Karobi-ezteiak

Karegintza negu parteko lana zen. Belarrak ondu, soroetako uztak mandioratu eta inaurkinak metatu ondorenekoa. Kare-harria eta su-egurra pila asarreak inguratu behar ziren karobi edo kisu-labera; kare bizia emango duen harria hausteko tenperatura altuetan erre behar baita. Bi eratako labeak erabili izan dira: arragoa eta zakarrezkoa. Arragoan, edo frantses-karobian, erabilitako teknikak zaharrena dirudi. Izenak dioen eran, karobi zulo honetan erregaia eta harria nahasian sartzen ziren. Hasteko egur mordo bat eta harri maila bat gainean. Labearen beheko atakatik kare hautsa atera ahala goiko zulotik egur eta harriz bete. Nahi adina denbora eduki daiteke arragoa erako karobia erretzen. Zakarrezkoa edo zakar-karobiak teknika landuagoa eskatzen zuen. Labearen beraren eraikuntza finagoa zen eta haren barruan kare-harrizko ganga sendoa antolatzen jakitea eskatzen zuen; arte ederra. Gangaren gaina harriz bete eta gero beheko atakatik gau eta egun etengabe egurra sartuz lau bat egunez sutan eduki behar zen. Keari erreparatuta zekiten noiz itzali sua.

Sastraka, sasi, ezpal, adar, enbor eta bringa, denetako gurdikak behar ziren honelako labe bat etengabe erretzen edukitzeko. Elorri-triska (Genista scorpius), otabera (Genista hispanica), oteak (Ulex sp.), elorri zuriak (Crataegus monogyna eta C. laevigata), hesilaharra (Rhamnus cataharticus), ena (Rhamnus lycioides), txilarrak (Erica sp.), ezpela (Buxus sempervirens), gaztaina (Castanea sativa), pagoa (Fagus sylvatica)... denetatik erabili izan da.

Bergara aldeko langintza zaharren berri ematen duen liburu gomendagarrian jasotzen denez, Elgetako Azula baserriko Candido Elortzak dio pago-adarrez egindako gerriaren neurriko 2.000 sorta prantatzen zituztela karobia erretzeko. Beste liburu batek, Domingo de Agirreren Garoa-k, karobiko lanak amaitutakoan mozkortzerainoko eztei handiak egiten zirela dio: karabi-eztegua, karobi-eztaia edo kisulabe-besta.

ASTEKARIA
2009ko otsailaren 15a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Azkenak
Jaioberrien orpo-proban gaitz gehiago aztertzera behartuko du Osakidetza Espainiako Gobernuak

Jaurlaritzari koloreak atera dizkio Espainiako Gobernuak: Osakidetzak iragarri berri duenean jaioberriei egiten zaien orpo-proban hamalau gaitz antzeman ahalko direla aurrerantzean, gutxienez 22 gaitz behatu beharko ditu, Madrilen aginduz. Nafarroak dagoeneko 30 gaixotasunen... [+]


2024-04-24 | Juan Aldaz Arregi
Athletic zuri ta gorria, zu zara nagusia, baina zertan?

Gizonezko futbol profesionalaren gaitasun (im)mobilizatzaileari buruzko hausnarketa soziologikoa (artikulu hau EHUren Campusa aldizkariak argitaratu du)


Neskak eta ikasketa zientifikoak: 6 urteetatik unibertsitatera bitarteko harreman gatazkatsua

Neskek gaitasun matematiko eta zientifikoekiko txikitatik duten pertzepzio, autopertzepzio eta bizipenen eraginez, zientzia arloko ikasketei muzin egin eta bestelako karrerak aukeratzen dituzte. Hala dio ikerketa berri batek.


Gazara bihar abiatuko dela iragarri du Askatasunaren Ontzidiak, Israel, Alemania, Erresuma Batua eta AEBen “presioen” gainetik

“Azken egunetan” hainbat herrialderen ordezkariak Turkian izan direla salatu du nazioarteko ekimenak, Erdoganen gobernua presionatzeko ontzidia ez dadin itsasoratu. Askatasunaren Ontzidiak adierazi du ez duela “onartuko” debekurik, eta apirilaren 24an,... [+]


Eguneraketa berriak daude