Nekearen aldarrikapena

  • Dekameronearen pasadizo bat ekarri digu Jose Inaziok, emakumea behor, eta behorra atzera emakume, bilakatzen ahal omen zuen fraidearena. Ezin izan dut Inazio Mujika Iraolaren ttakun baten aspaldiko ekarpen bat gogoratzea ekidin: mulier tua mala burra est, zeinek, itxura gorabehera, ez baitu “zure emaztea asto txarra da” esan nahi. Hizkuntza batetik itzultzeko tenorean, bizitzan legez, adiskide faltsuak oso kontuan hartzekoak direla ohartarazi berri digu Fernando Reyk Senez aldizkariko artikulu batean.
Josu Santesteban
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ni ere, erantzun hau prestatzen ari nintzelarik, adiskide faltsu baten besarte erakargarrian erori naiz, musuz aurrera erori ere. Boccaccioren antzaldaketari jarraipen, transbertzalea ez bada, transgenerikoa behintzat bai, eman nahi nion Ovidiorenean orain asko irakurritako eta gogoan atxikitako metamorfosi jakingarri batekin, queer azterketa bat ongi mereziko lukeena: ninfa ezinago eder bat, larrua inori ematen ez ziona, bortxatu du Neptuno jainkoak hondartzan zebilen batean. Ondoren jainkoak, ordain gisa, edozein gauza eskatzeko esan dio, onartuko diola. Neskak gizon bihurtzeko eskatu dio, horrela bide batez zauritu ezina edo, irudiaren nondik norakoa argiago uztearren, inpenetrablea izango da, eta inork ezingo dio kalte bera egin. Geroztik, neska izandako mutilaren gerlari fama hedatuko da. Zentauroen kontrako gudu batean, haietariko asko hil ondoren, zentauro bat oldartu zaio, nork eta zentauro batek zera esanez “erdigixon hori, gizon kontuak gizonoi utzi eta gudu zelaitik hanka egin ezan”. Biak buruz burukoari lotu zaizkio, baina zaldigizonak ezin dio besteari ezpata (faloa) inondik sartu, sexu aldaketaz geroztik zaurtezina delako. Zentauro harroxko hau ere hil, etsaiek hori ezin eraman, gizontasuna oraindik aitortu ez, eta harri pila batek azpian hartuta erail dute gure heroia.

Istorioa buruz berritu dut, Metamorfosiak aurkitu ditudanean, pasarte hori bilatzera hasi eta segituan lehen aipaturiko adiskide faltsuarekin topo egin dudalako, “timidi est optare necem” zioela, eta sexu aldaketaz ahaztu naiz. “Nekearen alde egitea jende mindulinena da” euskaratu dut bat-batean, alboan den gaztelaniazko zutabera jotzeko premiarik sentitu gabe. Nire errakuntzan nekeak berak esku hartuko zuen; nekeak eta hondar egunotan irakurririko zenbait hausnarketak, bizi gaituen nekeari buruzkoak.

Jokin Muñozek elkarrizketa batean Barajasko atentatuaren ondoren sentitzen duen gatazkarekiko ezaxola erabatekoa aitortzen zuen. Hortik egun batzuetara Fredi Paiak (abenduaren 7ko Berrian), berriz, batzuek gatazkaz nekatuta daudela esatearen tema salatu zuen, borrokan ari den herriaren eraikuntzan desmotibazioa orokortzearen arriskuaz ohartarazita. Ovidiok, irudi du, arrazoia ematen dio bertsolariari, nekearen alde egitea koldarkeria dela esanez.

Jenio bat gezurtatzea izan badaiteke ere –Ovidioz ari naiz–, esan behar dut NEKATUTA nagoela. Betiko erroreak errepikatuak ikusteaz. Eta hobe litzatekeela abstraktua eraikitzean zehatza suntsitzen dutenak ere nekatuko balira, eta nekadura aktibo bat zabalduko balitz euskal herritarren artean. 18/98 edo Egunkaria auzien inguruko bidegabekeriek eta bidegabekerioi eman beharreko erantzun higatuek ere –batzuk bolbora usainekoak– seko nekarazi gaituzten banakook agian deituta gaude XXI mendeko Euskal Herria –ez duena zertan izen hori, ez beste edozein, eraman– eraikitzeko.

Aldarri hau nire golkoan egin bitartean, beranduegi, ohartu naiz Ovidioren itzulpen zuzena “koldarrek hilketa dute nahiago” dela.

Neke berri on.

Azkenak
2025-06-27 | ARGIA
Gatikako azpiestazio elektrikoak 2028an egon beharko luke martxan

REE Red Electrica Española-ren Euskadiko, Nafarroako eta Kantabriako ordezkari Antonio Gonzalez Urquijo egon da ostegun honetan Gatikako azpiestazio elektrikoan, kazetariekin batera. 


2025-06-27 | Elhuyar
Adimen naturala

Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]


Espainiako Kongresuak gobernuari eskatu dio 78ko sanferminetako gertakariak “argitzeko” eta biktimei “aitortza” egiteko

1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.


2025-06-26 | Enbata
“Bertzelako mundua” nora joan zaigu?

Klimaren aldeko mundu mailako martxak oldar handia hartzen ari ziren 2018tik 2020ra, mundu mailako osasun krisia piztu arte. Hasieran krisi horrek mundua hobera aldaraziko zuelakoan ziren asko, baina oraingoz hasierako itxaropen hari gailendu zaizkio mesfidantza, etsipena eta... [+]


EH Bilduk manifestazio antifaxista egingo du azaroaren 22an Bilbon

Euskal Herriaren nazio izaera eta burujabetza aldarrikatzeaz gain, "erresistentzia eta borroka antifaxistari gorazarre egitea eta berrespen antifaxista egitea" jarri dute helburuen artean.


2025-06-26 | ARGIA
Saharar haurrek uda bakean pasatzeko aukera izango dute Zeraingo aterpetxean

Horbel kooperatibaren proiektu bati esker, errefuxiatuen kanpamenduetan bizi diren Saharako hamabi haur hartuko dituzte bi hilabetez Goierriko udalerri horretan. Orkli kooperatibaren Orklidea ekimeneko dirulaguntza jaso du proiektuak.


Euskara osasungintzan

Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.


Amurrioko hizkuntza aniztasunaren elkargunea euskara dela aldarrikatu dute

Aiaraldeko Hizkuntzen Mapa proiektuarekin bat egin dute Amurrioko Amaurre, Zaraobe, Aresketa Ikastola, Mendiko Eskola eta Zabaleko ikastetxeek. Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin elkarlanean udalerrian presente dauden hizkuntzak ikertu dituzte.


Hamaika mobilizazio gastu militarraren aurka eta Palestina zein Irango herritarren alde

Asteazkenean, NATOren goi-bilera hastearekin, aliantzak herrialdeei inposaturiko gastu militarraren aurkako mobilizazioak izan dira Hego Euskal Herriko hiriburuetan. Ostegunean eta ostiralean Iranen eta Palestinaren aurkako gerrak salatuko dituzte.


Gastu militarra %2tik %5era igotzea onartu dute NATOko herrialde guztiek

Hamar urteko epea dute NATOko estatu-kideek helburu hori lortzeko. Espainiak ere sinatu du akordioa, baina, aldi berean, Mark Rutte aliantza atlantikoko idazkari nagusiaren gutun bat eskuratu du Pedro Sánchezek, ustez "malgutasuna" emango liokeena. Donald Trumpek... [+]


Lanbide Heziketa euskalduna, noizko?

Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]


2025-06-26 | Antxeta Irratia
Euskararen Mapa osatu dute Urruñan engaiatu diren herriko 42 eragilerekin

Bai Euskarari ziurtagiria lortzeko interesa agertu duten herriko 42 elkarte eta establezimenduekin Euskararen Mapa osatu dute Urruñan. Euskara «biziago» egiteko pausoak emateko prest liratekeen eragileak identifikatu ondoren, urratsak egiteko laguntza emango zaie,... [+]


Zuberoako Chaumes gasnategian eta Iratiko Txaletetan sexu erasoak jasandakoei babesa erakusteko dinamika abian da

Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]


2025-06-26 | Aiaraldea
Arartekora jo dute, “Osakidetzak ez dielako osasun sistema publiko eta duinaren aldeko 5.646 sinadurei erantzun”

Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan. 


2025-06-25 | Euskal Irratiak
Betharram ikastetxearekin lotutako bortizkeria kasuak ikertzeko, lekukotasunen bilketa abiatu dute

Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute


Eguneraketa berriak daude