Ikasteko lehen baldintza: nahi izatea
Zerbitzaria. -Buenas noches. Qué queréis tomar?
Miquel. -Nik pizza bat... lau urtaro bat.
Zerbitzaria. -Si no hablamos en castellano, me parece que no nos vamos a entender.
Miquel. -Lau urtaro bat. Ez da ulertzeko hain zaila!
Toni. -Ha pedido una cuatro estaciones. Ez gara hizkuntzarengatik haserretuko...
Zerbitzaria. (Nesketako bati) -Y por aquí?
Joana. -Para mí una cuatro quesos. Es la pizza que más me gusta.
Manuela. -Nik begetala nahi dut, tipularik gabe.
Zerbitzaria. -Otra vez! A ver si os enteráis que soy de Sevilla.
Manuela. -Eta ni Cadizekoa, eta zer?
Miquel. (Lagunei isilka) -Honek pentsatuko du kanpokoek ezin dutela katalana ikasi. Bat asto samarra delako ez da pentsatu behar denak astoak direnik!
Toni. (Deseroso) -Ha pedido una vegetal sin cebolla.
Joana. -Podríais ayudar un poco, que el pobre hombre igual no nos entiende.
Zerbitzaria. -Lo he entendido perfectamente, pero me toca la pera que no hablen en castellano cuando se dirigen a mí.
Miquel. (Lagunei isilka). -Honek uste du Olivares-eko konde-dukea dela».
Bernat Joan i Marik (Eivissa, 1960) Hizkuntza jarrerak lantzen. Treballar Actituds Lingüístiques liburuan darabilen adibideetako bat dugu. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Saileko Euskara Zerbitzuak argitaratu du lana eta, bertan, hizkuntza jarrerak ikertu ditu psikologia sozialaren ikuspegitik, liburuaren lehenengo atalean bereziki. Egilea katalanaren egoera ardatz harturik ari den arren, haren idatziak ez zaizkio arrotz ez estrainio gertatuko munduan diren bateko eta besteko hizkuntza gutxituei; gureari, kasurako.
Joan i Mariren arabera, ikasleari lana, ahalegina eta dedikazioa eskatu behar dizkio irakasleak eta «gehiegi eskatzea ez bada, egiten duten horretan gogotsu jokatzea». Horretarako, dena den, jarrera positiboak landu behar dira, horretan saiatu beste erremediorik ez dago. Irakasle lanaren zati handi bat jarrera positiboak lantzen eman behar dela dio Joan i Marik: lan gaitzak dira egitekoak eta, horietako bat, «jarrera positiboak sortzea hizkuntzarekiko (katalanarekiko), hiru bat mendez kontrako jarrerak (negatiboak) sortzeko presioak jasan dituen hizkuntzarekiko». Gure ikertzaileak iraganarekiko malenkonia eta sumindura antzurik gabe jardun nahiko luke hizkuntza jarrerak lantzen. Erresuminik gabe ere, kontuan hartu behar «zergatik dituzten aurreiritziak katalandunek bere hizkuntzaz; zergatik dauden katalanez jakin ez eta ikasi nahi ez duten umeak; zergatik dauden katalanaren kontrako jarrerak; zergatik batzuek ez dakiten eta ez duten jakin nahi katalanez eta pentsatzen duten mundu guztiak jakin behar duela gaztelaniaz; zergatik aldatzen duten hain erraz katalandunek hizkuntza, baten batek gaztelaniaz egiten dienean; zergatik...».
Lehenari gagozkiola, kode linguistikoa eskuratzeari, alegia, hizkuntza ikasketa prozesu baten parte da eta, eskuarki, ikasgelan egiten da. Hizkuntza gaitasuna lortzea da helburua.
Bigarrenaz denaz bezainbatean, «gizartean egiazko esparrurik ez badago gelan ikasitako kodea normaltasun osoz erabiltzeko, oso zaila izango da behar bezalako hizkuntza gaitasuna lortzea».
Hirugarrena dela eta, berriz, hizkuntzarekiko jarrera ona edukitzea norberaren baitakoa da, «pertsonaren alderdi sentimentalean dago (...) behar-beharrezkoa da hizkuntza ikasteko (...) eta, ikasi ondoren, gizartean bizirik dagoen tokietan erabiltzeko», Joan i Marik adierazitakoaren arabera.
Jarrera ona norberaren baitakoa izanagatik ere, egoera soziolinguistikotik abiatuta sortzen da. Hizkuntza «handietako» hiztunen jarrerak eta gutxituetakoenak zeharo ezberdinak dira. «Handitasun» linguistikoak chauvinismoa sortzen du: bere hizkuntza besteak baino garrantzia handiago duela pentsatzen dute, beharrezkoago dela, nonahi eta nolanahi erabiltzeko modukoa dela; gainerako hizkuntzak baztertzeko joera dute; beste hizkuntzak erabiltzen direnean jarrera txarra azaltzen dute; beste hizkuntzan egiten diren kultur ekintzak baztertzera jotzen dute... Aurreiritzi horiek, eta beste zenbait, dituzte.
Hizkuntza gutxituetako hiztunek, aldiz, bestelakoak dituzte: usteko dute bere hizkuntza besteena baino gutxiago dela, ezkutatu egin behar duela; nagusitutako hizkuntza berea baino garrantzizkoago dela pentsatzen du; bere hizkuntza ez dela behar bezain egokia uste du...
Ondorioz, hizkuntza jarrerak lantzeak hizkuntza ikasten lagundu ez ezik, bizikidetzarako eta egoera soziolinguistiko ezberdinak ulertzen laguntzen du.
Aretoan zen jendearen erreakzioa, marmarra.
Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.
Horixe da datorren irailaren 10ean Frantziako Estatua hankaz gora jarriko duen deialdi herritar berriaren lema. Sarean gaia lantzen ari diren gune asko daude, baina bi interesgarrienak aipatzearren, hor daude, besteak beste, @lessoulevements edota @bloquonstout atariak.
Izan... [+]
Sena ibaitik metro eskasera egon arren, ez dago Mundolingua museoa aipatzen duen turismo gidarik. Kasualitateak baino ez gaitu eraman horra. Nolanahi, horrela aurkitzen dira, maiz, hiri baten sekretu gordeenak.
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
UPNk salatu du Nafarroan eskuin muturreko taldeen eta Poliziaren indarkeria aztertzen duen batzordeak ia edonor hartzen duela biktima gisa. María Chivite lehendakariak erantzun dio Poliziak egindako abusuen salaketak asko izan direla eta denboran hainbat garaitan... [+]
Uztailean Keir Starmerren gobernuak erakunde "terrorista" gisa izendatu zuenetik, Palestine Action taldearen aldeko mezuak erakusteagatik ehunka lagun atxilotu dituzte. Larunbatean manifestazioa antolatu dute Londresen eta beste mila pertsonatik gora atxilotzeko... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Irailaren 9an eta 12an egingo dituzte udako eskolak. Telesforo Monzon eLab Euskal Herrigintzaren Laborategiak hizlari potenteak gonbidatu ditu, besteak beste, Iñaki Iurrebaso, Olatz Altuna, Jon Sarasua, Idurre Eskisabel, Josu Aztiria, Iñigo Urrutia eta Miren Zabaleta... [+]
Sara Fantova zinemagile bilbotarraren Jone, batzuetan filma zinema aretoetara helduko da irailaren 12an. Pelikula komunitarioa sortu du Kaskagorri eta Kranba konpartsekin, Bilboko Aste Nagusian girotuta baitago amodioa, jaia, gaixotasuna eta zaintza ardatz dituen istorioa.
Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.
Greban dira Benito Menni egoitzako langileak joan den abuztuaren 25etik, irailaren 8ra bitarte. Hermanas Hospitalarias enpresak agindutako kaleratzeen eta unitate itxieren aitzinean, Nafarroako Gobernuak ez duela arduratsuki jokatzen ari salatu dute.
2010ean "Mavi Marmara" itsasontzia abiatu zenetik, Palestinarekiko elkartasun itsas operaziorik handiena osatzen du Global Sumud Flotillak. Israelgo Gobernuak terroristatzat jo ditu nazioarteko ekintzaileak.
Bilboko erdigunean amaitu behar zuen txirrindularitza etapak, baina Deustun sartzear zirela antolakuntzak erabaki hori hartu du, helmuga ingurua manifestariz beteta zegoelako. Aurretik ere igaro dira helmuga puntu horretatik, eta istiluak izan dira. Ertzaintzak gutxienez hiru... [+]
Kontratua segi ala eten, enpresaren erabakia "errespetatuko" lukeela argi utzi nahi izan du Imanol Pradales lehendakariak, Euskadi Irratiari egindako elkarrizketan. Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza.
Astearte honetan egin da Valle de Odietako makroetxaldearen aurkako epaiketa Iruñeko Justizia Jauregian. Epaileak ebatzi behar du ea 2021ean haien lur sailetan egindako isuri baten ondorioz, lur eremu horiek larri kutsatu zituzten ala ez, eta nork eragin zuen. Aditu... [+]