Iruñean produkzio-instalazioak dituen Wolkswagen multinazional alemaniarra azken asteetan hedabideetako protagonista izan da langileekin daukan lan-gatazka dela eta. Era berean, gatazka gehiago sor litezke beste multinazional alemaniar batean, Gasteizko Mercedes Benz-en egoitzan, hain zuzen. Oraingoz Nafarroako gatazka aztertuko dugu, lezio berri batzuk ikas ditzagun.

Lehenengo lezioa. Landabeneko lantegi nafarrean sortutako gatazkak eta produkzioaren zati bat Europako ekialdera eramateko mehatxuak agerian utzi dute Nafarroako politika industrialaren ahulezia. Herrialdeak monolaborantza industrial oso arriskutsua dauka: ia industria osoa automobilgintzan oinarrituta dago eta ia industria gehienak Nafarroatik urrun dauden multinazionalen eskuetan daude. Gainera, automobilgintza oso sektore aldakorra da eta produkzio-kostuak asko aldatzen dira herrialde batetik bestera. Krisialdi bat sektorean edo produkzioaren deslokalizazioa aski izango lirateke Nafarroako sektore industriala hankaz gora jartzeko eta horrek enplegua kenduko lieke hainbat familia nafarri. Industriaren dibertsifikazioa Nafarroako arduradun politikoen helburu nagusia izan beharko litzateke.

Bigarren lezioa. Multinazionalak, orokorrean enpresa handi guztiek bezala, bihozgabeak dira eta ez dira GKEk. Ez dute arazorik herrialde bateko lantegiak abandonatu eta beste herrialde batera joateko, lehen herrialdeko gobernuen diru-laguntza, hobari fiskal eta gainerako osagarriak erabili ondoren euren inbertsioak indartzeko. Testuinguru horretan, herrialdea abandonatu aurretik, eta etekinak pilatzen jarraitu arren langileriarekin lan-hitzarmenak egitean (Wolskwagen kasu), xantaiaren armak langileen aldarrikapenak murrizten ditu eta batzuetan aldez aurretik lortutako eskubide batzuk galtzea dakarkie. Lantegiak betiko abandonatzea edo produkzioaren zati baten deslokalizazioa dira xantaia horren adibideak.

Hirugarren lezioa. Orain artean bai politikariek, bai gobernuek populazioa manipulatu izan dute gure herrialdeko inbertsio atzerritarren presentziari dagokionez. Behin eta berriz esan digute kanpoko inbertsioek ez dutela Euskal Herrira etorri nahi ETAren indarkeria dela eta. Egia da atzerriko inbertsio batzuk ez direla Euskal Herrira iritsi. Halere, ezin baiezta daiteke ETAren presentzia denik hori ez gertatzeko arrazoia. Benetako arrazoia argi dago: Madrileko gobernuak, batez ere Aznarren garaitik, etengabe desbideratu ditu inbertsioak zigor politiko gisa, Espainiako Estatuaren beste leku batzuetara bideratuz. Nafarroako errealitatean hainbat multinazional existitzen dira, Euskal Herriko gainerako eskualdeetan bezala, eta horrek erakusten du atzerriko inbertsio-egileek ez dutela arazorik izan gure herrialdean kokatzeko, euskal erakunde armatuaren ekintzak traba izan gabe. Izan ere, abantaila fiskalak eta bestelako abantailez gain, euskal eskulana ona eta espezializatua da. ETAren indarkeria ez da multinazionalen kezka. Euren kezka euskal langileek aldarrikapenak egiteko eta antolatzeko duten gaitasuna da, baita euren mobilizazioak eta grebak ere.