Hareatza guztiak ez dira desertu
- Bizkaian, Busturialde eskualdean, Euskal Herriko itsasadarrik ikusgarrienetako bat dago: Urdaibaiko Biosfera Erreserba. Babestutako paraje aberats horretan kokatzen dira Ibarrangeluko udalerrian dauden Laidako eta Lagako hondartzak. Eta, hantxe, hareatza bietan, dunak birsortzeko proiektu bati esker, berdegune itzelak sortzen hasi dira; hareatza erraldoian hazitako oasi txikiak dirudite. Dagoeneko hamabi landare mota zenbatu dituzte hondartza bietan, eta, berdeguneek dakarten bizitza gehitzen hasi da: hegazti gehiago dago inguruetan.Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren Patronatuak, Euskal Herriko Unibertsitateko ikasle talde batekin batera, uda honetan sentsibilizazio kanpainari ekin dio, udatiarrek hareatza horiek zaindu ditzaten. Irailaren 14ra arte, informazio panelak jarri ditu Patronatuak Laida eta Lagako hondartzetan, dunak birsortzen orain arte egin dako lana azaltzeko.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hondartzara joan aurretik egiteko moduko ibilbidea duzue San Pedro Atxarrerako igoera. Gautegiz-Arteagatik Laidako hondartzara bidean Kanala auzoa dago; baserri auzo bat da, Urdaibaiko itsasadarrari begira hazitako baserri auzoa. Hantxe hasiko dugu gure ibilbidea. 45 minutuko bidea dela dioen seinalea dago bide bazterrean, beraz, autoa bertan utzi eta bideari ekingo diogu. Bidezidorrean gora bidegurutze batekin egingo dugu topo, 10-15 minutura, eta han ezkerreko bidea jarraituko dugu, ermitara doana.
Tarte batean maldan behera egingo dugu, baina osterantzean, bide osoa gorakoa da, itsasadarraz ikuspegi berezi batetik gozatzen utziko digun gailurrera arte. Igoera nahiko erraza da, eta bada bizikletaz igotzen denik ere.
Behin San Pedro Atxarrera iritsita, hartu arnas eta inguruaz gozatu zeren, begiak faltako baitituzue gozamena erabatekoa izateko. Aurrealdeko balkoitik Bermeotik Ogoño mendira bitarteko ikuspegi zoragarria itsasoko Gabiota plataformak baino ez du apurtzen. Izaro irla parez pare dugu, atzeko «munstroari» ez begiratzeko esaten.
Ezkerreko balkoitik itsasadarra ikusiko dugu: Muruetako ontziola, Sukarrietako Toña hondartza eta portua, Azti itsas ikerketa zentroa eta Mundaka parean, eta honen aurrealdean, Laidako hondartza erraldoia. Biribil-biribila, ubideko urek eta itsasoko urek bustitzen dute hareatza eta hango haizeari eta birsortze lanari esker berdez janzten hasi da.
San Pedro Atxarre indarrak berreskuratzeko leku aproposa da. Gutxi izango dira horrelako bakea ematen duten lekuak, baina bidea jarraitu beharra dago; itsasora jaitsi nahi dugu eta bere uretan sartu.
Beraz, ermita ostetik Akorda auzora jaisten hasiko gara. Akordaraino maldan behera goazela, bidean ikusten ditugun zuhaitzak ezagutzeko aukera ere izango dugu, bide bazterrean dauden zurezko seinaleen laguntzaz. 20 bat minutuko jaitsiera da Akorda auzora eta handik, eliza paretik igaro eta hilerria ezkerretara utzita bidea jarraituko dugu itsasorantz, Gametxo auzorantz. Ez dago galtzerik, itsasoaren usaina bakarra da munduan eta handik datorren haizeak erakutsiko digu bidea.
Gametxon beherantz jarraituko dugu bidea, itsasora, gure helmugara: Laidako hondartzara. Beste ordu erditxo bateko bidea da, itsasoa aurrez aurre dugula. Handik Laidatik Lagako hondartzara doan errepidera iritsiko gara eta behin han egonda, hondartzako dunak ikustea izango dugu helburu, itsasoan bainua hartu ondoren.
Hondartza bisitatu ondoren, Kanala auzora itzultzeko bidea egiteko bi aukera dauzkagu: errazena, errepidea jarraitzea eta lasaiena, Arketas deitzen den lekutik »Laidako kanpinaren ondoan», Gernikara norabidean dagoen bidezidorrean gora egitea. Handik ere paduraz eta itsasadarraz gozatzeko aukera izango dugu. Bidea markaturik dago, beraz, ez dago galtzerik.
Baina, egindako lanak bere fruituak eman ditu; beno, landareak eman dituela esan beharko dugu, zuzenagoak izateko, zeren, Kantabriako landare motaz gain, berez beste hamar taxoi edo landare gehiago hazi dira duna horietan, bai haizeak zein marea korronteek ekarrita. Beraz, hamabi landare mota daude Laidan eta Lagan berreskuratutako dunetan eta hareatza erraldoi horietan bizitza sortzen dabil, poliki-poliki.
Dunetako berdeguneak, fauna erakartzen du
Kontua ez da hondartzara joaten direnen buru gainetik hegazti kopuru izugarria dabilela, baina hegazti oinatz kopurua dezente hazi da hareatzetan. Hegaztiek ikusi egiten dituzte sortzen ari diren berdeguneak eta migrazio sasoian geldiune bat gehiago legez identifikatzera ailegatu dira. Hori gutxi balitz, aurtengo neguan itsas txakur baten bisita ere izan zuten Urdaibaiko bizilagunek. Antza, berdeguneak erakarrita iritsi zen Laidara. "Erleen otsoa" deitzen duten liztorra ere agertu da hareatzatan. Liztor mota honek habiak hareatzatan egiten ditu eta, aitortu behar dugu, Laidako hondartzan horretarako lekua egon badagoela. Proiektuaren arduradunek aitortzen dute sistema oraindik gaztea dela, baina etorkizunean irudian ikus daitekeen Txirritxo txikia ere espero dute; hegazti honek hareatzatan egiten ditu habiak.
Haizearen abiadura, harearen eskuragarritasuna eta leku fisikoa. Elementu horiek behar dira dunak sortzeko eta elementu horiek egon badaude Ibarrangeluko Laida eta Lagako hondartzetan. Bioingeniaritza teknikak erabiltzen dituzte dunak berreskuratzeko. Gai organikoak erabiltzen direnez, behin horiek ustelduta ez da gizakiaren esku-hartzearen arrastorik gelditzen leku horretan. Honela aplikatzen da sistema Laida eta Lagako hondartzetan: harea metatu dadin, mimenak edo hare-harrapatzaileak lerrokadan jartzen dira »hiruko lerrotan, haizearen norabidearekiko perpendikularrean». Haizeak mimenetara erakartzen du harea eta, hareaz betetzean, usteldu egiten dira. Gero landareak sartzen dira eta eurek egingo dute aurrerantzean hare-harrapatzaile lana. Jakina, mimenek baino motelago harrapatzen dute harea landareek »mimenak harrapatzen duen hareak metro bateko altuera hartu dezake urtebetean; aldiz, ammophila arenaria landareak erdia hartzen du».
- Inguru horretan egonaldia egiteko, kanpina ere badago Laidan »pareko kostaldean, Mundakan ere badago kanpina».
- Naturaz gozatu eta ondo pasatzeko, Ur Kirolak enpresak hainbat aukera eskaintzen du Laidako hondartzan bertan.
Ekainaren 20ko osoko bilkuran, herritarren txanda baliatuta, hitza hartu zuen Auzoan Bizi etxebizitza sareak, gasteiztar guztiei errolda eskubidea bermatzea aldarrikatzeko. Etxebizitza sareko kideek PPko zinegotzi Gustavo Antépararen negozioak ere salatu zituzten, eta... [+]
Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]
Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.
Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]
Goizean goiz bildu dira ostiralean AZET Etxebizitza Sindikatuko kideak eta Alde Zaharreko auzokideak etxegabetzearen aurrean deitutako auzo erantzunera. Bi ordu baino gutxiagoan adin txikiko seme-alabak dituen familia bat etxegabetu dute Bidebarrieta kalean. Polizia oldartu eta... [+]
Ostiral arratsaldean egindako agerraldian, Etxebizitza sindikatuak elkartasuna adierazi die etxegabetuko dituzten zortzi errefuxiatu familiei, tartean adin txikikoak daude, eta haien egoera salatu du.
Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]
Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.
Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]
Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.
Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.
Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua".
María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]