Patxi Larrion: "Anbroxioren xerka"


2004ko maiatzaren 02an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hiri buruzagia zeharkatu dugu Anbroxioren xerka. Bizi gaituen metropoliko liburudendetakoek ezaguna dute liburua, zinez eskertzekoa, baina hiru liburudenda bisitatu behar izan ditugu feriatu arte. Iragan urrian, harrera beroa egin zioten Anbroxio liburuari, Itxaro Bordak Amorezko pena baino eleberrian betikotu zuen elkartean. Zaldiko-Maldikon bildu zirenek ezin izan zuten egilea zoriondu, eta jakin badakite Anbroxioaren aitak plazer handiz asetuko zituela, baina, Iratzederren garaian bezalaxe, egun ere, muga, muga da, eta, kontakizunean, horrenbeste lagun muga pasarazi dituen Enekok, ezin muga igaro garai horretan.

Erran bezala, atxiki dugu Anbroxio, ontsa atxiki ere, eta aitortu behar, emaitza, oparoa izan dela, liburuak bezainbeste bilaketa berak asetu gaitu, bilaketa, bidaia bilakatu baita, azken urteotan irakurri ditugun liburuak, entzun pasarteak eta atxiki irudiak bidaide izan baititugu Anbroxioren xerka izendatu dugun honetan.

Antton Lukuk, Hegatsen argitara eman artikulu gogoangarri batean, aholku bat eman zigun, "norabait joaten delarik azaltzen den lehena ez da kontaktu ona". Ez dakigu liburuen kasuan hala den, ezetz erranen genuke. Itxarori irakurri genion lehena, Basilika izan baitzen. Oragarrekoak, trilogiaren hondarrean, ezezagun genuen Erribera erakutsi zigun, beraz, ezinbestean sinesgarri zaizkigu, Basilika bezainbat, %100 Basque eta Hiruko.

Gure bidaiaren ezantza ironia izan da. Ironia aferetan, Mattin Irigoienek, Anttonek bezalaxe, Historia zoragarriki desitxuratuz, guztiz hurbil eta sinesgarri sentitzen ditugun istorioak agertu dizkigute. Esentzialismoz mukuru gauden garaiotan, kristala hautsi ala ez, Mattinek agertu irudia da, Noaingo batailaz gorde nahi duguna; Anttonek, Estafetan kokatu baionesak dira, urtero, Sanferminetan ikusten ditugunak; Gazteluko Plazako Txoko tabernako gin-kasak, Antso Azkarraren moldean irensten dituztenak, gure paisaiaren parte diren ber. Menturaz bergauza, pentsatuko dute, Baigorrin urtero edota iragan urte arte Arrosan horditzen direnetaz. Bai, festaren eremura heldu gara gure bidaian, ziur aski, mugaz bi aldeetan normalizaturik dagoen esparru bakarra.

Segura, Senpere, EHZ, Baigorri…, kilometro gehiegi guretako. Festak, bitarteko izateko sortu ziren, egun, nagusiki, helburu bilakatu dira. «Ozaze jaurgainian» gertatu dena konparaziorako, hor ere bi zitroin doratu, ikusten denez gin-lemon nonahi.

Azken urteotan, duela hiru hamarkada Bidarrain hasi eta egun Baigorrin ospatzen den Ricard, barkatu, Nafarroaren Eguna sendi dugu hurbilenen. Baina, Baigorrin ez gara plazatik urrundu, ez dakigu non den Pantzoren Borda zaharra. Festak une oparoak bizi izan ditu, eta muga zilaturik ikusi genuen Elizondoko saioena egin zenean, baina, Europako dirua agortu zen, eta mugaz bi aldetakoen harremanaren ahula agerian geratu. Lehen ez zen dirurik, eta harremana bazen, edo hori kontatu digute, egun, dirua behar dugu, harreman naturala omen dena mantentzeko. Hala ere, gu beti aitzina.

Epikarik ez da falta izan gure bidaian, eta demoek erakutsi diguten legez, epika ez da nahitaez ironiaren kontrako. Ezer dugu ikasteko gazte idealista »batzuk gazte izandako» horiengandik. Bestalde heldu batzuk inoiz baino gazteago ageri zaizkigu, Luzien Etxezaharretarena epikoa baino homerikoa zaigu. Durangon, gastuak kitatzeko aterako al dute Maiatz argitaletxekoek?

Bidaiak igaro duen bitartean, gaurkotasunik galdu ez duen Odolaren mintzoa eskura izan dugu mesanotxian, eta une goxoak igaro horren irakurtzearekin, alta, bertsolaritzak arrangurarako tarterik utzi digu, eta aurten, aspaldi iragarri zena gertatu da. Burlata eta Sarako saioena gogoan dugu oraino, Urepeleko Mixelek "gurea amaitu da" erratera behartu zuten saioak gogora ekartzen, tristezia ez den zerbait nabaritu dugu. Aldarte berean, Mendiburuk Nafarroakoan botatako azken bertsoa aditu genuen. Oilar zaharrak, »beste batzuk aurretik egin zuten legez», amore eman zuen, ez zegoen giro. Ondarrean, Kostaldeko gazte horiei muga paratu eta fini. Ez esan guri mugarik ez dagoenik, fisikoa ez denean, kaskoan dugu ezarria.

Arestian erran bezala, dena ez da liburua izan bidaia honetan, eguneroko berria, asteroko argia, irrati uhinak, irudiak telebistan, Bedaxagar eta Oihenarten emanaldiak, bidaide izan ditugu, eta leku urrunetara joateko Xipriren liburuak beti eskura, Aureliak erakutsi digu Septentrio. Alta, liburuarena hobetsi dugu, eta horren arrazoia, guk baino hobeki Anttonek du eman, "…transmisioaren zuloak edo etenak ordezka litzake liburuak, mundu biribil bat sortuz, birtualki euskaraz martxa daitekeen mundua. Hortan gabiltz Iparraldean Etxamendi sortuz geroztik". Horra, Auroraz geroztik, gure bidaiaren paisaia. Egin kontu, bi urte luze daramatzagu muga igaro gabe, ez gara ezta Sarako Biltzarrera ere hurreratu, hala ere, inoiz baino hurbilago sentitzen ditugu horiek.

Anbroxioren xerka ez da amaitzen gosea duenarentzat. Gose dena, aiseago asetuko da Elgetan egunotan, festa erraldoi horietan baino, egarri denak mama gozoa du zain botoiletan. Afera honetan, ezer baino lehen irakurle gara eta.

* Patxi Larrion historialaria da.


Azkenak
Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


2025-07-28 | Hala Bedi
Gasteizko kanpaldian jasandako Poliziaren bortizkeria salatu dute GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak

GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]


Espetxetik irten da Georges Abdallah, Europan espetxean denbora gehien zeraman preso politikoa

40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]


Eguneraketa berriak daude