Kontatzailea eta historialaria

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Campion historia eta fikziozko literatura uztartzen saiatu zen. Kontakizunak zituen gogoko, egia historikoa adierazteko, bere garaiko gizartearen kezken trasunto bihurtzen zituela.

Lege zaharraren garaian, historiazko froga legezko indarra hartzen zuen eta beraz diskurtsu historikoa erakundetze sozio-politiko-ekonomikoaren lejitimaziorako oinarri. Erromantikoen garaian Erdi Aroa goratu zen eta Nafar Erresuma ikur erakargarria bihurtu zuen.

Iparraldean, euskaldunen historia orokorren kontakizunak eta ikuspegiak zabaltzen hasi ziren, XVII. mendez geroztik (Oihenart, Bela, Hegiategi, Xaho). Bestalde, J. Moret historialari nafarraren ikuspegia hartu zuen.

Baina bere garaian, jabetu zen, bereiztu behar zituela mito-leienden edukia eta historiazko benetako gertakizunen iradokizuna. Eta bi eremuak bereiztuz, diskurtso historiko berria asmatu zuen: euskaltzalea zenez gero, Euskalerria zen bere ikusmira, Nafarroa erdigune eta abiapuntu zuela. Nafarzaletasuna, euskaltzaletasuna, izate bereko nortasunean uztartu zituen. Bere euskal abertzaletasuna euskal hizkuntza eta kulturazkoa zen eta ohizko tradizioko fuerismoan kokaturik, Gaztelaren aurkakoa bazen, ez da agiri espainiarren aurkako ikusmoldean berpentsaturik.

A.Txahok Baionan, A. Campionek Iruñean eta S. Aranak Bilbon, euskaltzaletasunaren ildoan, euskal abertzaletasunerako diskurtso historiko desberdinak asmatu zituzten.

Bere diskurtso historikoan, jatortasunaren idea indartsua ageri da eta azken mendeetako Euskal Herrian garai bateko jatortasunaren hondamendiaren historia balitz bezala aztertu zuen. Jatortasun hau, euskal hizkuntza eta foru erakundeetan legoke giharturik. Horregatik, iragana aztertu behar zen, etorkizuna lantzeko.

Mitoak badu egiaren zatia adierazteko gaitasuna bere ustez eta azken batean gizakion patua eta grinak ezagutzeko, literaturaren bidea zen zuzenena. Historia arte ederretako edo literaturaren atala bihurtzen zuen. Ideia bera bere memorietan, Pio Barojak idatzi zuen. Gai zehatz batzuk aztertzerakoan, adibidez karlismoa, ikuspegi sikologista landu zuen, fenomenoaren zergatiak ulertzeko.

Azkenik, "Euskara" elkartekoek, tokian tokiko ikuspegia eta diskurtsoa sendotu nahi zuten, elkarren arteko harremanetan, nortasunaren jite komuna iraun arazteko, etorkizunaren jabe izateko. Azken batean, Euskalerritasun historikoaren eta literarioaren ikurra bihurtu zen bere bizitzan eta bere produkzio historikoa, zentzu zabalean, horren isla dugu.


ASTEKARIA
2004ko otsailaren 15
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Bereziartua Mitxelena  |  Axier Lopez
#2
Gorka Bereziartua Mitxelena
#4
Alaitz Aizpuru Joaristi
Azoka
Azkenak
Kneecap, Last Tour eta protestaren merkatua

Kneecap taldea BBK Liven egoteak eztabaida piztu du makrofestibalek protesta politikoaz egiten duten instrumentalizazioaz eta kultura-eredu nagusiaren kontraesanei buruz.


Baionako fiskaltzak ikerketa abiatu du Ane Lindanek EHZn egindako emanaldiaren harira

Espainiako Abokatu Kristauen Fundazioak Bilboko artista salatu du arrazoi beragatik, “eskarnio delitua” egin duela argudiatuta. EHZk barkamena eskatu die artistaren emanaldiak mindu dituenei, baina egoera gorrotoa sustatzeko baliatu dutenengandik “urrun”... [+]


Munduan 220 milioi tona plastiko sortu eta %10a baino ez dira birziklatzen urtero

220 milioi tona plastiko sortzen dira munduan eta %10a soilik birziklatzen da, zifra hori hamar urtez mantendu da bere horretan. Hainbat talde ekologistek salatu dute egoera uztailaren 3an, plastikozko poltsarik gabeko nazioarteko egunean.


Amnistia Internazionalak exijitu dio CAFi Jerusalemgo tranbiaren proiektua bertan behera uzteko

NBEren txosten batek azaldu du Beasaingo enpresak lagundu egiten duela Israelgo legez kanpoko kolonien hedapenean. Amnistia Internazionalek deialdia egin die gobernuei “urgentziaz” esku hartu dezaten txostenaren ondorioekiko.


2025-07-04 | ARGIA
TindEHEr egitasmoa: gazte-taldeen arteko ‘matxak’ euskaratik eta euskaraz

Oraingoz hamabi gazte-taldek eman dute izena. Taldeen arteko bikoteak osatuko dituzte, eta haien arteko harreman informalak euskaratik eta euskaraz garatuko dituzte. Helburua da kontzientzia linguistikoa berpiztea. Euskal Herrian Euskarazek eta Gazte Euskaltzaleon Sareak abian... [+]


Foruzaingoak taser pistolak eskura izango ditu 2026tik aurrera

Nafarroako Barne Sailak araudia aldatu du Foruzaingoak taser pistolak erabiltzen hasteko hurrengo urtean. Pistola elektrikoen erabilera poliziek daramatzaten kamerek kontrolatuko dute.


Lurramak “Bihar ere laborari” lelopean ospatuko du 20. urteurrena

Laborantza herrikoia eta jasangarria bultzatzen duen azokak 20. urteurrena beteko du. Azaroaren 7tik 9ra antolatu duten erakusketa eta merkatuan parte hartzera dei egin du.


Hau altxorra, geure geurea!

-Kax, kax, kax.

-Aurrera!

Maratila kirrikariari buelta eman eta barrura.

Hor zaude zure Donostiako Ibaetako EHUko bulegoan, eserita, lanean, aurrean mahaia bete irakurgai. Hor daude zure poltsatxo beltza lurrean, zure erlojua, ohiko legez, eskumuturrean beherantz buelta... [+]


Tomasita Quiala, munduko “bertsolari” txapelduna

Ekainaren 12an, 64 urte zituela hil zen Tomasita Quiala Kubako izar handia. Azkeneko aldiz, 2018an etorri zen Tomasita Quiala repentista Euskal Herrira, Bertsozale Elkarteak antolatutako inprobisazioaren nazioarteko topaketa batzuen bidez. Dena hartzen zuen gogoan eta denari... [+]


Leire Martinez, Equala berdintasun aholkularitza
“Zaila egiten zaio gizarteari onartzea albokoa izan daitekeela erasotzailea”

Erasoen aurrean jarduteko protokoloaren garrantziaz mintzatu da Equala berdintasun aholkularitza zerbitzuko Leire Martinez. Eraso baten aurrean zer egin, nora deitu eta nola babestu jakiteko balio du. Iruñeko Peñen Federazioarekin aritu dira elkarlanean aurten ere.


Amurrioko Correoseko langileek mobilizazio gehiago egingo dituzte, zuzendaritzak ez baitu kontrataziorik egin gainkarga konpontzeko

Hiru eguneko greba egin zuten ekainean eta enpresak ez ditu bete adierazitako konpromisoak. Horien artean zegoen udako oporren hutsuneak betetzea, CCOO sindikatuak azaldu duenez.


Eguneraketa berriak daude