Izkiz mendilerroa. Matxin Berrobiren maitemina

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Bada legenda bat non Abaltzisketako Dorrea baserriko Matxin Berrobiren sinadura ageri den, nahiz eta gaur egun izen hori duen baserri edo abizenik ez izan inguru horietan.

Maitasun istorio bat da Matxin Berrobi eta Maialenen artekoa. Ezkongaiak ziren, inguruan dagoen Nafarroako Araiz bailarako Azkarateko San Fermin erromeriatik iluntze batean batera itzuli zirenetik. Kontua da, Sevillan bizi zen Otane izeneko indiano batek Pellico izeneko bere semea bidali zuela Abaltzisketara ahaideen baserria ezagutzera. Pellico Maialenekin txoratu eta harekin esposatzekotan zen. Eta horrela, Abaltzisketako San Juan Bautista elizan jarri zuten esposatzeko hitzordua.

Egun gutxira, Maialenen aitaren gari soroak erretzen hasi ziren, eta aldi berean, ingurukoak ere bai. Errua beroari eta ekaitz egunetako tximistei bota zieten.
Matxin Berrobik idatzi batean bere erruduntasuna onartu zuen, Maialen galtzearen minean. Eta apaizarengana joan zen bekatua aitortzera. Garai haietan, soroak erretzeko bekatuaren barkazioa gotzainen esku omen zegoen. Aralarko San Migel in Excelsiseko santutegian hasi omen zuen Matxin Berrobik bere erromesaldia. Santutegiz santutegi betearazi omen zioten bere penitentzia Urkiolan amaitu arte. Bidez bide eta artisautzako lantxoak eginez atera omen zuen aurrera bizitza.
Alabaina, Matxin Berrobiren gisara Markinezera iritsi arren, gu, Apinaizetik lehengo tokira itzuliko gara.

Kukuaren deien artean garai bateko mandazainen (venta de los arrieros) bidetik ametz-basoan zehar joango gara. Europan dagoen espezie horretako hedadura handieneko basoa da.

Lurrean hondarra dago. Leku azidoa, beraz, eta egokia ametzarentzat. Gipuzkoako haritza haritz kanduduna da. Ametza, ostera, haritzetan beranduen loratzen eta hostotzen den zuhaitza da. Ote ugariren artean Belabiako atakara iritsiko gara. Matxin Berrobik han ikusi omen zuen azkenekoz baso hain itxi misteriotsu hori. Pozarren egongo zen behin Markinez ingurura iritsita.

Langa pasa eta aurrera. Harkaitz bereziak ikusiz pistako bidegurutzetik gora jarraituko dugu. Ibar baten bukaeran kokaturik dagoen herri liluragarriaren ezkerretara geratzen da errepidea.

Markinezen Beolarreko ermita aldera hartuko dugu bertako herri bidea aprobetxatuz. Beolarre ermita pasa ondoren, gainez gain joan gara Felixen borda izenez ezagutzen den parajeraino. Han hesolekin egindako itxitura bat dago eta «Izkizko parkea» jartzen duen seinale batean beherantz hartuko dugu errekaren bidea jarraituz Arluzeara iristeko.

Pistari jarraituz gero, gainez gain Kapilduira iritsiko gara. Arluzeako herria begi-bistan izango dugu. San Justiko gaina ere bere gurutze txikiarekin parez pare dago. Elizako kanpandorrea edo teilatua punta luzeduna da, oso polita.
Arluzea herritik gorantz egingo dugu. Iturrian ur pixka bat hartu eta 200 metrora, bidegurutzean, seinaleari jarraituz, ezkerretara edo ipar- ekialderantz hartuko dugu errepidea alde batera utzita. Erreka zulotik igoko gara eta gero gainez gain hego-ekialdera joango gara San Justi eta San Kristobalgo gainetatik barrena.

Ametz eta pago artean aurrera. Arluzeatik 40 minutura bidexka batean kartela ikusi eta eskuinera hartu dugu. Gain horretatik Kantauriko mendilerroa ikus daiteke eta gure bideari jarraituz Apinaiz herria 2,8 kilometrora dago. Bertatik Kintana ere ikus daiteke.

Behin batean, Arabako Apinaiz aldean, artzain koskor bat ahuntz talde bat zaintzen ari omen zen. Egarriz hiltzear zegoen suge txiki bat topatu zuen. Pena handia eman zion eta narrastia eskuetan harturik, ahuntz baten errapean jarri zuen esnea edan ziezaion.

Eguna joan eta eguna etorri, artzaintxoa han joaten omen zen bere ahuntzarekin eta sugea zain edukitzen zuen ahuntz esnea edateko. Sugea hazi zenean, ahuntzari min egingo zion beldurrez, artzainak berak jezten omen zuen ahuntza eta esne epela ontzi batean jartzen omen zion sugeari.

Artzaina sugearengana lehenago heldu edota sugea agertzen ez zenean, mutilak txistu jakin batez deitzen zion eta zakur bat etorriko litzatekeen bezala etortzen zen sugea.

Horrela joan ziren urteak mutila gizon egin arte. Artzaintza utzi eta ezkondu egin zen. Behin, gaztetan ahuntzak zaintzen zituen paraje haietan paseoan zebilela, sugearekin bizi izandako abentura kontatu zion bere emazteari. Gizonak txistu egin zuen eta, bat-batean, suge izugarri bat agertu zen. Sugea arin labaintzen zen zuhaixka artean eta bikotearengana zihoan zuzen-zuzenean. "Gureak egin du!" oihukatu zuen senarrak. Garai bateko sugea zen, baina eskaintzeko esnerik ez zeukaten. Hiltzeko arriskuan ikusita berehala desagertu ziren handik. Mendi hegiaren oinera iritsi zirenean, baseliza bat ikusi eta harantz jo zuten ahal bezain bizkor, atzera begiratu ere egin gabe, sugearen txistua belarri ertzean zutela. Baselizara iritsi, sartu eta kolpe batez itxi zuten atea.

Luzaro egon ziren barruan, atea zabaldu gabe. Atea ireki zutenean suge azala baizik ez zuten aurkitu. Herrira itzuli eta gertatu zitzaiena kontatu zutenean, herriko gizonik zaharrenak, Majuk, lurpeko jaunak, sugeari txistu egiten zaionean agertzen dena zela azala esan zien.

Esaten dute gizon hark, harrezkero bere bizitza guztian ez zuela berriro txisturik egin.

Gure bideari jarraituz, garai batean argindarra sortzeko erabiltzen zen presa txiki batetik jaitsiko gara. Gaztainondo handi batzuk ikus daitezke. Apinaizen, Apellaniz gazteleraz, herria zeharkatu eta Kintanarantz joango gara tragoxka bat edan ondoren.

Kintanara itzultzeko, Izkiz basoan murgilduko gara berriro. Pista bat ateratzen da herritik eta pista horri jarraituta maldatxo bat igo eta gero lehendabiziko bidegurutzera iritsiko gara. Aurrerantz jarraituta Kintanako norabidea hartuko dugu. Pista nagusia utzi eta ezkerretik hegoalderantz bidezidorra irekitzen da Izkiz basoan barna.

Herri guztietan dago iturritxo bat. Beraz, ibilbide luze samarra bada ere, alde horretatik ez dago arazorik eta gainera oso ondo adierazita daude bide guztiak.

Istorioa
Maitasun istorio bat da Matxin Berrobi eta
Maialenen artekoa. Ezkongaiak ziren, inguruan dagoen Nafarroako Araiz bailarako Azkarateko San Femin erromeriatik iluntze batean batera itzuli zirenetik.

Ibilbidea
Kintana: Herri barruan aldapa jaitsi. Markinezera bidea hartu.

Bidegurutzea bentaren aurrean. Urturi aldera hartu. 40 minutu basoan.
Urturi herria. Errepidea aurrez aurre. Eskuinera Markinez aldera.
Golf zelaia. «Senda Marizurieta bidea. Senda 7» kartela dago. Markinezera 8,6 km.

(0:50) Bidegurutzea. Ezkerretara edo mendebaldera. Marizurieta bidea.

(1:00) Zingira txiki bat. Markinezera 6,5 km falta dira.

(1:50) Belabiako atakara.

(2:00) Pista nagusira iritsi. Pistan, ezkerretara eta mendebaldera.

(2:30) Markinez. Kalean gora ipar-ekialdeko norabidea hartu.

(2:50) Beolarre ermita. Herri bidearekin bat egin eta gainez gain Arluzearantz.

(3:15) Felixen borda. Hesolak eta itxitura bat. "Izkizko parkea" kartela. Beherantz errekaren bidean.

(4:15) Arluzeako herria begi-bistan. Herrian gorantz. 200 metrora bidegurutze bat. Ezkerretara edo ipar-ekialderantz errepidea alde batera utzita. Erreka zulotik gora igo.

(4:45) Gainean pago batean seinale horia. Bidezidorra ekialderantz.

(5:00) Balkoia.

(5:10) Seinaleak San Kristobal zeharkatuz Apinaizera jaisteko.

(5:30) Apinaiz herria. Eskuinera hartu, hego-ekialdeko norabidean zeharkatu.

(5:35) Pista nagusia utzi. Izkiz basoan murgildu. Kintana norabidean.

(8:00) Kintana.

Sugea eta artzaina
Behin batean, Arabako Apinaiz aldean, artzain koskor bat ahuntz talde bat zaintzen ari omen zen. Egarriz hiltzear zegoen suge txiki bat topatu zuen. Pena handia eman zion eta narrastia eskuetan harturik, ahuntz baten errapean jarri zuen esnea edan ziezaion.


Azkenak
Uribarrin urperatutako herrietatik bota zituztenak omendu dituzte

Ur azpian utzitako herrietatik joan behar izan ziren 600 pertsonen omenez jarri dute oroigarria urtegiaren begiratokian, "ez ditugu inoiz ahaztuko urperatutako bizitzak", adierazi du Arabako ahaldun nagusiak.


2025-07-29 | Gedar
609 langile kaleratuko dituzte Ezkirozko BSHn

Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.


Gasteizko lorezainek lau hilabete bete dituzte greban, Jaurlaritza eta Enviser enpresa aurrean manifestazioa eginda

Gasteizko lorezainen grebak lau hilabete bete ditu, langileek salatu dute Enviser enpresak eta Gasteizko Udalak blokeatu dutela auzia, bilera berririk ez dutelako egin uztailaren 7tik. 


Álvaro Uribe Kolonbiako presidente ohia errudun jo dute iruzurra eta eroskeriagatik

2002 eta 2010 artean Kolonbiako presidente izan zenari gutxienez lau eta zortzi urte arteko espetxe zigorra ezarri diezaiokete. Auzitegi Gorena 2018an hasi zen ikertzen Uribe, Ivan Cepeda senatari ezkertiarrak jarritako salaketa batean lekuko ziren hainbat paramilitarri... [+]


Israeldar kolono batek ‘No Other Land’ dokumentala grabatzen lagundu zuen aktibista palestinar bat hil du Zisjordanian

Yinon Levi izeneko kolonoak Odeh Hadalin aktibista hil du Zisjordania hegoaldean. 'No Other Land' dokumentala grabatzen lagundu zuen Hadalin, dokumental onenaren Oscar saria irabazi zuen martxoan. Kolono hiltzailea palestinar lurraldeak okupatzeagatik AEBetako zigor... [+]


2025-07-29 | Mikel Aramendi
Analisia
Kanbodia eta Thailandia, gerra-plantak egiten?

Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Eguneraketa berriak daude