Unibertsitatea eta kristalezko begia


2002ko maiatzaren 19an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal unibertsitatea egundaino ez da ametsen erresumatik lurrera jaitsi, baina euskaldunok aspalditik biziki nahi izandako desira dela ezin ukatu, 1972ko udaberrian ZERUKO ARGIAk plazaratzen zuen editorialean ikus daitekeen bezala (ikus Hemeroteka). Haatik, urrun samar sumatzen zen amets horren lorpena, eta haranzko bidea nonbaitetik hasi beharra zegoenez, pragmatikoki ekin ziotenekin bat zetorren gure aldizkaria: Gipuzkoak izan zezala nola halako unibertsitate zentroren bat, bederen! Dena dela, bazen euskal irakurlearen arreta piz zezakeen gai gehiagorik ere, jakina, eta horien artean norberaren edota besteen gorputz atalei zegokiena ez zen atzean geratzen. Eta, hain zuzen, horiei buruz idazten hasi zen, astero, Alkorta, doi-doi editorialaren behe aldean.


GIZONAREN IKUSMENA

Aste hartan, begiei egokitu zitzaien, gizonezkoen begiei. Zergatik bereizten ote zuen gizonezkoen eta emakumezkoen ikusmena ahalbidetzen duten organo horien artean, misterio izaten jarraitzen du niretzat. "Gizonak Begiak" zeritzan bere artikuluak. Eta "begiz ikusten dugu", argitzen zuen, hasteko. "Lehen, gaizki ikusten zutenek ez zuten senda biderik, ez onik. Gaur egun, metrotara mandoa ala sasia den erabaki ezin duan ehiztariak ez du halako problemarik. Begilariengana joaten da, ‘ondo ondo ez ditut bereizten urrutiko gauzak’ azaltzen dio, begilariak aztertzen du, ‘zuk honelako kurpillak behar dituzu’... eta egiña: betaurrekoak jaztean konturatzen da ez zala ez mando eta ez sasi ehun metrotara iruditzen zitzaion zerbait beltzazka hura, baserri bateko agurea baizik".
Behin betaurrekoen abantailak garbi utzirik, arlo filosofikoagoetan murgiltzen zen Alkorta: "Betaurreko urdiñekin bagabiltza, urdin ikusten ditugu gauzak; beltzekin, beltz. Baiña gauzek ez dute beren kolorea aldatu.
Zenbat lepo hainbat aburu? Zenbat belarri hainbat begi: bi, sudurraren alde banatan bat".
Nolanahi ere, izan, baziren ezberdintasunak, eta haiexek nabarmentzeari ekiten zion jarraian: "Batzuk begiurdiñak dira; gaztain kolore dituzte bestek; beltzak, gorriak... Bai, gorriak eta malkotsuak, beti negarrez ari diran hoietakoak. Eta ez da politikako kontua; alegia, gorriak beti kejaka ari dirala. Ez".
Zein ote zen, bada, arrazoia? Antza denez, hurrengoa: "Begiek gizonaren barrena adierazten omen dute".
Baieztapen guztiek behar dute bere froga, ordea, eta hona hemen artikulugileak aurrekoari eransten ziona: "Erbiak begi biziak ditu eta bera ere bizkorra da benetan. Behiarenak haundiak dira, paketsuak: iñorri gaitzik egin ezin dion aberea bai da. Bixiguek ur gehiegi edaten dute begietan su piska bat azaltzeko; zabalik eukiaz ere lo daudela dirudite. Eta hala egongo dira gaiñera. Katuak aldakorrak ditu. Jenioaren gora-beheretan ez da makala bera ere! Gizonak? Hogei gizon hartu eta ia abere guztien begiak gogoratuko zaizkigu. Honek txikiak eta erdi itxiak, txerriaren antzekoak. Eta ziur asko gizon txukuna izango da. Horrek biziak, disdiratsuak...; ez esan barruan kopatxo batzuek ez dituenik. Hark haundiak, batera eta bestera nekez ibiltzen diranak, ederrak... Begi sakonek, bekainpeko hobietan sartuak daudenak, errespetua sartzen digute: ‘Zer ote du gizon horrek?’. Urruti urrutitik garbi-garbi ikusten dutenak ba dira. Gauez ere bai. Eta baita nundik zer arrapatuko arin eta argi dakustenak ere".



BEGIARI HORTZAKA

Honaino azpimarratutako guztiagatik, gizonezko zein emakumezkoei buruz ari zela esan zitekeen. Baina jarraian esaten zuenagatik, ez dirudi inolaz ere hori horrela zenik: "Andrearengan ikasi dute beren begiak pintatzen; ez betazalak eta bekaiñak bakarrik: begi berak ere bai. Ez dira makalak apaingarrietan!".
Iradokizun hori egin eta gero, baina, den-denok dauzkagun begien inguruan ziharduen, besterik gabe: "Begiak ezin dira ikutu; edozer huskeriak haserratzen ditu; nahiko da haize hotz bat, zakartxo bat… Berehala mintzen dira".
Eta segidan, honako pasadizo hau kontatzen zuen: "Gertatua: Taberna batean gizon bat erronkan ari zan: "Zuetako inork begiari hortzaka egin ezetz hogei hogerleko'. "Hik ere ezetz!". Begi postizoa atera zuen bere tokitik eta hortzaka egin zion. Jendeak parre. "Ta? Orain beste begiarekin ere gauza bera egiten badut?". "Tira, tira! Hik gezurrezkoak ahal dituk bi begiak ala?". Hortz postizoak atera zituen ahotik eta beste begiari hortzakatxo bat egin zion. Horrelakorik!"
PILAR IPARRAGIRRE

Unibertsitateaz
Berri aipatua izan da Gipuzkoan Unibertsitate kontua. Baiña, gaur maiatzak 12, egunerokoek gure zalantza gehitu egin dute eta nondik nora jo ez dakigula gelditzen gera. Irugarren "Plan de Desarrollo"ri zergatik ezezkoa eman dioten adierazten digute Kortesetako gipuzkoarrek. Unibertsitaterik sartzen ez delako eman omen diote ezezkoa Plan osoari. Baiña emengo egunerokoek agindua zeukaten egun batzuk lehentxeago gaur ukatzen den Unibertsitate ori. Carrero Blanco-ren itzetan oiñarritzen ziren ortarako. Emendik Unibertsitate eske joan zirenei emandako erantzunean ain zuzen ere (...) (1972-V-21)

Gerokoaren gero obearen ametsez
Gipuzkoan ez dugu oraingoz Unibertsitaterik. Euskalduna are gutxiago. Ez dirudi, gaiñera, atzaparretan dugunik ere. Ez bata eta ez bestea. Alaz guziz ere, ortan amets egin behar dugu eta ortan saiatu. Ez da aski amets egitea. Gure oin nagi eta makal auei aurrera eragin behar diegu aldapan gora, sastraka artean. Erri osoak egin behar duen lana da, gaiñera. Ez dezagun uste batpatean iritxiko dugun zerbait dugunik. Eta lortuko bagendu ere, ez al gintuzke esku-utsik atxikiko? Goialdera egin behar diren eskabideez gaiñera beharrezko zaigu giroa ontzea. Garai batean baiño lan gehiago egiten da irakasle eta ikasle artean euskal-kultura arloan. Ortaz ez dago zalantzarik. Bada kezkaz beterik bizi danik, ez gehiegi noski, bai Iruñen, bai Bilbaon eta bai Donostian. Ez goi-maillako ikastexeetan bakarrik. Baita behe-maillakoetan ere. Iriburuetan ez ezik, baita errixketan ere. Pozgarri zaigu ziñez. Kezka ori aunditzen saiatu behar dugu, ordea. Ez dedilla piztu dan su ori bertan behera itzal, indartu dedilla baizik (...) (1972-V-21)

Deustoko unibertsitarioak txalo-bideetan
Hildakoekin ez du inork agintzen. Hildakoekin ez du politikak agintzen. Ezta komertzioak ere. Egina eginda dago eta esana ongi edo gaizki esanda. Zorionez, heriotzak ekintza eta esan guztien sasiak eta gaizki-pentsatuak erretzen ditu. Heriotzak historia dakar. Eta gaur, Deustoko unibersitatean zenbait ikasle gazte eta langile eguneko idazleen zenbait ideia -Jainkoa, gizartea, aberria, ekonomiko egiturak, t.a.- aztertzen hasi direla jakin dudanean, poza sentitu dut, nola ez, gure ikasle gazteak lan serio batean murgiltzeko prest daudela ikustean. Eta gehiago, lan hauek ez dituela inork egin ikustean. Bainan -zergatik ote du gure herriko hauzi bakoitzak bere ‘bainan’ madarikatua?- gure arteko egoera hain nahasia dagoela ikustean, kontraesan etengabeetan bizi gerala sufritzean, eta lehenari gutxi begiratzen diogula konturatzean, gure literaturaren eta gure herriaren historiaz ezagutzen ditugun hutsuneak sakondu eta argitu behar ditugula pentsatu dut (...) (1972-V-21)


Azkenak
Ez hil, faborez

HIL FABOREZ FEST
Lekua: Ibaola Harriak, Eskuernaga.
Taldeak: Lukiek, Las Sexpeares, Seggs Tape, GAL, Chuleria Joder!, Aposapo, Bayou la Batre, Borla, Türbot, Malakias MX3

Data: 2025eko ekainaren 14a.

--------------------------------------------------------

[+]


EAEko herritarren %58k mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu du 2024an

EAEko 1,3 milioi biztanlek Europar Batasunak 2030erako ezarri berri dituen mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu zuten 2024an, Ekologistak Martxanek eginiko ikerketaren arabera.


2025-06-25 | Hala Bedi
Gasteizko lorezainek grebarako eskubidea aldarrikatu dute hiriko hainbat iturri berdez tindatuz

ESK eta LAB sindikatuek jakinarazi dutenez, lorezainek greba egiteko duten zilegitasuna aldarrikatu nahi izan dute ekintza ikusgarri honen bitartez. PSE eta EAJren gobernu-taldea seinalatu dute erantzule nagusi gisa, "Green Capital markaren atzean hiriaren ikurra zaintzen... [+]


2025-06-25 | Rafael Poch | CTXT
Mendebaldea bere mundu-gerra eskalatzen ari da

Gaza izan zen iragarpena, Ukraina tanteoa, Iran eskalada, baina Errusia eta Txina dira traka eta azken helburua. Europar Batasunak "Israelek bere burua defendatzeko duen eskubidea" baieztatzen jarraitzen du, eta bere lehen potentziaren buruak aitortzen du "Israel lan... [+]


2025-06-25 | Xiberoko Botza
Ikusgarrietako intermitenteek lana mentx düe

Frantziako gobernamentüak ekonomiak egin nahian, leküko kolektibitateer eta eskülder sos pübliko gütigo banatü dü. Horrek ondorioak badütü, ekonomia handiena kültüran egin beita. Intermitenteek nekeziak ezagütze... [+]


Statkraft, Kutxabank eta Azpeitiko Udala

Ia oharkabean pasa da joan zen asteazkenean (2025eko ekainak 18) Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen iragarkia.

Izenburua: Azpeitiko 5. poligonoko 58. lurzatian aldi baterako estazio meteorologiko bat
interes publikokotzat deklaratzeko eskaera (GHI-049/25-J01)
. Hemen... [+]


EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]


Eguneraketa berriak daude