HAUR JOLASA BAINO GEHIAGO
Asier eta Luisfer Hezkuntza Fisikoko ikasketak egiten ari zirela, artegatasun berdinak zituztela, eta proiektu bat aurkeztu zuten Akitania Euskadi Nafarroa Fondoan. Beka bat eman zieten eta joko eta kirolen jatorriak ikertzen hasi ziren. Ikastetxetan herri kiroletako saioak egiten hasi ziren, eta jarduera arrakastatsua zela ikusirik, enpresa bat bilakatu ziren.
Kulki eta bere bi bazkideen abiapuntua ondorengoa izan zen: kulturak herriari izaera eta nortasuna ematen badio, eta jokoak kulturaren zati garrantzitsu diren heinean, gizarteari jolasten erakutsi behar zaio eta bertako jolasak direnak eta izan direnak plazaratu behar dira. Joko eta kirol hauen plazaratzeak eta praktikatzeak, euskaldunen kultura aberastuko du. Umeek gainera ikusten duten guztia ikasten dutenez, joko hauek haurrei zuzenduak daude nagusiki.
Asierrek adierazi digunez,"Euskal Herriko gizartea, nekazal gizarte izatetik, gizarte industrializatua izatera pasa zenean, ingurune guztia desagertu eta bizimodua aldatu zen. Honek eragin zuzena izan zuen joko hauetan. Fenomeno horrekin jolas hauek desagertzen joan dira. Egiten ditugun aktibitate hauek plazaratzeko eta praktikatzeko dira, jendeak baloratu egiten ditu eta bere kulturan barneratzen ditu. Horregatik sortu genuen Kulki, gizarteak ezagutza hauek ikas eta barnera ditzan. Historikoki Euskal Herriko kirol guztiak lan mundutik etorri dira eta kirol bilakatu. Herri kirol bilakatzearen arrazoi nagusia joko guztiek dema edo norgehiagoka izan dutela abizen da; norgehiagoka honek mantendu ditu bizirik, eta bakoitzaren abilezia neurtzeko izan dira beti. Kirol hauek helduek praktikatzen zituzten eta haurrek berriz, inguruan zituzten materialekin egiten zituzten jostailuak eta haiekin jolastu".
. 3 eta 12 urte bitarteko haurrentzako jokoak izaten dira Kulkik eskaintzen dituen gehienak.
Hala ere, bere eskaintza askoz ere zabalagoa da. Herri Kirol lehiaketak adibidez, 12 urtetik gorako gaztetxoei zuzenduak daude eta institutuetan nahiz herriko jaietan egiten dituzte.
Gurasoentzat ere jostailu zaharren erakusketa bat antolatzen dute. "Jostailu zaharrak berreskuratu ditugu; kortxo egur edo intxaurrez eginiko jostailuak erakusteaz gain, gurasoek ere seme-alabekin joko hauek egin ditzaketela da honen bidez zabaldu nahi dugun mezua" dio Asier Lafuentek. Azkenik betiko jostailuen tailerrak ere egiten dituzte umeekin. "Erakusketan dauden jostailuak egiten erakusten diegu. Ikastetxe eta udaletxeek erosten dituzte batez ere gure zerbitzuak" azaldu digu Asierrek.
Herri Kirol eta Artzai Jolasak, Herri Kirol eta Baserri Jolasak eta Herri Kirol Lehiaketak izenburupean, Kulkik Euskal Herriko edozein enparantza, eskola, frontoi edo txokotan iraganeko jolasak ezagutzeko aukera ezin hobea eskaintzen du. Ikusteaz gain, parte hartzeko aukera badute bertaratutakoek eta orain urte batzuk haurrek zituzten jostailuekin jolas dezake. Gune hauetan, laien gainean edo hankapaloen gainean lasterketak egiteko aukera badute. Lasto altxaketan parte hartu, orga txokoan ibili eta txingak altxatu. Bi orduko saioaren ostean, parte hartzaileek euskal jolasak eta kirolak ezagutu dituzte eta hau guztia jolasean. "Hasiera batean haurrak lotsatuta kanpo aldean geratzen dira baina lehenengoa gerturatu eta gero denak batera etortzen dira. Luisferrek eta biok haurrak gustuko ditugu eta oso ongi konpontzen gara. Partehartzea izugarria izaten da eta jakinmin handia izaten dute gaztetxo nahiz nagusiagoek" diosku Asierrek. "Egun komunikabidetan kirol batzu izugarrizko ohiartzuna izaten dute eta badira bestalde, kirol minoritarioak direnak eta hoien artean daude herri kirolak. Jendeak ikusi eta ezagutzen dituenean, oso atsegin ditu eta oso interesatuak egoten dira gaztetxoak"
Garai batean gurdian eramaten zuten animaliek bazkatzeko lastoa baserrira. Baserriko ganbaran sartu behar zen lasto guztia eta sabairaino igotzeak bazuen lana. Gurditik sabaira ordea, soka batekin lasto fardoak lotu eta txirrika baten laguntzaz igotzen zuten baserritarrek. Sokaren beste aldetik egin behar zen tira, goian zegoenak lastoa jaso zezan. Behean lastoa lotzen zuenak behin baino gehiagotan airean bukatu zuen.
Lokotx bilketa
Artoa jasotzeko garaia iristen zenean, artoa lurrean izanik, astoak zintzilik eramaten zituen zorroetan sartu behar izaten zen arto guztia. Zorro haiek nork lehenago bete, eta dema hartan sortu zen lokotx bilketa. Gaur egun artaburuak edo forma antzukoa duten beste edozein elementu eskuekin hartu eta zorrotan sartu behar dira ahalik eta arinen. Banaka-banaka sartu behar dira artaburuak zorroan: bat hartu eta zorroan sartu, hurrengoa hartu, zorroraino joan eta sartu... zorroa bete arte.
Pitipotoak
Tomate poto nahiz beste edozein poto hartu eta bi zulo egiten zizkieten. Bertan soka luze bat sartu eta mutur batean korapiloa egiten da eta potoaren barnealdetik sartu. Sokak gerrirainoko luzera izan behar du gutxi gorabehera eta beste muturra potoaren beste aldean sartzen da eta korapiloa egin. Horrela, hanka bakoitza poto bakoitzaren gainean jarri eta ostean ibiltzen ikasi eta korrika egin behar da, ea nor lehenago iritsi
AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]
IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]
Zer: Euskadiko Orkestra
Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza
Zuzendaria: Gorka Miranda
Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]
Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailak ingurumen baimena ukatu dio Piaspe egitasmoari, Statkraft enpresak Azpeitia, Zestoa eta Errezil artean eraiki nahi dituen errotek eta argindarra garraiatzeko azpiegiturek eragingo... [+]
Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.
Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]
Goizegi Hiltzeko
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.
Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]
Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]
Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.
Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.
Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]