«Holokaustoa egiteko gai den zibilizazioaz etengabe berpentsatu behar da»


2001eko uztailaren 01ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Azken muntaiarako autore garaikide baten lana aukeratu duzue. Aurretik egin duzuenarekiko ezberdina da.

Formatuari dagokionez aurrekoen antzekoa da, baina oraingoan beste erregistroak aztertu eta bilatu nahi izan ditugu. Ez da hain obra korala, handietakoa ez den autore garaikide bat hautatu dugu, hainbesteko bermea ez duena, eta beste antzezpen mota berri bat ezagutu nahi izan dugu, aktore helduago batekin, gure estiloarekin nahasteko eta elkarri kutsatzeko. Ez genuen lokartu nahi, sorkuntzak arriskuak hartzea behartzen du.

Ur eta Shakespeareren harremanak jarraitzen du dena den, «Lear erregea»k elkartzen ditu bi pertsonaiak.
Ur ez da inoiz Shakespeareren tragediekin ausartu. Bere azken garaiko tragediek, «Lear erregea» kasu, bizitzaren ezagupen handia eskatzen dute. Nik uste «Macbeth» edo «Lear erregea» bezalako obra gogorrei hurbiltzeko aitzakia inkontzientea izan dela, zuzen jo gabe. Autore garaikide baten bitartez inguratzea izan da. Beste begi batzuen bitartez bilatzea.

Antzezlanean antzerkiaz hitz egiten da, egia eta gezurraz. Holokausto judua da obraren oinarria, epe historiko hori aztertu nahi zenuten?
Sorkuntzan, antzerkian konkretuki, lan egiten duenak nekez saihes dezake gizakia. Norberak zein zibilizazioren parte den galdetzen dio bere buruari eta holokaustoa bezalako irrazionalitatea egiteko gai den zibilizazioaz etengabe berpentsatu behar dela iruditzen zait. Gainera garai hartan propagandak mundu guztia hartu zuen mendean. Elementu horiek erabiltzen ziren lehen aldia zen, egun menderatuta gaude erabat. Dena desitxuratu zen, gauzen ikuspegia manipulatu zen, eta min asko egin zen. Terezinen itxuraz gertatu zenak galdera bat eragiten du: noraino artea batzuetan izan daitekeen okerrenaren konplizea. Eta honetan aritzen garenontzat galdera ona da.

Taldekideek hausnarketarako beta hartu zenuten 1998an eta bakoitza bere aldetik ibili da lanean. Krisian al zeundeten?
Aldaketaren zentzuan bai, krisia zen. Denak ere pertsonalki eta profesionalki hazten ari ginen eta taldeak bakoitzaren nahiei eta ez bakarrik kolektiboaren abiadurari erantzungo zien irtenbideak arbitratu behar zituen. Jendea nekatua zegoen beti etxetik kanpo, biran eta zuzenean egoteaz eta hori higadura emozional eta estres handia da. Gauzak lasaiago hartzea planteatu zenean, nik kanpoan zuzentzea erabaki nuen.

Valle Inclanen obra bat egingo duzue.
Obra honen produkzioa eta biraren antolaketarekin bukatzean Valle Inclanen zein obra muntatuko dugun erabakiko dugu. Zalantzan gaude aktore askoko obra bat, aktore helduagoekin edo aktore gazteagoak dituen beste bat hartu. Asko interesatzen zaizkigun hiru edo lau obra ditugu mahai gainean l


Azkenak
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Eguneraketa berriak daude