Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

  • Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki nola segi parte hartzen.


2025eko ekainaren 19an - 18:04
Misil batek Israelgo Soroka ospitale garrantzitsua jo du eta zauritu ugari eragin ditu.
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Israelek hasieratik jakinarazi zuen ez zuela utziko Iranek bere programa nuklearra gizentzen jarraitzea, urtebete barru bonba nuklearra eskutan izan zezaketela eta orduan, beren misilak karga nuklearrarekin iritsi zitezkeela. Eta defentsa eskubidea argudiatuta Irani eraso egin zion. Iranek askotan aipatu izan du 2003tik aurrera guztiz baztertuta duela programa nuklear militarra. 2003an AEBek Irak inbaditu zuenean, hark suntsipen handiko armak zituela argudiatu zuen, baina urteak geroago demostratu zen ez zela egia. 

Ia ezinezkoa izaten da halako gerra batean jakitea erasoak nola doazen, baina itxura guztien arabera, Israelek erraz lortu du bere gerra hegazkinetarako aire korridore bat irekitzea, eta dagoeneko 200 erasotik gora egin ditu Iranen, hasieran batez ere eremu militarrak eta nuklearretara bideratuta. Objektibo sinboliko garrantzitsuen aurka ere egin du, esate baterako, Irango telebista publikoaren egoitzaren aurka. 

Azken egunetan, hala ere, petrolio, gas eta oro har helburu energetikoen aurka ere jo du. Honek dagoeneko petrolioaren eta gasaren prezioa goraka jarri ditu. Biak izan dira aski merke azken asteetan, eta petrolioa dagoeneko %20 garestitu da eta gasa %15. Mendebaldeko potentziak, bereziki erregaien inportazioaren oso menpeko diren europarrak, oso kezkatuta daude gatazkak haien ekonomietan izan dezakeen eragin kaltegarriarekin.

Orain arteko eraso horietan, Israelek Iraneko armadako burua eta beste hainbat buruzagi hil ditu, baita ikerketa nuklearrari lotutako zenbait ingeniari ere. Iraneko agintarien arabera, eraso horietan Israelek 224 pertsona hil ditu, baina seguruenik jadanik gehiago ere izango dira, azken egunetan ez baita kontaketa berritu.

Iranek, aldiz, 400 bat misil balistiko jaurti ditu eta ehunka drone. Israelgo aire defentsak horietako gehienak bota ditu, baina Israelgo Gobernuaren esanetan, 40 batek lurraldearen hainba leku jo dituzte eta horietan 24 pertsona hil dituzte eta ehunka zauritu eragin.

Horietako eraso esanguratsuenetakoa ostegun goizean Israelgo hegoaldeko Soroka ospitale garrantzitsuaren aurkakoa izan da. Nazio Batuen Erakundean, ordea, Iranek ukatu egin du eraso hori haiek egin dutenik. Datuak AEBetako Gerraren Ikerketarako Institutuarenak dira. Horren ondoren, Israel Katz defentsa ministroak beste behin esan du Irango buruzagi Khamenei ezin duela bizirik jarraitu. Astean zehar Trumpek adierazi izan duenaren arabera, badakite non dagoen liderra, eta helburu erraza litzateke, baina oraingoz ez diote eraso egingo.

Mendebaldearen erabateko sostengua Irani

Israelek ekin zion Iranen aurkako gerrari hilaren 13an, baina hala ere, G7ko herrialdeek “Israelek defentsa eskubidea duela” ondorioztatu dute, eta sostengu osoa adierazi diote Benjamin Netanyahuren gobernuari. Areago, bi herrialdeetako arduradunek onartu dutenez, AEBetako eta Erresuma Batuko indarrak laguntzen ari dira Israeli Irango misilak eraisten.

Donald Trumpek egunak daramatza esaten oraindik ez duela erabaki zuzenean gerran sartuko den ala ez, baina argi dago zeharka bederen buru-belarri dagoela gatazkan murgilduta. Bere parte-hartzerik gabe, bai erasoan, bai defentsan, Israelek ezingo luke tamainako erasoaldia berak bakarrik bideratu, are gutxiago denboran eutsi.

Israelek erasoari ekin dio, eta orain AEBak presionatzen ari dira zuzenean parte hartzeko. Israel-Iran gerraren arteko orain arteko datu deigarriena lehen erasoaren testuingurua izan zen: Israelek erasoa gauzatzen zuen bitartean, Irango eta AEBetako talde diplomatikoak Irango programa nuklearraren inguruan ari ziren negoziatzen. Hainbat adituren ustez, horrek erlaxatuago hartu zuen Iran, ez baitzuen uste negoziatzen ari ziren bitartean horrelako eraso bat emango zenik. 

Defentsa sistema eraginkorra, baina garestia

Israelen aire defentsa sistema oso eraginkorra da, baina oso garestia ere bai, misil bakoitzak 95.000 eta 140.000 euro artean balio du. Egoera horren aurrean, Iran saiatu da defentsa sistema estresatzen, lehenik droneak bidalita eta ondoren misilak. Horrez gain, 1992tik Israelen legez derrigorrezkoa da etxeak eraikitzen direnean horiek babes lekuak izatea, gerra erasoen aurrean herritarrak babesteko. Astebetean, israeldarrak joan-etorrian aritu dira euren ohiko bizitokietatik babeslekuetara, eta ondorioz, oso hildako eta zauritu gutxi izan dira kontuan hartuta Irango misilek txikizio handiak eragin dituztela.

Bitartean, Gazako osasun agintariek esandakoaren arabera, ostegun honetan bertan Israelgo armadak beste 72 palestinar hil ditu Gazan, horietatik 21 elikagaien laguntza banatzen duten guneetan. Israelek maiatzaren bukaeran laguntza humanitarioa banatzea baimendu zuenetik dagoeneko 400 pertsona hil dituzte eta 3.000 zauritu laguntza jasotzera zihoazenean.


Azkenak
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Eguneraketa berriak daude