Gure ustez burujabetzan aurrera egin behar da eta horretarako planteamenduak egiten ditugu, baina gero ez gara gai izan planteamendu horiek gizartearen aurrean ondo azaltzeko; baina ez bakarrik gizartearen aurrean, zentzu oso zabal batean gure militantziaren aurrean ere bai. Zergatik? Komunikabideetatik oso gaitza da hori azaltzea, komunikabideetan guk planteatutako guztia zentzu negatiboan ateratzen da eraikitzailean baino, eta gainera egiten dugunarekiko zentsura ere hor dago. Kanpainan sartu gara komunikabideetan, baina jadanik berandu zen.

Orokorrean bai. Eskubideak dauzkagula eta, besteek eman arte itxaron gabe, guk gauzatu egin behar ditugula diogu, apurka aurrera egiteko. Adibidez, jendeak ez badu ulertzen Udalbiltzak zer egiten duen, eta guk Udalbiltzarekin bata bestearen atzetik jarraitzen badugu, Udalbiltzak egindako ondorengoak ere ez dira ulertuko. Komunikazio arazo handia izan dugu.

Batzuentzat hala izan liteke bai. Horregatik, bi aukera izan direnean bata guztiz posibilista, hau da, duguna sendotu eta gero beste pauso batzuk eman; bestea gurea da, honek ez duela ezertarako balio eta dugun gatazka politikoan ez dela aurreratzen, beraz beste zerbait egin behar dela. Gurea zailagoa da, borrokatzea eta lan egitea eskatzen du, eta hautuaren aurrean jendeak lehenaren alde egin du.

Ez dut uste jendeak markoa bera baloratu duenik, baizik eta PP etorriz gero daukaguna gehi beste gauza asko kenduko ziguten ustea.

Lizarra-Garazik burujabetzaren bidean aurrerapausoak ematen hastea suposatzen zuen, horregatik zen horren garrantzitsua Udalbiltza. Baina EAJko batzuek pentsatu zuten horrekin jarraituz gero ez zegoela atzera egiterik, eta ez zutela aurrera egin nahi, nahikoa dutela kudeaketarekin eta dituzten interesekin. Hortik etorri zen apurketa eta guk ez genuen jakin izan hori azaltzen.

Nik uste dut arazoa ez zela izan testua eta interpretazioena, borondatearena baino, nahiago izan dute gelditzea aurrera jarraitzea baino.

Lehenik garrantzitsua da azaltzea guk ez genuela gobernu akordioa apurtu, hori egin zuena Ibarretxe izan zela. Gero guk zera erabaki genuen, egungo markoa prozesuaren zerbitzura jarri ezean, lehengo irakurketara itzultzen ginela, momentuz ez ginela Legebiltzarrera joango. Hau guztia azaldu genuen bere garaian, baina EAJk esan du gu hor ez gaudelako espainolak irabazten ari direla. Gu ez gara gai izan azaltzeko hori ez dela egia eta hori lehen ere gertatzen zela.

Azterketa hori gertatutakoaren baieztapena da. Jende askok pentsatu izan du ETAk jarraitzen duela guk ez ditugulako politikan "egin behar diren gauzak" egiten, politikoki politak diren horiek.

Horrenbeste ez nuke esango, ez gu ez inor ez gara perfektoak. Begiratu beharko ditugu gure planteamendu batzuk, nahiz eta proiektu orokorra zuzena eta posible dela iruditzen zaidan. Gure proposamenarekin gatazka amaitzen dugu, baina ez da gure proposamenaz hitz egin nahi. Burujabetza, bakea eta askatasuna lortzeko EAJren proiektua ez dut ikusi, eta zeresanik ez EArenaz.

Gehienbat erosoenaren aukera egitea izan da. Egia esanda, herri honetan oso ondo bizi gara, eta orduan, guk planteatzen dugun borroka eta lanaren aurrean, erosotasunaren hautua egin da. Adibidez, EHNA, edo Udalbiltza, edo Herrialdeen Ganbara edo beste gauza asko ateratzean fiskala dator kartzela mehatxuarekin. Besteen planteamendua, aldiz, horrela ulertzen da: "Daukaguna mantenduko dugu, gehiago ere negoziatuko da eta ez gara horren txarto egongo".

Ez da horrela, baina une honetan espainolismoari eta faxismoari erantzuteko ereduen artean hori hautatu da, boto komodoa eta erabilgarriena. Dena den, jende hori ez da ezker abertzaletik joan, une honetan bere botoa baizik.

Ez dakit, ez dut hori somatu; bestea ordea bai, nire inguruan betidanik ezker abertzaleko boto emaileak izandakoek badakit EAJri eman diotela botoa. Nire ustez, 140.000 boto horiek oso kontzienteak izan dira, hori ez da boto behartua izan. Bizkaian adibidez Atutxaren papera hartu duen EHko lehengo botoemaileak -Atutxak ezker abertzalearentzat suposatzen duen guztiarekin- horrek ez du asko pentsatu, beste era bateko arrazoiek izan dute pisua.

Segun eta zertarako...

Une zehatz batzuetan gauza batzuk oso argi izan behar dira, alboko pertsonek ere horretan sinetsi behar dute eta gainera bide horretatik gauzak lortzea posible dela pentsatuz. Baina guk diogu "Euskal Herriak duela hitza eta erabakia" eta hor gehiengoa izan behar da. Bestela zelan egingo duzu? Beraz, segun noiz eta zertarako.

Une honetan gauza guztiak kontuan hartuta hausnarketa batean sartu behar dugu, zuk diozun hori barne. Hor ikusiko dugu dauzkagun indarrak nahikoak diren buruan duguna aurrera eramateko, edo nola planteatu behar ditugun gauzak EAJ eta EA erakarri eta dugun prozesua aurrera eramateko.

Errenteriako batzarrean era guztietako jarrerak azaldu ziren: inoiz ez joatea, egunero joatearena... Ikusiko dugu, guk kanpainan zenbait gauza aurreratu ditugu, adibidez inbestidura plenoan izango garela, eta euskal gizarteak borrokaren bidez lortutako garaipenak atzera botatzen ez ditugula utziko, honek suposatzen duen guztiarekin. Hori nola bideratuko den ez dakit.

Momentuz ez dut halako arriskurik ikusten. Batasuna prozesua hasi denean iritzi eta korronte desberdinak izan dira, eta erabaki batzuk ere atera dira. Orain arte inork ez du esan prozesutik aterako denik.

Eurek planteatzen zuten Gasteizen beste politika bat egitea eta han egon behar zela. Hori euren ponentzian ez zen atera, orain emendakinen fasean gaude eta ikusiko da zer gertatzen den.

Arriskuak egon badira, nik diodana da orain arte ez dela halakorik planteatu eta barne eztabaidan ari garela. Gauzak beren lekuan eztabaidatzen badira, hori aberasgarria da. Une honetan iritzi guztiak dira garrantzitsuak.

Ez da halakorik atera. Beti esan dugu gu ez garela betiko alderdiak modukoak. Horregatik, ez militantearen aldetik, ez batzarrean parte hartu zutenen aldetik ez da halako planteamendurik egin.