JANTZI BERRIA TTAKUN ZAHARRARI
- Igor Otxoa eta Harkaitz Martinez donostiarrek osatzen duten Oreka TX txalaparta taldeak bere lehen diskoan, "Quercus endorphina"n jantzi berri eta aurrerakoia ekarri dio ttakun zaharrari. Baso zapore eta egur usaina duen lan honen ekoizlea Kepa Junkera izan da.
Musikalki lan berri honen gauzarik aipagarriena txalaparta kromatikoa sortzea da, beste instrumentuekin nahastu ahal izateko, nota bakoitza sortzeko ohol bat egin dute. "Horrek melodiak egiteko aukera eman digu, kantetan harmonia egiteko, arpegioak egiteko", dio Martinezek. Orain arte ez zen horrelakorik egin. Gainera harriekin eta burdinekin ere gauza bera egin dute. Ohol bakoitza nota bat bihurtzeko belarriz bilatu behar izan dute neurriarekin jokatuz eta dentsitate berdina mantenduz egur guztietan. Eta harriekin gauza bera, zinzel batekin eta rotaflex batekin harri asko puskatu behar izan dituzte, oso hauskorrak direlako. Tinbre desberdineko dozena bat ohol motz samarrak ibiltzen dituzte normalean beren saioetan, eskalan ordenatuta, eta kanten arabera oholak aldatu egiten dituzte. Horregatik kanta bakoitzaren nolabaiteko partiturak idatzi behar izaten dituzte, oinarri horretatik abiatuta inprobisatu ahal izateko.
Txalaparta afinatu duten lehen txalapartari hauek, kanta melodikoak jotzen dituzten lehen txalapartari hauek, soinu tresna zahar honi ate berriak ireki nahi dizkiote. Beste musika tresnekin uztartu dute eta gainera lehen mailako nazioarteko musikariekin aritu dira lan honetan: Glen Velez perkusionista estatubatuarra, Madagaskarreko Justin Vali valiharekin, Eskoziako Phil Cunningham teklatu eta pianoan, Michel Bordeleau kanadiarra (La Bottine Souriante taldekoa) eta Euskal Herriko Ibon Koteron albokajolea, Kepa Junkera trikitilaria eta Mikel Laboa abeslaria. Unibertsaltasuna behintzat ezin zaie ukatu. Ukitu etnikoz beteriko lana sortu dute. Kolorez bete dute ttakun eta herrenen basoa. Kanta bakoitzak badu gonbidatu bat, kanta bakoitzak gonbidatu bati eremu handiagoa eskaintzen dio. Justin Valik kanta batean abesten du, Laboak beste batean eta gero badaude beste batzuk disko osoan parte hartu dutenak, perkusionistaren kasua da. Oso ondo moldatu dira denak txalapartaz eginda zegoen oinarri horretara.
Kepa Junkera ez da ekoizlea soilik izan, berak bultzatu zituen Igor eta Harkaitz lan hau burutzera, lagundu zituen gonbidatuak bilatzen, abesti gehienak egin zituen... Partaide garrantzitsua izan da lanean. Gainera Espainiako dantza konpainiako zuzendaria den Nacho Duatok bere hurrengo koreografia lanerako erabiltzea lortu du. Junkerak Miguel Boseri pasa zion diskoa eta hark Nacho Duatori eta honek hamaika kantuetatik sei hartu eta Madrilgo Teatro Realen egin berri duen dantza muntaiarako erabili ditu .
- Keinuka ilargiari. Nolabait txalaparta zaharra eta berria uztartzen ditu Artzeren testu bat sartuz. Txalaparta zaharra zaldiaren lauhazka balitz bezala ikusten zuten eta ttakuna pixka bat irekita trostara pasatzen dira. Phil Cunningham dago teklatuan.
- Aone! Justin Valik malgatxez abesten du. Berak eginiko letra da, beraz afrikar kutsuko kanta.
- Txalaparta dantza. Arin arin bat da. Hankekin perkusioa egiten du Michel Bordeleauk, takoneoaren antzera.
- Adabegi. Antzinean ohol bakarrarekin jotzen zutenean adabegiak non zeuden begiratzen zuten, bertan egurraren dentsitatea desberdina izaki eta soinua ere desberdina izaki. Kanta esperimentala da, oso atmosferikoa. Soinu ezberdinak lortzea bilatzen dute eta garai batean adabegiez nola jokatzen zuten hori bilatzeko.
- Okabe-Landarbaso. Okabe mendia eta cromlech horiek Landarbasoko kobekin lotu dituzte. Fandango bat da eta Ibon Koteronen alboka sartzen da. Kanta indartsua da.
- Uluka. Hiru kanta motzen batura da, ezpatadantza batetik hasita.
- Ortzimuga. Balada melodiko bat da Cunninghamen teklatuarekin. Melodia harriekin egin dute.
- Oreka. Txalaparta hutsaren saio normala. Oreka TX-en pieza.
- Ekhinahi. Kanon bat sortzen dute egurren artean. Egurra eta harria da bereziki entzuten dena. Kanta harmoniko batzuk.
- Nagoreko bidean. Solidarios con Itoiz taldekoei omenalditxoa. Haiek ama lurraren defentsan egiten duten lana eta daramaten borroka miresten dute. Nagoreko bidean 54 makina hondatu eta obrak geldiaraztea ekartzen du gogora. Ekintza burutu zuten bi neskekin nolabait identifikatu dira. Hasieran lasaia da (Irati eta Itoiz inguru hori hala egon da orain arte), gero indarra sartzen da kontrastea bilatzeko.
- Saustatik Erbetegira. Bi horiek Zuaznabartar eta Goikoetxeatarren baserriak ziren. Omenaldi bat izan da txalaparta bizirik mantendu zutenei eta baita Artze anaiei eta Beltrani. Mikel Laboak abesten du, Orekakoentzat bizitza osoko erreferentea. Jexux Mari Irazuren letra da. 1990eko Hernaniko Txalaparta Festan Zuaznabar eta Goikoetxeak jo zuten saio baten grabaketa sartu dute. Honela bukatzen da txalaparta zaharrarekin hasitako diskoa. Txalapartan ematen den dualidadea, ttakuna eta herrena, eta Euskal Herriaren egoera islatu nahi izan dituzte. Zuaznabar eta Goikoetxea anaietatik Pello Zuaznabar bakarrik bizi da eta oso zaharra da. Diskoa atera bezain pronto bere etxera joan ziren lana berari eta bere familiari erakustera, diskoa entzutera.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak diru-laguntzetatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean elkarretaratzeko deia egin... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
KKRk urtarrilean erosi zuen Superstruct sustatzailea, Sónar, Viña Rock edo Resurrection Fest jaialdiak sustatzen dituena besteren artean. Palestinaren kolonizazioari lotutako higiezin-jardueretan eta Israelgo sektore teknologikoan parte hartzeagatik seinalatu dute... [+]
Uztailean argitaratuko da behin betiko Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE), eta Hego Euskal Herriko lehen hiriburua da izendapena lortzen.
Trebiñu eta Argantzu udalen Arabarako integrazioa "mugagabean atzeratu ez dadin" galdetzeko mozioa adostu dute EAJk, EH Bilduk, PSEk eta Elkarrekinek.
Maiatzaren 17an LGTBIQ+fobiaren Kontrako Eguna dela-eta, “bizi dugun oldarraldi atzerakoia” , “transfobiak hartu duen indarra” eta “instituzioen utzikeria” nabarmendu dituzte kolektiboaren bueltako elkarteek. Zenbait instituzioren kapitalismo... [+]
Donostiako Udaleko langileen batzordea osatzen duten bost sindikatuek (ELA, LAB, CCOO, Erne eta ESAN), akordioa egin dute, Euskaraldia dela-eta langileen parte hartze aktiboa sustatzeko eta euskaraz bizi eta lan egiteko aukerak bermatzeko. LABeko ordezkari Joseba Alvarezek... [+]
Hemeretzi neurri ekologiko eta sozial barnebiltzen ditu, datorren urteko hauteskundeetako zerrendek ezarri ditzaten. Sei lan lerroren inguruan ardaztu ditu, eta herrien neurriaren arabera ezarri ahalko dira.
Hamabi bertsoko sorta dotorea jarri du pilotariak, galtzeari eta irabazteari buruz. Inspirazioa 2024an Larrun aldizkarirako egindako mahai-inguruak piztu zion, Jokin Altunarekin gai horri buruz aritu baitzen gogoetan. Bertso sorta musikatuta entzun daiteke Bertso Ikasgela... [+]
Energia politikek haserreak eta desadostasun sakonak sortu dituzte ekologisten artean. Ez da gauza berririk. Hemen eta atzerrian. Hemen eta orain, nabarmen. Duela bi urte, 2023ko udaberrian, gure ikerketa taldeak (ekopol.eus) hiru mahai-inguru antolatu zituen Donostian,... [+]
Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]
Momentu honetan, eta buruileraino, Adimen Artifizialari buruzko erakusketa erraldoi bat ikusgai da Parisko Galerie nationale du Jeu de Paume museoan, izenburu honekin: Mundua, Adimen Artifizialaren arabera. Erakusketa horretan, hainbat arte obra garaikide agertzen dira,... [+]
Herriko liburutegian, teknologiaren inguruko espazio ireki batean hartzen dut parte. Aurrekoan, haurrentzako robotika proiektu bat sortzeko Arduino plaka erabiltzen ikasi nahi zuten bi emakume gerturatu ziren, bata programatzailea, bestea ni bezalako kuxkuxeroa. Hirurak jarri... [+]
Urteak ziren elkar ikusten ez zutela. Kalean elkarrekin topo egiten ez zutela. Egoera kanpotik ikusita, bi ezagun besterik ez ziruditen. Atzean daude, oso atzean, gaztaro hasierako urte bizi haiek, non kuadrilla bereko lagunak ziren. Non eguna eta batez ere gaua konplizitatez... [+]
Talentu faltaren mamua da azkenaldian ekonomiaren ikuspegi kapitalista hegemonikotik ezarri nahi diguten eta denek ontzat eman behar dugun ideia nagusietako bat. Arazo artifiziala da, eta ikuspegi oso elitistatik, gure egunerokoan ez dagoen denon arazo bihurtu nahi... [+]