Klimaren eta Euskal Herriko biztanleen aldeko ituna sortu du Bizik, 2026ko bozei begira
Hemeretzi neurri ekologiko eta sozial barnebiltzen ditu, datorren urteko hauteskundeetako zerrendek ezarri ditzaten. Sei lan lerroren inguruan ardaztu ditu, eta herrien neurriaren arabera ezarri ahalko dira.
2026ko martxoan Herriko Etxeetako bozak izango dira Ipar Euskal Herrian, eta horiei begira jarri da Bizi mugimendua. Hain zuzen ere, “etorkizun erresiliente eta bizigarria” oraindik posible dela argudiatuta, eta horretarako tokiko mailan ekitea “ezinbestekoa” dela iritzita, hauteskunde zerrendek kontuan izateko hemeretzi neurri dituen Klimaren eta Euskal Herriko biztanleen aldeko ituna aurkeztu du.
Neurriak sei ardatzen inguruan proposatu ditu mugimenduak: bizilekua egokitzea, mugikortasuna, energiarekiko menpekotasuna txikitzea, elikadura, ekonomia birtokiratzea eta ekiteko baliabideak eskuratzea. Sei ardatz horien baitan, denetariko proposamenak aurkeztu ditu mugimenduak, esaterako: etxebizitza berriak sortzea “denentzat eskuragarriak, lur eremu berririk kontsumitu gabe”; bizi eta jarduera eremu nagusiak elkarri lotzea, segurtasunez mugitzeko aukera emateko; “tokikoa, herritarra eta berriztagarria” den energia ekoiztea; elikadura ekoizteko lurrak babestea; tokiko monetaren erabilera orokortzea; eta biztanleei euren bizi ingurunean erabakitzeko gaitasuna ematea, besteak beste.
Neurriok era zorrotz edo lasaiagoan ezartzeko daude diseinatuta, herriaren tamainaren arabera: 2.000 biztanlez azpikoetan “ez hain zorrotzak”, hirixkentzat “gotorragoak”, eta 5.000 biztanlez gorakoetan “anbiziotsuenak”. Horrez gain, neurri bakoitzak bere gain hartzen ditu hauteskunde zerrendek euskal elkargo mailan gauzatzeko ekintzak, Herriko Etxetik elkargoko hautetsi bat, gutxienez, bozkatuko baitute.
Metamorfosi Ekologikoa
Duela bost urte, 2020an, Ipar Euskal Herriko 46 herrik Metamorfosi Ekologikoaren Ituna izenpetu zuten, eta horien jarraipena egin du Bizi mugimenduak; baita 2.000 biztanlez gaindiko beste hamar herrirena ere. Euren ekintzen jarraipena egin du, eta ateratako ondorioen irakurketa aurtengo irailean egingo du, Baionan. Ekimen horrek emango dio hasiera hautetsi zerrenden bilanaren komunikazio kanpainari.
Bizi mugimendua 2013tik ari da Ipar Euskal Herriko herrietako ekintzen jarraipena egiten, eta metamorfosi ekologiko eta sozialaren aldeko gomendioak ematen ditu.
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]
7/2025 Errege Lege-Dekretua ekainaren 24an onartu zuen Espainiako Ministroen Kontseiluak baina atzera bota du Diputatuen Kongresuak, uztailaren 22an.
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]