"INPORTANTEENA DA HITZ EGITEN JARRAITZEA ETA EZ HILTZEN"

  • Jose Eugenio Azpirozek hirugarren legealdia hasi berria du Madrilgo Parlamentuan. Gipuzkoako PPko diputatua da. Elkarrizketa hau, Jose Luis Lopez de Lacalle hila izan aurretik burutu zen Donostiako Partidu Popularraren egoitza babestuan.

2000ko maiatzaren 21ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Jose Maria Aznarren inbestidurarako ekitaldietan EAJko eta EAko diputatuek eztabaida biziak eraman zituzten Gobernuko presidentearekin. Eztabaidak bertatik segitu zenituen. Zein da zure balorazioa?
Legealdia argitzapen batekin abiatu da. Bizi dugun arazoaren aurrean bi posizio argi daude. Batetik, ETAko terroristekin itun edota konpromisoak hartu dituztenena. Konpromiso maila hori, ez dakit notarioaren edo apaizaren aurrean egin zen, baina maila ageriko batean egin zen. Antza, alderdi nazionalistek uste osoa dute hori dela bakerako bidea. Konpromisoan, seguruaski, borondate ona eta interesak tartekatuko ziren. Alabaina, EAJren buruzagien jarrerak ez dira egokienak gure gizartearentzat, Lizarrako Akordioa terrorismoaren gaia konpontzeko baliagarria dela pentsatu badute ere. Bestetik, ETAk terrorismoari uko egiteko borondaterik erakutsi ez duela pentsatzen dugunok gaude. Gure ustez, azken bi urteetan, ETAren su-eten taktiko bat gertatu izan da. ETAren asmoa EAJ eta EA berarekin eramatea izan da. ETAk bere helburuak tirotik jo gabe lor zitzaketeela uste izan zuen. Usteak ustelak atera zaizkie, ordea. Nahiago nuke terrorismoa praktikatzen dutenek eta berau sustengatzen dutenek gogoeta egitea, indarkeriak ez duela ezer ekartzen konturatzeko, bakearen bidera etorri ahal izateko. Izan ere, norabide honetan mezu garbi bat dago: biolentziak ez dio emaitza politikorik ekarri behar inori, ez eskuinari, ez ezkerrari, ez zentroari, ezta independentziazaleei ere. Maxima honen haustea, gizarte balore eta printzipio eta erreferentziak haustea da; argi eta garbi. Legealdia alderdien posizioen argitze batekin hasi da nolabait.

Argitze batekin hasi dela diozu, EAJk eta EAk argiago hitz egin dute?
EAJk eta EAk beren posizioak, ikuspuntu estetiko batetik argitu dituzte, ez hainbeste ikuspuntu politiko batetik. Irudipena daukat Iñaki Anasagasti oso gogor aritu zela. Ni bere lekuan banengo, ez nuke horren sutsu jokatuko. Baina hori norberaren jokabidea da. Hartara, Jose Maria Aznarren erantzuna sendoa izan zen. Presidentearen planteamendua hauxe da: "Lizarrako akordioa, besteak beste, EH instituzioetara eramateko gauzatu izan bazenuten, eta EHk, berriz ere, Eusko Legelbiltzarrari muzin egiten badio -edo soilik, nazionalistak gaindituak izateko arriskuan daudenean joaten bada-, ez dago bake modurik, ez normalizaziorik". Izan ere, euskal gizartearen parte bat ordezkatzen duen aldetik EHk ez badu Eusko Legebiltzarrean parte hartzen, EAJri eta EAri egiten diogun galdera hauxe da: Zer egin behar duzue EH joko demokratikoan sar dadin?

EAko Begoña Lasagabasterren posizioa argia izan zen behintzat?
Eskertzekoa da EAren jomugen argitzapena. EAren jomuga independentzia da, ukaezina da hori. Niri baina, gustatu izan zitzaidakeen alderdi nazionalistek lehenago argitu izan balituzte beren jomugak. Izan ere, azken hogei urteetan, nazionalistek EAEko instituzioak menperatu, administratu eta erabili izan dituzte, eta orain berriz, ez dute hauetan konfiantzarik. Paradoxikoki, duela gutxi arte ia batere botererik izan ez dugunok, konfiantza erakusten dugu orain. Hasiera beretik, nazionalistek independentzia nahi dutela esan izan balute, askoz argiago denontzat.

Trantsizio hasieran zuek ez zenuten EAEko instituzio hauen aldeko jarrera garbi erakutsi ere?
Beno, baina guk azken finean onartu izan dugu hori, eta gure bilakaeran ez dugu ezertxo ere ezkutatu. Gure bilakaera argia, garbia eta gardena izan da.

Haiek ere eboluzinatu dutela esan dezakete?
Niri ondo iruditzen zait eboluzionatzea, ez ordea, gaur honi bai esan eta bihar ez. Non eta noiz esaten dudan, bada orduan bai, bestela ez. Nazionalistek beren jarrera argitu behar dute, EAJk bereziki. Beren jarrera ez da argia ez zuzena. Hitz egin dezaten Begoña Lasagabasterrek egin zuen bezala. Legitimoa eta perfektua da bere jarrera. Ni ez naiz ideia berekoa, ados. Eztabaidatuko dugu eta botoek erabaki dezaten.

PPk gehiengo osoa du Madrilgo Parlamentuan. Nagusitasun hau ez da tentagarria gatazkari irtenbide elkarrizketatu baten bidez ekin ordez, indarrez gainditu nahi izateko?
Gehiengo osoak ez du arazoaren tratamenduan zergatik eraginik izan behar. Hemen ideia eta printzipioen alorrean ari gara, ideia eta printzipioen eztabaida dago jokoan. Arazo eta gai honetan eragina euskal herritarren espresioaren eboluzioaren arabera ematen ari da. Unean uneko hauteskundeetan ematen ari diren joerak oso esanguratsuak dira. Mailaz maila eta pixkanaka gure gizartean aldarrikatzen ari diren joerak dira. Azken bi urteotako hauteskundeetan izan diren mugimenduak oso garbiak izan dira. Gizartearen hautuek jomuga eta norabidea berriak erakutsi dituzte. Euskal gizartea ardatz berriak markatzen ari da, eta horiei segitu behar zaie.

Nolanahi ere, gatazkak dirau eta oso termino gogorretan.
Ados. Eta herri honek oroz gainetik bakean bizi nahi du. Jendeak, ordea, honezkero ez du hitz egiten bakeaz eta askatasunaz ez dakit zeren truke, baizik eta oinarrizko eskubideak bezala. Gainontzekoa, gehiago edo gutxiago interesatzen zaio gizarteari, baina gainontzeko hori botoen arabera erabakiko dela uste du gizartearen gehiengoak. Gizartearen nukleo handiena gogaitua dago egoera honekin. Egoera oso zaila benetan. Bereziki, Euskadin ETA bezalako fenomeno anakroniko bat jasaten dugulako; legearen hauslea eta gizartearen asaldaria. ETAk ikaragarrizko kalteak ekarri dizkio gure gizarteari. Gizarte honek oinarri finko bat behar du egituratzeko: biziaren eskubidea ziurtatzen duen oinarria. Ez da independentzia bai edo ez, baizik eta bizi eskubidea bai edo ez. Terrorismoa praktikatzen duenak jakin behar du ez duela inoiz ondorio politikorik erdietsiko hiltzearen ordainetan. Eta zentzu honetan, hori lortzeko arnasa eman izan zaio nazionalismo demokratikotik azken bi urteotan, ETAri arnasaldi izugarria eman diote hiltzen jarraitzeko. Beraz, demokratok irizpide batasun bat finkatu behar dugu berriz ere, mezua ere batua izan dadin. Gaurko egoera zaila da. Konparazio batean, tunel baten barruan gaudela esango nuke. Puntu beltzena erdia da. Baliteke bide erdia ibili izana. Baina, argitzapen inportanteak egin behar ditugu oraindik. Argitzapen hauek eginez gero tunelaren beste aldera irits gintezke.

ETAk kaleraturiko agirietan, PPk gatazka dagoela onartu zuela ageri da behintzat.
Jose Maria Aznar presidenteak oso garbi esan zuen iritzi publikoaren aurrean berak zabaltzen zuela elkarrizketa prozesu bat, edo bilera bat finkatuko zuela ETArekin. Lehen bilera egin zen. Zoritxarrez, ez zuen jarraipenik izan.

PP inmobilista izateaz akusatua izan zen. Presoen gaian, esaterako.
Lehenik, nik ez dakit bilera hartan zertaz hitz egin zuten. Baina inportantea da hitz egiten jarraitzea eta ez hiltzen. Bigarrenik, espetxe politikan ahalegin handiak egin ziren. Eta dirudienez, ETAk ez zuen txintxik esan ahalegin haiei buruz. Preso guztiak ekarri ziren Penintsulara; konzentratuz joan ziren. Preso batzuek hirugarren gradua erdietsi zuten. Hor daude datuak. Ez direla denontzako aski izan, ados. Baina aurrerapen bat izan zen. Aurrerapen haiek etengabe ukatu ziren, ordea. Beste gauza bat da gehiago egin ahal izatea. Preso dagoenaren lagunak, anaia-arrebak, semea-alabak edo gurasoek gehiago nahi dute. Oso gizatiarra da hori. Baina ulergarria da ere, umezurtz edo anaia-arrebarik gabe geratu denak nahi duena. Hots, presoak espetxean egon daitezen beren zigorra bete arte. Bi posizioak gizatiarrak dira.

Bestalde. Ibarretxe lehendakariak ETA eta PP muturreko joeren interesengatik ari direla esan du.
Ibarretxe lehendakaria erabat galduta dago. Ulergarria da, zeregin oso zaila baitu. Hasteko, EAJtik bertatik ematen dizkiotelako jarraibideak eta aginduak. Areago, berak burutu behar dituen azalpenak egin orduko bere alderdikideek eginak dizkiote publikoki. Zuk aipatu azalpena lekuko. Jokamolde hau errealitatea ikusi nahi ez izatearena da. Gezurra dirudi lehendakari batek hori esatea. Beraiek erdietsi zuten akordio bat ETArekin-honen paperetan agertu bezala-, eta orain hori esaten du? PSOErekin batera, nork jasan du ETAren indarkeria PPk baino gehiago? Baina, zertaz ari da lbarretxe lehendakaria? Ba al daki berak baino mila bider gehiago desio dudala ETA behin-betiko buka dadila? Nik neronek ezin dut kalera atera bakarrik.
PP eta ETAren interesen artean parekotasuna dagoela esatea zentzugabekeria eta modu doilor eta dezepzionagarri batez jokatzea da. Bere porrotaren agergarria besterik ez da. Bere alderdiak ez balu ETArekin ezer sinatu izan, ETAk ez luke balizko edo behin-behineko akordioei buruz ezer esan ahalko.

Edonola ere, balizko akordio horiei buruz interpretazio ugari dago.
Nik ez dakit akordioa notarioaren, alkatearen edo apezaren aurrean egin ote zen. Baina ezin izan badute elkarrekin aurrera egin, besteak beste izan da, euskal herritarrek -hauteskundeen bidez- esan dutelako ez daudela akordio horrek esaten duenaren alde. Su-etenaren agiria, oso txundigarria izan zen bere hasieran, nazionalismoaren inguruko hedabideek baldintzagabeko su-etentzat jo zuten. Ez zuten nonbait, ETAk esan zuena ongi irakurri. ETAk ez zien bere jomugei uko egin, ez lurraldetasunari, ezta berarekin ados ez dagoen gizarte honen partearen aurka indarrez egiteari ere. Ez zen, hartaz, nazionalistek pentsatu zuten su-etena izan. Gizartea jabetu da horretaz. Horrek Ibarretxe jaunari min egin badio, zer egingo diogu...

Ez al zaio gertatuko PPri PSOEri gertatutakoa? Hots, gehiengo osoa erdietsi zuen, baina gatazka honek erre egin duela.
PPk etapa oso gogorrak pasatu ditu; beste alderdi batek pasa ez dituena. Gregorio Ordoñez, Blanco, Caso, Iruretagoiena, Zamarreño eta Becerril bikotea hil dizkigute. Jainkoari esker Karmen Nagel eta nire arreba libratu ziren hilak izatetik, baita Aznar presidentea bera ere. Jose Maria Aznar presidente denetik, ordea, irakaspen ederra eman dugu popularrek. Egoera gogorren aurrean ez dugu mendeku ez gorrotozko inolako erreakziorik izan. Herritarrek zentzudunak eta orekatuak izatea eta eskrupulusoki jokatzea eskertu digu. Gobernuak ez du bere norabidea aldatu, ez du mendira jo, ez du okerrik egin, eta aurrerantzean ere, Aznarren gobernu demokratikoa legeari atxikiko zaio. Beste kontu bat da egoerak edo prozesu honek zenbat iraunen duen. Hori ETAko terroristei galdetu behar zaie.

Hauteskundeak burutuko balira Jaime Mayor Oreja izan liteke PPren hautagaia Eusko Legebiltzarrerako?
Ez dakit. Analista politikoak azken posibilitate horrekin ari dira espekulatzen azkenaldion. Politikan dena da posiblea. Mayor Oreja lehendakari popular ona izan liteke. Lehenik, hauteskundeak burutzen direnentz ikusi behar da. Ibarretxek Eusko Jaurlaritzari egonkortasuna emateko gaitasuna izatea nahi nuke, baina ez dirudi horretarako gauza denik. Horrela balitz, neronek ez dut baztertzen Mayor Oreja gure lehendakarigaia izatea.

Mayor Oreja lehendakari izateak zer edo zer berria erakutsiko al luke?
Gizartea aldatuz doala. Ez dakit Mayor Oreja lehendakari izateko punturaino aldatuko ote den gizartea. Mayor Oreja lehendakari aterako balitz, gizarteak bizi duen bilakaeraren burutzea litzateke. Mayor Oreja lehendakari hautatua bada, neurri batean gizartea aldatu delako izango da; Gizarteak eboluzionatu duelako bere nahietan eta jokamoldeetan. Edo, beharbada, gizarteari behartu zaio aldaketa hori bilatzera, gizarte berau ordezkatzen dutenek umezurtz utzi dutelako

ERDIKO POPULARRA
1955ean Donostian sortua. Zuzenbidean lizentziatua. 22 urte zituela, Gipuzkoa Unida (GU) taldearen eraketan parte hartu zuen. Gipuzkoako PPko kide seinalatuena da. Prentsak sektore kritikoan kokatu izan du inoiz. Bere ustez, ordea, EAEko popularretan berari gustatuko litzaiokeen baino ezberdintasun ideologiko gutxiago dago. Berak erdian kokatzen du bere burua.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea
Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Putin eta Trump ostiralean bilduko dira, baina Zelenskik argi utzi du Ukrainak ez duela “lurralderik oparituko”

AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]


Aldatu Gidoiak ere salatu du IB3 Balearretako telebista gaztelerazko filmak ematen hasi dela

IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]


2025-08-12 | Mikel Aramendi
Zergatik halako muga-zerga AEBek Indiari?

Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]


Al Jazeerako bost kazetari hil ditu Israelek

Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]


“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Eguneraketa berriak daude