Donal O'Riagain: "Euskara Ez Da Hizkuntza Ofiziala Izango Europako Parlamentuan"

1987ko maiatzaren 31n

Europako Parlamentuko Hizgabeko Lehendakaria Euskal Herrian
Donal O'Riagain: "Euskara Ez Da Hizkuntza Ofiziala Izango Europako Parlamentuan"
Donostiako Udaleko Euskara Batzardeak konbidaturik etorri da Donosfiara Donald O'Riagain irlandarra. Hiru egun eman ditu Euskal Herrian datorren udaberrian, HIZGABEk antolaturik, EEEko hizkuntza minorizatuek administrazioan duten egoerari buruzko konferentzia prestatzera. Donostiako Udaleko arduradunekin, EKBkoekin eta Eusko Jaurlaritzaloekin aritu da Donald konferentziaren prestakuntzan.
ARGIA.–Zer nolako hizkuntz politika bultzatu du orain arte Europako Parlamentuko HIZGABE bulegoak?
DONALD O'RIAGAIN.–Gaur egun hiruzpalau maila ezberdinetan ari gara lanean. Batetik, badugu egitura bat zeinetan Europako Ekonomi Elkarteko minoritate gehienek parte hartzen bait dute, Parlamentu europarrari eta EEEko Batzordeari presio egiteko, UNESCO bezalako egiturei bezala. Ez dugu ahaztu behar EEEan 40 milioi biztanle garela nork bere Estatuaren hizkuntza ofiziala ez den beste hizkuntzaren batean mintzo garenak. Elkartuta asko gara, eta bakoitza bere aldetik joanda edukiko ez genukeen indar bat eduki dezakegu.
Bigarrenik, minoritateen arteko informazioa erreztea nahi dugu. Horretarako badugu kazeta edo boletin bat italiano, frantses eta ingelesez argitaratua dena leku ezberdinetan egiten diren aurrerapenak publikatzeko. Horren inguruan bisitak ere programatzen ditugu: militante bakoitzak 750 ECU jasotzen ditu beste eskualderen bat bisitatu ahal izan dezan, han gertatzen dena ezagutzeko. Laster etorriko da horietako talde bat Euskal Herriko egoera ezagutzera.
Hirugarrenik, denon artean egitura finkoak sortzen saiatzen gara. Esate baterako, duela gutxi Eskozian izana naiz: hango ipar-mendebaldean Konferentzia bat egin berri dugu bertako hizkuntza dela eta; bertako Parlamentuak Idazkaritza bat antolatu du haurrek beren hizkuntza ikasteko posibilitateak errezteko, eta jadanik hasiak dira bertako hizkuntzan liburutxoak, kolore guztiz eginak, inprimitzen. Hori bezala, beste iniziatiba gehiago ere bultzatzen ditu diruz EEEko Batzordeak, eta urte honetan oker ez banago holako esperientzia bat babestuko da Galizian.
A.– Europako Parlamentuan zeintzuk dira hizkuntza ofizialak? Eman dezagun hemengo parlamentariren batek euskaraz egiten duela han, zer gertatuko litzateke?
D.O'R.– Europako Parlamentuan, eta baita EEEko instituzio guztietan ere, bederatzi dira lanerako hizkuntza ofizialak: ingelesa, frantsesa, alemana, neerlandarra, italiano, espainola, daniarra, grekoa eta portugesa. Parlamentuan hizkuntza hauetako bat behar da erabili; baina badira salbuespenak eta Presidenteak ametitu dezake hizkuntza minorizatu bat hitzegitea. Irlandesez hitzegiten entzuna dut Parlamentuan, eta esan behar dut irlandesak status berezi bat duela: ez da lan-hizkuntza bat baina hizkuntza ofizial bezala onartua da. Baina norbaitek okzitanieraz edo galesez mintzatu nahi badu, presidentearen esku dago. Parlamentari irlandes bat behin hasi zen irlandesez mintzatzen eta presidenteak gelditu erazi egin zion; berak, ingelesez ez egitearren, italianoz hitzegin zuen ondotik. Hori da egoera. Ezin izango duzue ofizialki euskara erabili.
Bestalde, esan behar dut asko direla dauden lan-hizkuntzak ere urritzea nahiko luketenak. Egiten diren hitzaldietatik erdiek itzulpen simultaneoa behar dute, eta hola mintzatzea oso zaila da. Europako Kontseiluan, esate baterako ez dago bi ian-hizkuntza baino: frantsesa eta ingelesa.
A.–Hizkuniza ofizialen planteamendu hori ez al dago Europaren ikuspegi bati lotua? Estatuen Europari eta ez Herrien Europari?
D.O'R.– Hasteko, EEE defenditzea ez da nere zeregina. Baina beste aldetik, esan behar dut EEEk baduela eskualdeei begira politika bat eta nere ustez politika hori oso inportantea dela. Nere eritzian, gaur EEEren oinarrian diren estatuak gero eta inportantzia guttiago izanen dute eta aldiz eskualdeek hartuko dute inportantzia handiagoa. Politika errejional bat bada gaur Europa osoan.
Hizkuntza batek badu ainitz funtzio, eta irlandesak dituenak baino gehiago bete beharko lituzte. Irlandesa da ene jatorrizko hizkuntza, nere herrian hitzegiten dudana, baina era berean kontentu mintzatzen naiz hizkuntza internazional batean ere, dela frantsesez edo ingelesez. Leku guztietan irlandesez eta irlandesez bakarrik mintzatzen ahaleginduko banintz, ezin komunikatu ahal izango nintzateke beste lekutako jendeekin. Monolinguismoa bukatzen ari da, eta laster bukatuko da.
A.–Nahiz eta honuntza etorri zaren lehen aldia izan, nola aurkitu duzu euskeraren egoera?
D.O'R.–lruditzen zait bere hizkuntzaren normalizazioaren alde benetan lanean ari dela Euskal Herria. Planifikazio linguistikoaren garrantziaz jabetu zaretela uste dut. Hizkuntza batek ezin dio buelta eman jasandako ordezkapen prozesoari, eta are gutxiago hizkuntza hori ahula denean, aurretik plangintza egoki bat egin gaberik.
Irlandarrok 1922an geure independentzia lortu genuenean, agintariek ideia oso injenuoz jokatu zuten: uste izan zuten gaelikoa eskoletan irakastearekin hizkuntza normalizatuko zutela. Baina bizitza ez da hain sinplea, eta han hori garbi gelditu da. Hemen aldiz iruditzen zait garrantzia handia ematen zaiola euskararen normalizaziorako euskara gizartearen alor guztietan erabiltzeari. Oso aberasgarri ikusten dut plangintza horretarako Gasteizko Gobernuaz aparte eskualdeetako administrazioek bezala udalek ere beren gabineteak sortu izana. Maila bakoitzean ari zarete hizkuntzaren alde.
Beste gauza inportante bat da, nere ustez, euskarazko telebista zerbitzu bat edukitzea. Horrela hizkuntza ez da gelditzen eskoletan haurrek ikasten duten hizkuntza baten moduan, hizkuntza hil baten edo hilzorian dagoen baten moduan. Esfortzu horretan populazioaren zati handi batek parte hartzea oso da inportantea, zeren eta hizkuntza norberak une oroz egiten duen hautua bait da. Garrantzia handia eman behar zaio euskararen aldeko propaganda ez bakarrik euskaldunei baizik eta baita inmigranteei ere zuzentzeari.
INAKI URIA

"Irlandarrok 1922an geure independentzia lortu genuenean, agintariek idela oso injenuoz jokatu zuten: uste izan zuten gaelikoa eskoletan irakastearekin hizkuntza normalizatuko zutela".
"Europako Parlamentuan, parlamentari irlandar bat behin hasi zen irlandesez mintzatzen eta presidenteak gelditu erazi egin zion; berak, ingelesez ez egitearren, italianoz hitzegin zuen ondotik».
"Ez dugu ahaztu behar EEEan 40 milioi biztanle garela nork bere Estatuaren hizkuntza ofiziala ez den beste hizkuntzaren batean mintzo garenak".

20-22

GaiezPolitikaNazioarteaErakudeakEuropako Ba
PertsonaiazO'RIAGAIN1
EgileezURIA3Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Lurra taupaka hasiko da

Estitxu Eizagirre

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude