"Ez da herri jakintza mespretxatu behar, osatu egin behar da"
Karlos Santamaria.-Orkolagak zerura begiratzen zuen. Goi goiko lainoetara. haien mugimenduaren arauera antzematen zuen ze eguraldi egingo zuen. Puntak zeuzkan barra baten bidez neurtzen zuen lainoen abiadura. Gizon handia zen benetan, gero gertatu zitzaion Mexikora joan zela meteorologiari buruzko konferentziak ematera eta han ez zuela bat ere asmatu. Jakina, hemengoa ezaguna zitzaion gutxi gora behera. Observadore lokal bat. mexikon ordea...dena aldatzen da: orografia, klima...
Argia.-Nola aldatu dira gauzak ordutik hona?
K.S.- Orkolagak zeukan obserbatorioa. Orkolaga Hernanikoa zen, parrrokoa. Maria Cristina erreginak tresnak erregalatu zizkion. Diputazioak asko mejoratu zuen gero. Baina Orkolaga hil egin zen eta oposiziotara atera zuten haren tokia. gerra etorri eta estatuak kendu egin zion obserbatorioa diputazioari. Oporto etorri zen orsuan eta inork ez zuen begi onez ikusi hemen. orkolaga handiaren hurrengoa zen, profesionala zen... eta gainera masoia. Eta asko zekien gizon hark. Irlandako meteorologi zentroen jefea izatera ailegatu zen.
A.-Tenporak eta egia ote?
K.S.- gauza horiek ez dira zientzia esakta bat, baina errealidade bat daukate eta gehienetan betetzen dira; gutxi gora behera eta errore margen batekin noski.
Tenporak esaterako. Badira urtean zehar pausaldiko zenbait tarte, eguraldia gutxi aldatzen denekoa. Euria hasi eta zenbait egunez luzatzen da esaterako. Ez dira justu justu tenporak, baina urtaro aldaketetan ematen dira eguraldia estabilizatzen deneko tarte horiek, tenporak ere, ez dakit zergatik, tarte horietan kokatzen dira. Noski, ez da jendeak esaten duen bezala, euria...bihar ere euria, ez, gutxigora beherakoak dira.
A.- Badira beste batzuk, "El veranillo de San Martin"...
K.S.-"El Cornazo de San Francisco" zera da: udazkeneko lehen depresioaren ailegatzea. Normalean udan ez da depresiorik izaten, eta izatekotan txikiak izaten dira. Lehenengoa San Praixku aldean tokatzen da gehienetan. Hori horrela da. Artzai, baserritar eta jende guziorren obserbazioen ezagutza zehatzago bat baino ez da. Egun guztian mendian bizi dira eta ! beti eguraldiari begira daude eta! Meteorologoak baino gehiago dakite horiek. Meteorologoa mapari begira arituko da askotan leihotik begiratu gabe sikiera.
"El veranillo de San Martin" esplikatzea ere oso erraza izango da. Nik nere aitari esaten nion txatxukeriak zirela kontu horiek. Ez zirela egia. Eta ez, badute esplikazioa fenomeno hauek. Ez da herri jakintza mespretxatu behar. Oatu egin behar da.
A.-Zein izan dira aurrerakadarik handienak?
K.S.-Meteorologia sinoptika deitzen zaio zonalde handi batetako datu guztiak mapan jarriz egiten denari. Meteorologia sinoptika ez zen posible izan telegrama asmatu arte. Telegrafoa beharrezkoa zen datuak biltzeko eta informazio oso bat edukitzeko. Irratia eta telekomunikazio sistema berriek aurrerakada handia ekarri zioten meteorologiari. Eta ez da datu berriak dauzkagula, datu berberak dira. Orain azkarrago eta gehiago heltzen dira. Lehen eta orain tenperatura, presioa, haizeen abiadura, euria jasak... neurtzen dira. Gauza berberak.
A.-Orain sateliteekin...
K.S.-Sateliteekin eta uste dut hemendik aurrera aurrrakada handiak egongo direla eta prebisioak nahitaez gero eta hobeagoak izango direla. Hemen zerbitzu txikia dago, egia, baina ez pentsa beste tokitan baino askoz ere eskasagoa denik. Tresna hauek merkeak dira, hemen ez da teleskopiorik behar.
A.-Euskal Herrian ze obserbatorio daude?
K.S.-Igeldon dago zentrala, gero aideportuan ere badaude eta gero estazio txikiak ere bai. Estatutuak, nik ez dut ulertzen nola egin duten, baina artikulo batean dio que los servicios meteorologicos son de la competencia exclusiva del estado, eta beste batean dio, los servicios meteorologicos son de la competencia exclusiva de la comunidad. Nik ez dut ulertzen nola egin duten hori baina hala da. Nik uste dut eraiki daitekeela zerbitzu bat observatorio txikiz osatua. Ondo zaindutako obserbatorioekin noski. profesionalekin noski. Sare bat montatu eta denak komunikazioan jarri. Ez da asko kostatzen, ez da garestia. Gauza txikia da. Gipuzkoan 30 estazio nahiko izango lirateke.
Hemen gainera afizio handia dio jendea meteoprologiari, Estatuak ordea ez du aurrera bultzatu nahi hemengo obserbatorioa. Gero eta utziagoa dauka.
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko.
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]