Uztartu: euskal uzta batu
Bagare, bagera, bagire, bagara anitzak, oparoak eta ahaldunduak, euskal sena, ekimena eta garra uztarturik, zinez, Euskal Herriak hauspotzeko.
Oraintsu jakin dugu Gaindegia euskal behatokiak bere jarduerari ekin diola berriz. Aurreko etapako lurraldea, gizartea eta ekonomia ikerketa zutabeei ingurumena ere gehitu die. Ongietorri beroa eman behar zaio Euskal Herriaren begiratoki eder horri.
Lagin bikain horri beste hamaika adibide gehi dakioke euskal lurraldeetan, habe historiko zein egunerokotasunaren jardutearen erakusgarri: Eusko Ikaskuntza, Euskaltzaindia, Ikastolen Elkartea, Udako Euskal Unibertsitatea, Bertsozale Elkartea eta, oraintsu, Mugimendu Feministak sorturiko Talaia Feminista. Aipamen berezia merezi du baita Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokak ere.
Lurraldeak aipatzen direnean espazioak edo paisaiak nahiz komunitateak adierazi genitzake, izan ere, errealitate geografiko edo bio-fisikoetatik eta giza-talde banakakoetatik haratago baitoaz, horiek ere izan badira, jakina.
Euskaldun izatea (zentzu zabal-zabalean), sentimendua, sormena, euskalduntasuna edota euskal sen horrek sortzen duen emozioa eta ekimen oro dira oinarri, sustagarri, onuragarri.
Egun euskal ekosistema arlo askotan zatikatuta dago. Sarri atalak banaka edo birrinduta agertzen zaizkigu, horiek ikusteko gaitasunik baldin badugu.
Egun euskal ekosistema arlo askotan zatikatuta dago. Sarri atalak banaka edo birrinduta agertzen zaizkigu, horiek ikusteko gaitasunik baldin badugu
Zenbat gara? Bat, lau, hiru, bost, zazpi? Begirada hunkitua urrutirago badoa, zortzi? (Baigorriko Etxauzia gazteluko euskal diasporaren lurraldea gauzatzen bada). Ala hamaika, habitat eta espazio birtual sakabanatuan!
Zenbat euskal herritar gara? Bi milioi, hiru milioi, bost… zenbat?
Euskara ama hizkuntza berea duten zazpi lurraldeetatik hasi, egungo migrazio kolektiboetara pasa eta diasporako euskal herritar banakakoak, komunitateak eta zentroak aintzat izanik, euskara, euskal sena, sormena, eta Euskal Herriarekiko maitasuna munduan zehar presente dago. Horiek guztiak partaide biziak, dinamikoak zein eraikitzaileak dira; euskal izaeraren egileak. Zergatik ez dira munduan egitate bakar bezala agertzen –Korrikan bezala–, dibertsitatean baina batasunean? Euskal Herriak hor dira.
Arte sortzaileen elkarteak, bertso eskolak, euskaltegiak, nekazaritza eta artisau azokak, kluster, kooperatiba eta zentro teknologikoak, auzolana, gazte ekimenak, feminismoak, nagusien mugimenduak, natura zaleak, ekologisten sareak, energia komunitateak, talde bake zaleak, internazionalistak, sare sozialak, auzo eta eskualde batzarrak, Batzar Nagusiak, Biltzarrak… behatokiak.
Euskal pieza horiek espazio komun berean ager litezke, libreki, bere izaera kontzeptuala, korporatiboa, gorpuztua zein multimedia bada ere. Euskal corpusari nolabaiteko izena(k), itxura, forma, tankera eman behar zaio elkarlanean. Izanak izena izan ahal du; izena duenak izana du.
Izan ere, euskaldun izateaz gain, zalantzarik ez dago uzta ugaria dagoena euskal biosferan zehar, materiala zein ez materiala. Guztiak ikuskatu, bere tokia eman, espazio komunak sortu, bildu eta, azken urratsean, antola eta hedatu litezke.
Euskal Herria, hau da, bere jendartea, ondasuna, oparotasuna, eskuzabaltasuna eta solidaritatea, nahi izanez gero, uztartu, batu, suspertu, ahaldundu eta zabaldu egin daitezke.
Xabier Arana Eiguren, Biologia Zientzietan lizentziatua
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.
Aurten,... [+]
Zenbat min jasan dezake bihotz batek?
Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?
Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.
Jolasa bukatzea... [+]