Udaberrian loratzen ausartzen naiz
Zuhaitza esnatzear dago, kimuak ageri dira adarretan. Gutxi falta da loraldirako, laster aro berria hasiko du, indarberrituta.
Gorputzak udaberrian zaintza berezia behar du: gibela, behazun-maskuria eta giharrak elikadura berezia behar dute. Nekea agertu daiteke eta emozioek sosegua behar dute.
Baratzeko eta lorategiko hazitegia prestatzen hastea da nire helburua. Gordeak ditut haziak, altxorrak dira nirean. Hazitik landarea eta landaretik fruitua lortzeko. Eta zuk zure zaintzarako zein ohitura erein nahi duzu?
Orburua
Orburuak zuntz eta konposatu mikatz ugari ditu. Zinarina azidoari esker, oso egokia da gibela garbitzeko, kolesterola jaisteko eta giltzurrunari laguntzeko. Bitamina eta mineral ugari ematen ditu, ia gantzik eman gabe. Kaltzioa, magnesioa, potasioa, zuntza eta B multzoko bitaminak ditu, besteak beste, eta ahalmen alkalinizatzailea du.
Zertan laguntzen gaitu? Gibelaren laguna da, propietate arazgarriak ditu. Kolesterol arazoak dituenarentzat gibela garbitzea gomendatzen dut. Gibela garbitzeak eragina du baita ere gure azalaren zaintzan.
Digestioari laguntzeko eta idorreriari aurre egiteko baliagarria da. Inulina zuntzetan aberatsa da, eta prebiotikoa izateaz gain, asegarria da.
Orburuak giltzurrunari ere laguntzen dio, diuretikoa da.
Diabetesarentzat lehen platerean jatea gomendatzen dut, azukre-maila hobetzen du.
Nola prestatu? Orburuaren bihotza gordinik jan dezakegu entsaladan, olioarekin. Barazki-menestran jan dezakegu; baita ere lurrunetan egosita; labean erreta; eta urdaiazpiko eta arrautzarekin plater oso bihurtuko da. Orburuak egosi diren ura berrerabili dezakegu saldak eta zopak egiteko.
Zainzuriak
Zainzuriek ura dute osagai nagusi eta aberatsak dira zuntzetan, horregatik dira asegarriak. Kaloria gutxikoak dira eta bitamina eta mineral ugari dituzte, hala nola C bitamina, K bitamina, azido folikoa, burdina eta potasioa. Asparagina ere badute, diuretiko natural gisa jokatzen duen aminoazido bat, eta gorputzari gehiegizko ura kentzen laguntzen dio.
Zertan laguntzen gaitu? Gibelaren laguna da, propietate arazgarriak ditu. Giltzurrunak lanean jartzen ditu. Zuntz ugariko barazkia denez, hesteetako trantsitua arautzen laguntzen du eta idorreria saihesten du. Ekintza diuretikoa dute: potasio ugari eta sodio gutxi dutelako gertatzen da hori. Azido urikoa altua duenak kendu edo saihestu beharreko elikagaia da.
Nola prestatu? Berdeak ez dira zuritu behar, zuzenean prestatu ditzakegu plantxan, lurrunetan, zartaginean edo barazki kreman.
Zuriak zuritu eta egosi egin ditzakegu, bai lurrunetan bai uretan (5-10 minutu). Erreta ere presta ditzakegu, edo salteatuta, edo menestran. Barazki kreman ere jar ditzakegu.
Kardua
Orburuaren ezaugarri oso antzekoak ditu. Bereziki gomendatzen da gibela zaintzeko eta diabetikoentzat. Kardua inulina zuntzean aberatsa da eta ur ugari du. Bitamina eta mineral ugari ematen ditu, ia gantzik eman gabe. Kaltzioa, iodoa, burdina, potasioa eta B multzoko bitaminak ditu, besteak beste, eta ahalmen alkalinizatzailea du.
Zertan laguntzen gaitu? Gibelaren laguna da, propietate arazgarriak ditu eta kolesterol arazoak daudenean gibela garbitzea gomendagarria da. Gibela garbitzeak eragina du gure azalaren zaintzan.
Behazun-maskuriari ere laguntzen dio.
Digestiorako eta idorreriari aurre egiteko lagungarria da, baina haizeak sortu ditzake. Inulina zuntzetan aberatsa da.
Giltzurrunari laguntzen dio, diuretikoa da. Diabetes planetan gomendagarria da.
Nola prestatu? Egosita presta ditzakegu, oliba olio eta berakatzekin. Urdaiazpiko eta arrautzarekin plater oso bihurtuko da.
Txikori belarra
Mikatza, diuretikoa eta apetituaren estimulatzailea, txikori belarra lagungarri da udaberrian. Gibela eta giltzurrunen zaintzarako botikinean dut beti.
Lagun asko dut. Ezagutzen ditudanetatik hegalari jendea da mordoxka bat. Duela hiru bat urte, horietako baten bisita izan nuen; ez dut gogoan nor zen. Antxeta mokogorria izan zitekeen, edo zozo eme bat, edo saldo handietan ibiltzen diren arabazozo pikart horietakoren bat, edo... [+]
Gure hondartzak marrazoz beterik daude. Igerilariak lasai egon, kostaldean 100-200 metroko sakoneran ditugun hondartza zabalez ari bainaiz. Bertan bizi da Atlantikoko marrazo ugariena eta txikiena.
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
Apirilaren 17an, Brasilgo Eldorado do Carajás-en egin zuten lurrik gabeko 21 langileen sarraskiaren 29. urteurrena izan da. Ordutik, La Vía Campesinak data oroitzen du Nekazarien Borrokaren Nazioarteko Egun gisa, lurrerako eskubidea defendatzeagatik koldarkeriaz erail... [+]
Maiatzaren 22tik 23ra bitartean deklaratu beharko dute auzipetuek. Gazteek salatu dute instituzioak "geroz eta gehiago" ari direla mugatzen protestarako eta mobilizaziorako eskubide politikoa, eta 'Bajadikako 27ak' izenarekin sortu dute plataforma bat. Maiatzaren... [+]
Sasoitsu, osasuntsu eta bizipozez gainezka egotea dut helburu. Jaten dudanak, egiten dudanak eta pentsatzen dudanak eragina du oreka eta malgutasuna lortzeko eta tentsioa saihesteko.
Egurra diamanteak baino arraroagoa, bakanagoa da. Bai, unibertsoan errazagoa da diamanteak topatzea egurra baino.
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
Anbotoko Mari ezagutzen dugu askok, Aralarko dama, Aketegiko dama eta beste izen ugariz ere ezaguna dena. Amalur izaki gorputza hartua da Mari, gure jainkosa, euskaldunon artean ezaguna. Soineko apainez jantzitako andere bezala aurkezten da herri askotan. Baina nor ote da Mari... [+]
Urduñako 2022-2042 Onura Publikoko Mendia Antolatzeko Planaren parte da ekintza, eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailaren babesa eta Bizkaiko Foru Aldundiko Mendi Zerbitzuaren laguntza jaso du.
Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]
Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]