Petardo eta bengalak, albo-kalteak dituen tradizioa
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko eta animaliak. Debeku, muga eta neurriak, udalerri bakoitzak bereak.
Udalerri bakoitzeko ordenantzaren arabera, ezberdina da piroteknia modu pribatuan erabiltzeko muga. Adibidez, Gasteizen abenduaren 31tik urtarrilaren 1erako gauean, 00:00etatik 00:15 arte (hamabost minutuz) baimendu da horien erabilera, urte berria ospatzeko; Donostian eta Iruñean, debekatuta daude espazio publikoan; eta Bilbon, pirotekniarik ez erabiltzeko gomendioa egin du Udalak, baina ez dago debekatuta. Norbere herrian, ziur batek baino gehiagok ez dakiela muga eta debekua zenbaterainokoa den, baina gauza bat ziurra da: gauean mota guztietako etxafuego eta eztandak entzun eta ikusiko ditugu nonahi, aurreko urteetako joerari jarraiki.
Pediatrek behin baino gehiagotan adierazi dute: petardoak eta gisakoak erabiltzen dituzten asko haurrak dira, sarri ez dituzte ongi erabiltzen, edo akastun petardoak dira, eta erredurekin bukatzen du batek baino gehiagok, eskuetan, buruan, lepoan edota begietan. Lata eta botiletan petardoa sartu eta eztandarazteak –hortik sorturiko metrailak– eragindako albo-ondorioez ohartarazi izan dute, baita “Petardoa Eskuan” deituriko lesioaren inguruan ere: alegia, petardoa eskuan lehertzen denean, ez delako garaiz askatu.
Bilboko suhiltzaileek gogoratu dute urtez urte esku-hartze ugari egin behar izaten dituztela Urtezahar gauean, eta zentzuz jokatzeko eskatu dute –jende asko dagoen tokietan pirotekniarik ez erabiltzeko, pertsona eta animalietatik gertu halakorik ez botatzeko, leku itxietan eta berdeguneetan ez erabiltzeko…–, baina gomendio horietako batzuk ez direla betetzen ziurtatu dezake edonork. Are, Donostiako suhiltzaile zerbitzuaren ofizialak dio pirotekniarik ez erabiltzeko, baina erabiltzekotan, aholku bitxia eman du: "Sua itzaltzeko elementuak gainean eramatea, esaterako su-itzalgailu bat".
Iaz, Errenterian, suziri batek sutea eragin zuen etxe batean.
Pediatrek behin baino gehiagotan adierazi dute: sarri haurrek ez dituzte petardoak ongi erabiltzen, edo akastun petardoak dira, eta erredurekin bukatzen du batek baino gehiagok
Zarataren biktimak
Haur oso txikiek, adinekoek edota hotsekiko sentsibilitate handia duten pertsonek, hala nola espektro autistaren nahasmendua dutenetako batzuek, asko sufritu dezakete gau horretan sortzen den harrabotsa, antsietatea edota beldurra tarteko. Txakurren (eta beste animalia batzuen) jabeei ere maiz entzun diegu, zenbat sufritzen duten euren maskotek halako gauetan. Albaitarien esanetan, txakurrek duten entzumen-sistema gizakiena baino askoz ere zorrotzagoa da, hotsak intentsitate handiagoz bizi dituzte, eta horrek takikardia, hiperbentilazioa, dardarak, ihes egin nahia… eragin diezaieke.
Ingurumenaren eta kutsaduraren ikuspegitik ere, askok ez du gustuko tradizio hau. Horregatik, batzuentzat ospakizun eta algara iturri diren bitartean, bengala eta enparauen erabilerarekin kritiko direnek debeku eta neurri zorrotzagoak eskatzen dituzte.
Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]
Sara Fantova zinemagile bilbotarraren Jone, batzuetan filma zinema aretoetara helduko da irailaren 12an. Pelikula komunitarioa sortu du Kaskagorri eta Kranba konpartsekin, Bilboko Aste Nagusian girotuta baitago amodioa, jaia, gaixotasuna eta zaintza ardatz dituen istorioa.
Kufiya palestinar zapia eramango du Jaizkibel konpainia berdinzaleko kide ugarik, Hondarribiko jaien egun nagusian, Palestinarekiko elkartasuna ikusarazteko. Jaiak eta politika ez nahasteko diotenen aldean, “jaiak ere badira justizia eta eskubideak adierazteko plaza... [+]
Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Kai Nakai, Maren eta Olatz Salvadorren kontzertua bertan behera utzi zuen Bilboko Udalak joan den igandean. Hiru musikariek azaldu dute gertatutakoa.
Polizia jarduera arrazistak dira araua Bilbon. Manteroei salgaiak konfiskatzen dizkiete, dirua eta objektu pertsonalak kentzen dizkiete, tratu txarrak ematen dizkiete eta mespretxatu egiten dituzte, indarkeriazko murrizketekin, identifikazioekin eta atxiloketekin.
Bilboko Udaltzaingoak kale saltzaileak Bilboko Gas plazatik kanporatu ditu, bertan bizi baitira kale egoeran Aste Nagusian salmentak handitzeko asmoarekin. Bilboko Konpartsek eraso arrazisten kontrako protokoloa aktibatu, eta elkarretaratzea egin dute.
LAB sindikatuak Euskotren enpresaren "koherentzia eza eta erantzukizun sozialaren gabezia" salatu ditu, zezenketen publizitatea zabaltzen ari delako bere ibilgailuetan.
Bilboko Aste Nagusian hainbat pertsona atxilotu ditu Poliziak eraso sexistak leporatuta. Egoera horren aurrean, Juan Mari Aburto Bilboko alkateak esan du Polizia "eraginkorra" dela eta Bilbon "inoiz baino polizia gehiago dagoela".
Eta, honekin bai, honekin amaitu da Donostiako Aste Nagusia! Piratei aste bete motz geratzen zaiela eta, egun bat gehitzen diote Aste Nagusiari. Aurten hogeigarren urtez jarraian egin dute Irrikitaldia.
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.