Ondoezaren epidemiaz
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ez gaude ongi. Lagun eta senideei begiratzearekin nahikoa dugu horretaz ohartzeko. Estres, antsietate eta depresio kasuek gora egin dute azken urteotan, eta osasun mentaleko sailak pazientez gainezka daude. Hori gutxi balitz bezala, egin diren ikerketek frogatu dute gure gurasoen belaunaldia baino okerrago biziko garela lehenbiziko aldiz. Non ote da opa ziguten etorkizun zoragarria? Non etengabeko aurrerabidea?
Egiatan, ez da batere harrigarria osasun mentalaren gainbehera gertatzea. Esaterako, gazteok dugun emantzipaziorako ezintasunaren aurrean, edo bizi-baldintzen okerragotzearen aurrean, diskurtso hegemonikoak erantzukizuna norbanako bakoitzean jartzen du. Horiek horrela, errua egungo sentimendurik hedatuena da. Aitzitik, depresio-tasaren hazkundeak, %86,6 hazi dena 2017tik aurrera, lotura zuzena du etorkizunik gabeko sentimendu orokortuarekin eta autolaguntzaren hedapenarekin. Lehenengoari dagokionez, krisi klimatikoak dakarzkigun zorigaiztokoak izan daitezke, adibidez, ezinegonaren iturri. Ordea, autolaguntzari dagokionez, esan beharra dago kapitalismoari mesede egiten dion pentsaera dela. Izan ere, une oro produktiboak izateko beharra sustatzen du, eta gertakari oro norbanakoaren esku dagoela defendatzen du. Hau da, “bizkarreko mina baduzu lanean zortzi orduz eserita egon eta gero, kirolik egiten ez duzulako da, edo bere garaian gehiegi ahalegindu ez zinelako lanpostu hobea izateko”.
Gazteok dugun emantzipaziorako ezintasunaren aurrean, edo bizi-baldintzen okerragotzearen aurrean, diskurtso hegemonikoak erantzukizuna norbanako bakoitzean jartzen du. Errua egungo sentimendurik hedatuena da
Era berean, ezin dugu ahaztu sare sozialek, influencerrek eta coachingaren garaiak egiten diguten kaltea. Jakin badakit badaudela eduki oso interesgarria eskaintzen dutenak, eta, horregatik, ezagutzaren demokratizazioa ahalbidetzen duten horiei eskerrak eman beharko genizkieke. Hala ere, horietako askok arazo ugari dakarzkigute. Batetik, etengabeko informazioaren abiadurak antsietate maila areagotzen du, horren adibide da Arreta Gabezia eta Hiperakibitate Nahasmenduaren (AGHN) diagnostikoen gorakada. Bigarrenik, produktu berrien (arropa, makillajea, bidaiak…) erakustaldia egiten duten bideo edo post-en ondorioz kontsumo-gizartea sustatzen da, hau da, jasangarritasun gutxiko jarrera bultzatzen da eta desberdintasun sozialak areagotzen dira. Hirugarrenik, azpimarratu behar ditugu kanon argal eta gihartsuekin bat etortzeko hain ohikoak diren mezuak; izan ere, gure autoestimua murrizteaz gain, oso zaila da horietan sartzea, eta areagotzen dute elikadura-jokabidearen nahasmenduen diagnostikoen tasa.
Ondoez horren guztiaren aurrean, gizarte kapitalistak argi du irtenbidea: farmakrazia. Alegia, ondoezaren jatorria norbanakoan jartzen denez, norbanako bakoitza farmakoen bidez “sendatzeko” hautua egiten da. Beraz, sufrimendu orokortuaren aurrean, lehen aipatutako adibideek sorburu soziopolitikoa duela aditzera ematen badute ere, indibidualki tratatzea erabakitzen da. Ondorioz, ondoeza arindu besterik ez da egiten, puzgarri baten zuloak partxeekin tapatu egiten diren bezalaxe.
Horren guztiaren aurrean, bada garaia ondoeza politizatzeko eta hura kolektiboki kudeatzeko. Erro sozialak dituzten gaitzak sozialki konpon daitezke soilik. Beraz, sufrimendua pilulekin isilarazten saiatu beharrean, hura testuinguru arriskutsu eta kaltegarri baten adierazle gisa hartu beharko genuke. Hau da, ondoeza “gaizki daudenak” seinalatzeko dugun baliabidea dela ulertuz gero, mundua eraldatzeko gakoa uste baino gertuago egongo da. Eta zu, ondo al zaude?
Olaia Salazar Urrutia, Filosofia ikaslea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.
Aurten,... [+]
Zenbat min jasan dezake bihotz batek?
Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?
Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.
Jolasa bukatzea... [+]
Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]