"Smartphone bat oparitzeko gomendatutako adina 14 eta 16 urte bitartekoa da, gaztearen heldutasunaren arabera, baina askotan jaunartzeetan oparitzen da, 9 urterekin. Sare sozialekin berdin, horietan aritzeko gutxieneko adina 13 urte da, baina Lehen Hezkuntzako 3. eta 4. mailako haurrek jada TikTok-en kontuak dituzte. Familiak ados jartzea gomendatzen dugu, mugikorra adin berarekin izan dezaten gehienek, bazterketa larria ikusten hasi baikara gomendatutako irizpideak jarraitzen dituzten haurren artean: lagun guztiak smartphonea erabiliz jartzen dira elkarrekin harremanetan Lehen Hezkuntzako 4, 5 eta 6. mailetan".

Julen Linazasoro Macsonrisas-eko kidearen hitzak dira. Heziketa digitala ardatz, Hego Euskal Herriko eta Zaragozako Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikastetxeetan 800 prestakuntza saio baino gehiago eman zituzten iazko ikasturtean, eta ondorio kezkagarriak biltzen dituen txostena atera dute.

Lehen Hezkuntzan, 18 urtetik gorako jolasetan

Itxialdiaren ondoren, Lehen Hezkuntzan smartphone, sare sozial eta online jokoen erabilera asko handitu dela ikusi dute. “Erabileraren adinaren beherakada hori ez da soilik konfinamenduaren ondorioa, aurreko ikasturtean antzeko zerbait nabaritu baikenuen, baina konfinamenduak eragin handia izan du”.

Lehen Hezkuntzan, gehienak euren adinerako oraindik gomendatuta ez dauden jokoetan ibiltzen direla ohartarazi dute, askotan 16 edo 18 urtetik gorakoentzat gomendatutako jolasetan.

Txostenak dio eduki askoren aurrean babesgabe daudela eta oraindik tresna horiek modu kontzientean erabiltzeko heldutasun nahikorik ez dutela, ezta tresna horiek modu seguruan eta pribatuan erabiltzeko behar den prestakuntza ere.

Bigarren hezkuntzan, pantaila aurrean iltzatuta

Bigarren hezkuntzan, joera indartu baino ez da egiten. "Nerabe gehienek ez dute inolako erreparorik esateko pantailak egunero 4 ordu eta asteburuetan 5-7 ordu erabiltzen dituztela". Irakasleak oso kezkatuta daudela nabarmendu du txostenak, mendekotasun koadroak hauteman dituztelako, eta mutilen artean pornografiarekiko obsesioa ere bai.

Sare sozialak, WhatsApp batez ere, inkontzienteki eta sarri modu kaotikoan erabiltzen dituztela diote: "Oso ohikoa da WhatsAppean 20 talde baino gehiago dituzte nerabeak aurkitzea". Eta beste kezka bat: nerabe askok online apustuak egiten dituzte.

Teknologiaren erabileraren inguruko ezjakintasun orokorra antzematen du macsonrisas-ek: "Familiei iruditzen zaien arren nerabeek asko kontrolatzen dutela, errealitatea da oso modu oinarrizkoan erabiltzen dutela eta ez dakitela modu sakonagoan erabiltzen".

Nerabe askok isilean delitu digital asko jasaten dituztela azpimarratu dute, eta komunikazio digitalean jarrera toxikoen gorakada handia dela: iruzkin toxikoen, eraso digitalen eta bikotekidea digitalki kontrolatzearen normalizazioa.

Azkenik, gazteak "ez dira jabetzen sare sozialetan eta interneten argitaratzen duten guztiak etorkizunean izan dezakeen eraginaz, eta askok inolako filtrorik gabe partekatzen dituzte gauzak".