“Mugikorra ez duen haurra baztertuta geratzen da, lagun guztiek smartphonea dutelako Lehen Hezkuntzan”
Smartphonea eta sare sozialak erabiltzen hasten diren haurrak –egoki erabiltzeko nahikoa heldutasunik gabe– gero eta gazteagoak direla, helduentzat diren bideojokoetan eta online apustuetan nerabeak dabiltzala eta heziketa digitala falta dela ohartarazi dute.
"Smartphone bat oparitzeko gomendatutako adina 14 eta 16 urte bitartekoa da, gaztearen heldutasunaren arabera, baina askotan jaunartzeetan oparitzen da, 9 urterekin. Sare sozialekin berdin, horietan aritzeko gutxieneko adina 13 urte da, baina Lehen Hezkuntzako 3. eta 4. mailako haurrek jada TikTok-en kontuak dituzte. Familiak ados jartzea gomendatzen dugu, mugikorra adin berarekin izan dezaten gehienek, bazterketa larria ikusten hasi baikara gomendatutako irizpideak jarraitzen dituzten haurren artean: lagun guztiak smartphonea erabiliz jartzen dira elkarrekin harremanetan Lehen Hezkuntzako 4, 5 eta 6. mailetan".
Julen Linazasoro Macsonrisas-eko kidearen hitzak dira. Heziketa digitala ardatz, Hego Euskal Herriko eta Zaragozako Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikastetxeetan 800 prestakuntza saio baino gehiago eman zituzten iazko ikasturtean, eta ondorio kezkagarriak biltzen dituen txostena atera dute.
Lehen Hezkuntzan, 18 urtetik gorako jolasetan
Itxialdiaren ondoren, Lehen Hezkuntzan smartphone, sare sozial eta online jokoen erabilera asko handitu dela ikusi dute. “Erabileraren adinaren beherakada hori ez da soilik konfinamenduaren ondorioa, aurreko ikasturtean antzeko zerbait nabaritu baikenuen, baina konfinamenduak eragin handia izan du”.
Lehen Hezkuntzan, gehienak euren adinerako oraindik gomendatuta ez dauden jokoetan ibiltzen direla ohartarazi dute, askotan 16 edo 18 urtetik gorakoentzat gomendatutako jolasetan.
Txostenak dio eduki askoren aurrean babesgabe daudela eta oraindik tresna horiek modu kontzientean erabiltzeko heldutasun nahikorik ez dutela, ezta tresna horiek modu seguruan eta pribatuan erabiltzeko behar den prestakuntza ere.
Bigarren hezkuntzan, pantaila aurrean iltzatuta
Bigarren hezkuntzan, joera indartu baino ez da egiten. "Nerabe gehienek ez dute inolako erreparorik esateko pantailak egunero 4 ordu eta asteburuetan 5-7 ordu erabiltzen dituztela". Irakasleak oso kezkatuta daudela nabarmendu du txostenak, mendekotasun koadroak hauteman dituztelako, eta mutilen artean pornografiarekiko obsesioa ere bai.
Sare sozialak, WhatsApp batez ere, inkontzienteki eta sarri modu kaotikoan erabiltzen dituztela diote: "Oso ohikoa da WhatsAppean 20 talde baino gehiago dituzte nerabeak aurkitzea". Eta beste kezka bat: nerabe askok online apustuak egiten dituzte.
Teknologiaren erabileraren inguruko ezjakintasun orokorra antzematen du macsonrisas-ek: "Familiei iruditzen zaien arren nerabeek asko kontrolatzen dutela, errealitatea da oso modu oinarrizkoan erabiltzen dutela eta ez dakitela modu sakonagoan erabiltzen".
Nerabe askok isilean delitu digital asko jasaten dituztela azpimarratu dute, eta komunikazio digitalean jarrera toxikoen gorakada handia dela: iruzkin toxikoen, eraso digitalen eta bikotekidea digitalki kontrolatzearen normalizazioa.
Azkenik, gazteak "ez dira jabetzen sare sozialetan eta interneten argitaratzen duten guztiak etorkizunean izan dezakeen eraginaz, eta askok inolako filtrorik gabe partekatzen dituzte gauzak".
2016. urtean Ping elkarteak urtero Nantesen antolatzen duen Summer Lab-ean izan nintzen. Gurean ere halakorik badugu, adibidez uztaileko lehen astean Tabakalerako Medialabean ematen dena.
Nanteseko Summer Lab-ean OSHW (Open Source Hardware / Kode Irekiko Hardwarea) inguruan,... [+]
Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
Lanez lepo harrapatu dugun arren, eskuzabal hartu gaitu Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak; elkarrizketarako aurrez adostuta genuen denbora luzatzen utzi digu, luze jo baitu solasaldiak. Karguan urtebete egin duelarik, berrikuntzaz aritu gara Begoña Pedrosarekin,... [+]
Urte hasieran gertatu zen, urtarril eta otsail artean, Donald Trumpen bigarren agintaldia hasi zenean eta DEI politiken kontrako gurutzada hasi zuenean hark. Baina ez zen izan prentsa-ohar edo iragarpenik. Erabilpen baldintzetan, norbaiten "genero identitatearen eta... [+]
Elon Musken xAI enpresak garatutako Grok adimen artifizialeko txatbota Telegramen txertatuko dute. 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du Pável Dúrovek zuzendutako enpresak. Orain arte, Grok X sarean edo Musken bestelako... [+]
Urtebetean Grok-ek Telegramen ibiltzeko aukera izango du, mezularitza enpresaren 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du. Pável Dúrov Telegrameko sortzaile eta jabeak baietsi du operazioa bere kanal ofizialean.
Gazteen Euskal Behatokiak EAEko gazteen sare sozialen inguruko inkesta baten emaitzak zabaldu ditu. Datuen arabera, euskararen erabilera sare sozialetan 15-29 urteko gazteen artean ehuneko 6,6 puntu hazi da azken hiru urteetan, % 43,6an kokatuz (2022 eta 2025eko neurketak... [+]
“Pantailak utzi erronka” hasi dute, maiatzaren 13tik 22ra, Ipar Euskal Herriko 25 eskolak eta 2.445 haurrek. “Hasi aitzin, beldurra dute gazteek, ez direlakoan desafioa betetzera helduko. Gero, indar kolektiboak hartzen du gain”.
Pasa den astean, itzalaldian, gure burua zaurgarri ikusita, pertsona asko hasi ginen ikertzen, gertatutakoa ulertzeko asmoz: zelan funtzionatzen du elektrizitatea garraiatzen duen azpiegiturak? Zergatik geratu da zaharkitua? Elektrizitatearen fenomeno fisikoak liluratzen nau,... [+]
Automatizazioaren eta abereen inguruan kuxkuxeatzen ari nintzela, ukuilu automatizatuen informazioa hasi naiz eskuratzen. Nire idazmahaiaren erosotasunetik idazten, gizakion kontsumorako modu masiboan esplotatzen ditugun abereen bizitzak nahiko penagarriak direla iruditzen zait,... [+]
Herriko kirolgune, liburutegi, gazteleku, kulturgune, eskola inguru eta abarrek bereizgarria gehitu dute sarreran, jendeari eskatuz mugikorra bazter utz dezala. “Kalitatezko aisialdiaz gozatzea da helburua, arreta horretara jarrita, mugikorrak ekarri ohi duen distrakzioa... [+]
Azken bi hamarkadetan indarkeria matxistaren gaia lehen lerrora ekarri du mugimendu feministaren borrokak, besteak beste, eta bikote arteko indarkeria edo “familia arazo” gisa deskribatzen zenak, eremu publikora eta kalera egin du salto. Indarkeria matxistaren... [+]
Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.