“Mugarik ez duen arazoa da zaintza sektorearena”

  • Guatemalako zein Gasteizko zaintza langileen egoeraz hitz egin dute Estibaliz Gomez de Segura gizarte hezitzaileak eta Guatemalako Sector de Mujeres erakundeko Tita Godinezek.


2019ko maiatzaren 28an - 08:51
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Datu eta proposamen interesgarriak utzi ditu zaintza sektoreari buruz Zentzuz Kontsumitu partzuergoak Gasteizen egin duen Zeinek zaintzen du eta nola Vitoria-Gasteizen? Etxeko langileen egoera Vitoria-Gasteizen: hurbilketa bat izeneko txostenak. Besteak beste, agerian utzi du langile horiek jasaten duten bazterkeria egoera hori egiturazkoa dela Ipar zein Hegoaldeko herrialde guztietan.

Zein da Guatemalako etxeko langileen errealitatea?

Tita Godinez: Guatemala oso herrialde baztertzailea da, aberastasuna gutxi batzuen esku dago eta horrek desabantaila handiak sortzen ditu gizartean. Estatuak ez du lortu gizartearen oinarrizko beharrak asetzea, eta gaur egun ustelkeria eta narkoarekin lotutako arazo larriak ditu. Biztanleria gehiena emakumeekin osatuta dago, eta kopuru handi bat emakume indigenek osatzen dute. Horiek dira, hain justu ere, babes gutxien dutenak.

Emakume horiek etxeko langileak dira gehienak. Nolakoa da perfila?

T. G.: Gazteak dira, bere landa-komunitatetik hirira emigratu behar izan dutenak. Andre hauek, neurri handi batean, barneko langileak dira; hain justu ere, oso soldata baxu baten truke, enplegatzailearen etxean lo egiten duten langileak dira; oso gutxi daude denbora partzialean lan egiten. Horrekin lotuta, oso arazo larria dago egun Guatemalan: emakumeen salerosketa. Ez helburu sexualetarako, baizik eta etxeko lanak egiteko. Badaude sareak landa-komunitateetara joaten direnak eta baldintza onak eskainita, hirira eramaten dituztenak. Konturatu orduko, lanean jartzen dituzte eta bere soldatarekin geratzen dira. Lan horiek ez daude aitortuta, ez dute baliorik.

Zer nolako baldintzatan egiten dute lan etxeko langileek?

T. G.: Guatemalan gutxieneko soldata 500 (58,29 euro) ketzaletan dago ezarrita. Baina etxeko langileen sektorea ez dagoenez araututa, hori ez da errespetatzen; eta kontraturik ez dutenez eta lan baldintzak arautu gabe daudenez, lagun horiek ez dute inongo babesik. Ordu kopurua, zereginak eta zaindu beharreko pertsonen kopurua ez daude zehaztuta. Egoera horren aurrean, sektore horretako emakumeak hasi dira mugitzen, bere eskubideak bete ditzatela eta lan hori arautu dezatela eskatzeko. Baina zaila da aurrera pausuak ematea, nire ustez, politikoek enplegatzaileak babesteko konpromisoa dutelako hartuta.

Gasteizko errealitatea ez da askoz hobea…

Estibaliz Gomez de Segura: Emakumeak ahalduntzen hasi bagara ere, zaintzaren sektorean hutsune handi bat dago; gizonezkoen artean ez da erantzunkidetasunik ematen; ez eta gobernuen artean ere. Zaintzetan krisialdi bat dago, emakumeok jarraitzen dugu horren ardura izaten, lanaldi amaigabeekin. Sistema heteropatriarkal, arrazista eta klasista oso ondo antolatuta dago bere herrialdeetan gertatzen diren gatazka politiko konplexuengatik emigratu behar duten emakume txiroek lan horiek bete ditzaten lortzeko. Kontuan hartu behar dugu andre horiek beren familiak uzten dituztela jaioterrian, hango zaintzak ama, ahizpa edota alaben eskuetan utzita. Zaintzen krisialdia ematen da bere jaioterrian nahiz Gasteizen.

Mundu mailako krisialdia da zaintzarena.

E.G.S.: Hala da. Berdin du non. Emakumeak beti gabiltza zaintzen eginkizun berdina betetzen. Eta, gainera, gizarteak ez du baloratzen. Ezegonkortasuna da nagusi: gutxieneko soldata 900 eurokoa da; horrek markatzen du zaintzen balorea. Batezbesteko zaintza soldataren %40 gutxiago da. Etxean lo egiten dutenen kasuan, 1.300 eurokoa da. Lan-baldintzak Guatemalakoen antzekoak dira. Batzuk aipatzearren: ez dute langabeziarako eskubiderik, gaueko orduak ez daude araututa, lan arriskuen legedia ez da aplikatzen, amatasunagatik kaleratzea bidezkoa da. Gainera, etxean lo egiten duten gehienak paper gabekoak dira. Atzerritarren legeak ez die lan egiten uzten; bizileku-ziurtagiria lortu ahal izateko hiru urte pasa behar direla aurreikusten du, eta, hortaz, lan mota hori aterpe bat bilakatzen da emakume hauentzat; lanaren truke, ostatua eta mantenua ematen diete denbora tarte horretan. Horrek sektorearen irregularizazioa dakar, gaur egungo sistemak babesten duena. Bestetik, hitzarmen kolektiborik ez dago sektore horretan; familiako gizonarekin negoziatu behar dute guztia. Eta hori guztia gutxi balitz, Guatemalak bezala, Espainiak ere ez du Lanaren Nazioarteko Erakundearen 189 hitzarmena sinatu.

Gauza bera toki guztietan…

T.G.: Bai, mugarik ez duen arazoa da. Bizitza merkantzian bilakatzen du egungo sistemak; herrialde guztietan merkataritzari ematen zaio garrantzia eta gizakiok kontsumoari ematen diogu lehentasuna, eta jarrera hori bizitza jasangarriaren kontra doa. Etxeko zaintzei dagokionez, funtsezkoa da eztabaida zabaltzea helburu duten politika integralak martxan jartzea. Guatemalaren kasuan, emigrazioaren atzean dauden egitura-arazoei hartu behar zaie aurre; hain justu ere, ezberdintasunari, arrazakeriari edo bizitzaren merkantilizazioari. Arazo horiei gizarte osoak egin behar die aurre, ez dira bakarrik emakume langileei eragiten dieten arazoak. Gizonezkoak zaintzen parte izan behar dira eta hortik bilatu behar da irtenbidea.

E.G.S.: Bat nator Titak egin duen analisiarekin, guztioi eragiten digun arazo bat dela esatean eta baita bizitzaren merkantilizazioan ere. Ekonomia feministak tresna garrantzitsua eskaintzen du horretan. Beti existitu izan den arazoaren inguruan, gaur egun izena jarri ahal izango diogu eta zaintzen gaineko ikerketak ditugu eginda. Zaintzen gainean hitz egiten dugunean ekonomia feministak errealitatea orain arte ulertu izan ez dugun moduan ikusteko aukera ematen digu: genero desberdintasunak nolakoak diren argitzen digu, betiko rolek emakumeei eta gizonei gauza ezberdinak garatzera jartzen dituzte. Guztien onerako izan behar da zaintza, gizarteak babestu behar duena, eta zeregin horretan politikak garatu behar dituzte talde politikoek eta agintariek.

Baina gizartea guzti horren jabe al da?

T.G.: Lan egin behar da. Zaintzen ekonomia gaur egun tresna politiko eta metodologikoa da, horren atzean dagoena ikusteko aukera ematen diguna. Historikoki, emakumeek egin duten lana ikusezina izan da, eta zoritxarrez emakumeak ez gara horren jabe. Kontuan izan behar da Guatemalako Barne Produktu Gordinaren %18,9a zaintza lanari lotutakoa dela, eta nekazaritzak (%17) baino pisu gehiago du. Nekazaritzak baino aberastasun gehiago sortzen dugu. Gu gabe ez legoke errentarik, ez kapitalik, ez irabazirik. Zaintzek ekonomia sostengatu egiten dute. Eta hori aitortu behar da; aitortu eta lan-karga banatu egin behar da. Horren gaineko eztabaida piztu behar da, aldatu ahal izateko.

Zaintza sektorearen inguruan ikerketa egin duzue Gasteizen. Zer asmorekin?

E.G.S.: Alde batetik, errealitatea datuen bidez ikusarazteko; eta bestetik, analisia egitearekin batera, indartu beharrekoak atera ditugu, eta hainbat gomendio eta proposamen ditugu. Esaterako, diagnostikoak ondorioztatu du elkarte publiko baten beharra dagoela, lagun hauen lan baldintzak zeintzuk diren kontrolatzeko ardura izango duena; horrekin lotuta, familia enplegatzaileak formatu egin behar dira. Etxeko langileei, bestetik, beren baldintzak zeintzuk diren eta familiarekin izan behar duten harremana nolakoa izan behar den azaldu behar zaie, eta ezetz esateko aukera dutela jakinaraztea. Mugimendu feministari, berriz, arazoa ikusarazten jarrai dezala eskatzen diogu eta sektorearen aldarrikapenak babestu ditzala; legegileei bizitzaren zerbitzura dauden zaintzen aldeko politikak garatu eta Lanaren Nazioarteko Erakundearen 189. Hitzarmena berretsi dezatela; sindikatuei sektorearen lan baldintzak defenda ditzatela. Adibideak baino ez dira honakoak.

Zeintzuk dira hurrengo pausuak?

E.G.S.: Proposamen horiekin ate guztiak joko ditugu. Irailean, esaterako, Gasteizko Udaleko osoko bilkuran parte hartuko dugu, herritarren txanda erabilita, talde politikoei egiten ari garena azaltzeko. Bestetik, sindikatuekin dagoeneko elkartu egin gara eta sektorearen alde lan egin dezatela eskatu diegu, eta erantzun ona jaso dugu. Horrez gain, esfortzu berezia gabiltza egiten emakume langile hauek ahaldundu daitezen, beraiek izan behar direlako bere errealitatearen berri zuzenean ematen dutenak. Gu gabiltza lan hori egiten orain, baina guk ez dugu beraiek bizi dutena sufritzen.

Laburbilduz, errealitatea ezagutzeko egindako azterketa hori abiapuntua besterik ez da?

E.G.S.: Hori da. Gasteizen inoiz ez da horrelako diagnostiko bat egin, eta hemendik aurrera kargua hartzen ibiliko gara. Zaintzak guztion ardura dela gogoraraziko dugu behin eta berriro.

T.G.: Agendaren puntu estrategiko bat da zaintzena, guztion artean eztabaidatu beharrekoa. Eztabaidaz gain, irtenbidea bilatu ahal izateko, errealitatea gehiago ezagutu behar dugu, azterketen bidez.

Albiste hau Arabako Aleak  plazaratu du. CC-BY-SA lizentziari esker ekarri dugu gurera.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Langile borroka
Sergio Ayucar: “BSHri oso merke atera zaio Eskirozko lantokia ixtea”

ELAk eta LABek ez dute lan batzordearen gehiengoak erdietsitako eta langileen gehiengoak onartutako aurreakordioa sinatu: "Ez da 1.000 familiarentzako irtenbiderik planteatzen. Finean, lanpostu askoren galera eta fabrikaren itxiera dakar", adierazi du LAB sindikatuko... [+]


Bizkaiko autoeskolek hirugarren greba eguna izan dute astelehenean

Uztailak 8, 16 eta 21 izan dira greba egiteko ELA eta CCOO sindikatuek aukeratutako egunak. Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) eta soldatak parekatzea eta lanaldiak murriztea eskatzen dute. 


BSHko langileen gehiengoak onartu egin du sindikatuek eta enpresak adostutako aurreakordioa

Langile batzordeak eta enpresak adostutako aurreakordioak 655tik 609ra murriztuko ditu kaleratzeak, gainerakoak birkokatuko dituzte. Astelehen arratsaldean jakin da langileen %78k babestu dutela akordioa. Nafarroako Gobernuak eta langile batzordeak etorkizunari begira,... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Langile bat hil da Gasteizen, altueratik erori eta gero

Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.


1.385 euroko gutxieneko soldata: Jaurlaritzaren azterketaren bi hutsune eta alde on bat

Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]


Tubos Reunidoseko enplegu espedientea “azken urteetako produkzio egoerarik onenean” inposatu nahi dutela salatu du ESK sindikatuak

ESK-k azpimarratu du zuzendaritzak soldatak igo dituela, langileen prestazioak murrizten ari diren bitartean. Berez, 2020tik abiatzen duten seigarren espedientea da honakoa.


2025-07-15 | ARGIA
Sanferminak amaituta, Iruñerriko autobusek greba utzi dute, irailera arte

Zerbitzu minimoek eragin handia izan dute Iruñerrian jaietan. Negoziazioan aritu dira, baina ez dute akordiorik erdietsi. Normaltasunez jardungo dute udan, eta irailean berrartuko dituzte lanuzteak.


Etxeko langileen hitzarmenaren auzia Espainiako Auzitegi Konstituzionalera eraman du LABek

Etxeko langileek jasaten duten "prekaritateari" aurre egiteko, "neurri zehatzak" biltzen dituen dekalogo bat aurkeztu du sindikatuak, Bilbon. Auzia lehenbizi Espainiako Auzitegi Gorenera eraman zuela jakinarazi du LABek, baina auzitegi horrek ez diola... [+]


Gasteizko lorezainek greban jarraituko dute sindikatuek Jaurlaritzaren proposamenari uko egin eta gero

ELA, LAB eta ESKk Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu Sailaren proposamena errefusatu dute, nahikoa ez dela arrazoituta. 100 egun baino gehiago daramate lorezainek greban.


Hiru eguneko greba abiatu dute berriz Gipuzkoako erresidentzietako langileek, manifestazio jendetsu batekin

Lurraldeko erresidentzietan eta eguneko zentroetan 5.000 langile daude, eta horietako %40k borondatezkoak ez diren kontratu partzialak dituzte. Aldundiari dagokion ardura hartzeko eskatu dio ELA sindikatuak.


2025-07-09 | ARGIA
Etxebizitza erosteko Jaurlaritzaren abala azken buruan “diru publikoa banketxeei” ematea dela kritikatu dute LABek eta EH Bilduk

18 eta 39 urte arteko herritarrei lehen etxebizitza erosten laguntzeko Eusko Jaurlaritzak berak finantzaturiko abala iragarri berri duen honetan, soluzioa ez dela hori kritikatu dute bai LABek, bai EH Bilduk. Dagoeneko dauden eraikinak aprobetxatu eta prezioak jaitsi ordez,... [+]


Euskararen oldarraldiaren kontrako hainbat mobilizazio eta ekimen egingo ditu LABek urrian

Administrazioa euskalduntzeko legeria aldatu beharra dagoela azpirramatzen du LAB sindikatuak eta hori lortzeko "herritarren aktibazioa" ezinbestekotzat hartu du. Hainbat ekimen eta mobilizazio egingo dituzte udazkenean.


Gasteizko lorezainak negoziazioetara bueltatu dira 100 greba egun eta gero, Jaurlaritza erdian

Gasteizko lorezainen eta udalak azpikontratatutako enpresaren arteko negoziazioak uztailaren 7an hasiko dira Eusko Jaurlaritzaren bitartekaritzarekin. 


BSH eta Billabesetako langileek babesa adierazi diote elkarri Iruñeko kaleetan

BSHko langileek mobilizazioa egin dute larunbatean Iruñean, eta Billabesetako langileen babesa jaso dute. Billabesetako langileek manifestazioa burutu dute egun berean. BSHko langileeak enpresaren Bruselako egoitzan bilduko dira astelehenean, Europako Batzordeko Enplegu... [+]


Eguneraketa berriak daude