Montxo Martínez etakidea 1975ean poliziek hil zutela erakusten duten frogak aurkeztu dituzte
Bertsio ofizialaren arabera, ETAko militante Montxo Martínez Antiak 1975ean bere buruaz beste egin zuen Madrilen, Poliziak inguratuta zuen eraikin batean. Eusko Jaurlaritzak bertsio horri eutsi zion 2015ean. Orain, GEBehatokiak ikerketa egin du eta ondorioztatu du poliziek tiroz hil zutela militante donostiarra.
1975eko irailaren 18an, Francok agindutako azken fusilamenduak baino egun batzuk lehenago, Poliziak Montxo Martínez Antia ETApm-ko kidea tiroz hil zuela erakusten duten frogak aurkeztu ditu GEBehatokiak, ikerketa baten bidez.
Bertsio ofizialak zioen bere buruaz beste egin zuela Poliziak inguratuta zuen eraikin batean Madrilen. Eusko Jaurlaritzako Balorazio Batzordeak ere hori berretsi zuen 2015ean, suizidioaren bertsio ofizial frankista indargabetzen zuen frogarik ez zegoela argudiatuta.
Martínezen familiak, ordea, hilketaren bertsioari eutsi eta GEBehatokiari kasua iker zezan eskatu zion iaz. Naiz-en arabera, ikerketa egiteko gorpua lurpetik atera dute –nahiz eta ezin izan den frogarik lortu, gorpuzkinen egoeragatik– eta armen peritu-froga egin dute.
Martínezen familiak hilketaren bertsioari eutsi eta GEBehatokiari kasua iker zezan eskatu zion iaz. Ikerketa egiteko gorpua lurpetik atera dute –nahiz eta ezin izan den frogarik lortu, gorpuzkinen egoeragatik– eta armen peritu-froga egin dute
Gainera, senide zuzenen eta erakunde armatuko kide ohien testigantzak ere jaso dituzte –Francisco Javier Ruiz de Apodaka eta Iñaki Mujika Arregirenak–. Horietan, suizidioaren tesia baztertzen dute, “Martínez Antiaren nortasuna, Madrilen egin nahi zuten operazioaren helburuak eta heriotzaren testuinguru politiko eta soziala oinarri hartuta”.
Bestalde, Mikel Lejarza El Lobo, ETAn infiltratu gisa jardun zuenaren aitorpenak ere erabili dituzte estatu krimena izan zela esateko. Lejarzak, Yo confieso, 45 años de espía (Aitortzen dut, 45 urtez isilmandatari) liburuan aitortzen du berak erraztu zuela operazioa.
Horrekin guztiarekin, GEBehatokiak kasuaren balorazio berri bat egiteko eskatu dio Eusko Jaurlaritzako Justizia sailburu María Jesús San Joséri, “estatuaren biktima gisa aitortua izan eta behar bezala erreparatzeko”.
Ostegun honetan hitzaldi batean azalduko dute auzia, Donostiako Gazteszena zentroan, 18:30ean. Bertan, memoranduma eta ateratako ondorioak aurkeztuko dituzte GEBehatokiko Aholku Batzordeko kide Axun Lasak, elkarte horretako kide Joxean Agirrek eta Martínez Antiaren militante-kide Francisco Javier Ruiz de Apodakak, Berriak aurreratu duenez. Gainera, GEBehatokiak ekoitzi duen dokumentala aurkeztuko dute: Montxo: Kasu irekia.
Dokumentalaren trailerra:
Bi egun baino ez ditu iraun zabalik LAB sindikatuaren historia barnebiltzen duen 1974tik etorkizunera, LAB zabaltzen erakusketak, Tuterako Rua zentro zibikoan. Erakusketa paratu dute Erriberan 40 urte egin dituela ospatzeko sindikatu abertzaleak antolatutako egitarau barruan.
50 urte bete dira Txiki eta Otaegi fusilatu zituztenetik. Urteurrenaren harira, BERRIAk lan hau ekoiztu.
«Txikiren anaia bat kalean ikusi nuen behin, Zarautzen [Gipuzkoa], eta pentsatu nuen: '50 urte igaro dira fusilamenduaz geroztik. Zer pentsatuko du berak? Nola... [+]
Frankistek Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urte bete direnean, ekitaldi jendetsua egin du Sortuk Iruñeko Anaitasuna pabiloian. “Bakarren batzuk haien memoria kriminalitzatzen eta jazartzen jarraitzen dute”, esan du alderdiko idazkari nagusi Arkaitz... [+]
Txikitatik pentsatu nuen nortzuk ote ziren paretetan, karteletan, oroitarritan, asteroko manifestazioetako aurpegi horiek. Baziren eskelak egunkarietan eta herriko plazan, baina gero, baziren besteak. Ez nituen inoiz kaletik ikusi, ez nekien izenik, baina edozein herritan... [+]
Frankismoaren azken exekuzioak hartu ditu hizpide Javier Buces historialariak, Askatasun Haizea (Txalaparta) liburuan. Estatuak eragindako biktimak, "bigarren mailako biktima" izaten jarraitzen dutela uste du Bucesek.
1985eko irailaren 25ean Inaxio Asteasuinzarra hernaniarra, Sabin Etxaide zestoarra, Agustin Irazustabarrena astigarragarra eta Jose Mari Etxaniz urretxuarra hil zituen GALek Baionan. 40 urte geroago omenaldia egin diete Monbar Hotelaren aurrean, hil zituzten lekuan.
Azaroaren 15ean kalera irtetera dei egin dute, PSN, EH Bildu eta Geroa Baik “ezarritako arrabolari erantzuteko”. Frankismoaren biktimak gutxietsiak sentitzen dira Iruñeko Udal Gobernuaren partetik.
Izpegiko besten karietarat Baztango eta Baigorriko gazteek mahai-ingurua antolatua dute arrats honetan Iparretarrak talde armatuaren memoria kolektiboa eraikitzeko beharrez. IKko sortzaileetan izan den Pilipe Bidartekin mintzatu gira, jakiteko nola bizi izan dituen 40 urte... [+]
.jpg)
Nafarroako Gobernuan ondare historikoaz arduratzen den erakundea da Vianako Printzea, eta Iruñeko Udala haren zain zegoen birgaitze prozesuarekin aurrera jarraitzeko. Datozen asteetan, beraz, obrarako lehiaketa irekiko da.
"Oraindik korapiloa askatzeko" dagoela gogoratzeko eta Txiki eta Otaegiren fusilatzeen 50. urteurrena kari, Sortuk bi pankarta handi eskegi ditu Cuelgamuroseko monumentuko arku batetik. 1975ean bertan lurperatu zuten Francisco Franco diktadorearen gorpua, 1936ko gerran... [+]
Iratzar eta Olaso Dorrea fundazioek antolatu duten erakusketa ibiltaria ezin izango da Zarauzko areto publikoetan ikusi. Udalak argudiatu du errelato "partziala" eta "ideologizatua" eskaintzen duela. EH Bilduren lokalean paratuko dute azkenean.
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]