Mauleko hiltegiaren itxiera: odol zipriztinak eta lan zalapartak
Mauleko hiltegiko odol ziliportek zikindu dituzte hiri eta herri guzietako begitarteak. Ezin jasanezko irudiak agertu eta zabaldu ditu hor norbaitek. Kexua eta haserrea gaindizka denetan. Animalia gaixo horiei behar gabeko bortizkeriak, diote batzuek. Nolako lan moldeak hiltegiko langilentzat, dena zalaparta arizan behar hain segur, daude besteak.
Gogorat heldu zaut munduaz bestalderat joana den auzoko laborari hura. Zer harreman hurbila ez zuen bere ardiekin! “Beste frangok bezala”, ihardetsiko dautazue. “Baditake, naski”. Gure lagun huntaz gogoan atxiki dut noizbait artzarra hil beharrez apailatu zenekoa, bazaukan etzanik azinda, sartu zion sistaz ganit nabel zorrotza lepotik, behin eta berriz, eta odolik nehundik ez baitzakon ateratzen, xutitu zuen ardia eta artatu zion lepoa, bizi zadin.
Berrikiago oraino, kintoa xerri hazlea erakusten zaukuten telebista zirritutik, airos bezain uros gizona oihanaren erdian bere zerrama zuri beltzaren bizkarrari pereka eta hazka. Nahiko froga bada gure bazterretan agertzeko animaliak ongi artatuak direla laborari eta hazleen ganik, eta guhaurek, jakin gabe zergatik, goiz arats ez al diotegu ematen opor bat ardi esne sagu ihiziko dauzkagun gatu alfer horiei.
Gatua badugularik solas, behako bat eman diezagun zakur eta gatuz maiteminduak diren herritarrei. Hor dauzkate egongelako besaulkiaren gainean borobilduak edo mahain azpiko tapizean luzara etzanak, goizetik gauera, kroketen tenorea eta telebistako joko mentsak besterik ez dutela igurikatzeko.
Bada Euskal Herri kostaldean beste gaitz bat azkar zabaltzen ari dena. Lur zati bat duten ber, are gehiago pentze eremu ederra balin badute, herritarrek zaldiak nahi dituzte ausagai. Hor dauzkate gero uda ta negu, laborantzarako lurrak bakantzen eta kariotzen direla ondorioz.
Bi gizarte naski hortxe buruz buru jartzen ari. Bata, kabala hazleena, aspalditik hemen gaindi kokatua, mendi zelaien artatzaile, ekoizpen preziagarrien hornitzaile, lansari murritza daukana askotan lanordu eta indar guzien ordain. Bestea, hiritartua den jendearena, bizimodu eta jateko molde berri eta industrialei ixuriago, merkatu maltzurraren legeek bildua, animalen beste motako atxikimendua daukana…
Nehork ez du kalterik egin nahi animaliei. Kalteak aldiz badira Maulekoaren ondorioz, hiltegia zerratu baita, langileak hobendun erakutsi baitira, kabala hazleak suminduak baitaude, eta herritar askok nori gomenda ez baitakite.
“Aizu, Dionisio, zainduko dut nik gatu hau besaulkian, so egizu ea amona ez denez erori sukaldean, eta otoi itzal ezazu irrati hori, beti beretik ari baita, baduela hogoita sei urte preso daudela eta ez dakit zer”.
Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.
Plastikoan bilduta saltzen dizkigute zuritutako sagarra, mandarina, ahuakatea eta abar. Eta ez gaitu lotsagorritzen.
Ameriketako Estatu Batuen ipar ekialdean azken urteotan maila handiko fenomeno batek eragin garrantzitsua izan du osasun publikoan, eta basa animalien osasunaren garrantzia oroitarazten du. Argitaratu berri den ikerketa baten arabera, gertaera hori eta sortu dituen ondorioak... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
Hitzordua Noaingo Zentzumenen Parkean izango da. Herritarrak eta ekoizleak elikagai ekologikoen inguruan biltzeko Nafarroako topagune handiena da azoka. Bederatzigarren edizioa da aurtengoa eta laugarren urtez jarraian Noaingo Zentzumenen Parkean egingo da.
Munduko klima gogorrenetakoa du Balutxistanek: basamortuko klimaren muturreko bero eta lehorteak, eta Arabiako itsasotik ekarritako montzoiaren eurite irregularrak, urte batzuetan eskasak eta bertzeetan uholdeak eragiteko modukoak. Hala eta guztiz ere, bertan laborantza badago,... [+]
Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Esnatze horretan hainbat kausa elkartzen dira, eta lurraldean sakabanatuta dauden herrien erresistentzia-ahalmenak bete-betean erantzuten die. Joan den larunbatean, aldarrikapen horien inguruan manifestazio jendetsua egin zen Gasteizen. Kalean frogatu zen berriro posible dela... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganbarako koordinatzailea mintzatu da Egonarria saioan. Laborantzako eredu talkaz hitz egitean eta traktoreak kalera atera direnean, beti aipatzen da ditxosozko erderazko "PAC"-a, hau da, Europako Nekazaritza Politika Bateratua. Europako... [+]
Kanboko Marieniako higiezin proiektuaren kontra bildu dira elkarte eta herritarrak larunbat honetan. Larunbatean, mahai inguru eta tailerren bidez herritarrak sentsibilizatu nahi izan dituzte Bouygues Immobilier agentziaren proiektuaren desmasiez.
Konturatu orduko apirila joan da, bere intentsitate eta kolore guztiekin. Egun beroak, epelak eta hotzak utzi dizkigu. Ostadarra eta izotza. Euri jasak eta bero sapa. Jaio berri diren arkume apurrak belardian dabiltzan bitartean, labanak eten egin du bizitza eman duten hiru... [+]