Mañeru, gure iparrorratza
Aurreko ostegunean Mañeru eremu mistoan sartzeko lege proposamena atzera bota zuten PSNk eta Navarra Sumak Nafarroako Parlamentuan. Ezezkoa eman ez ezik, gogor ere agertu zen PSN. Mañeruko Udalak aho batez eremu mistoan sartzea onartu zuen arren, legea ez zen onartua izan, eta beraz, Mañerun euskarak ez du behar beste babesik izango. Hauteskundeak ate joka daudela, tantoa apuntatzeko aukera ezin hobea zirudien sozialistentzat. Alabaina, PSNk berriz ere euskarari trabak jarri dizkio, hots, euskararen osasuna hobetzearen kontra agertu da.
Hasieratik has gaitezen: egun indarrean dagoen Euskararen Foru Legea 1986an onartu zen. Are atzerago jo dezagun; 1980an Nafarroako Parlamentuak euskara Nafarroa osoan ofiziala izateko ebazpena onartu zuen. Egun horretan ebazpenak PSNko aldeko botoak jaso zituen. Jakina da Espainiako Gobernuak ebazpena ezerezean utzi zuela eta zonifikazioaren ideiaren ondorio dela egungo Euskararen Foru Legea.
Aukera bikaina zuen PSNk, behingoz, euskarari eta euskaldunoi keinua egiteko; Mañeruren borondatea besterik ez zuen onartu behar
Lege honek, zorionez, aldaketak jaso ditu, gutxi izan badira ere. Adibiderik esanguratsuena 2017an emandako aurrerapausoa da: Nafarroako 44 herri eremu mistora igaro ziren, eta, halaber, Atez herria eremu euskaldunean dago geroztik. Ezetz asmatu zer bozkatu zuen PSNk oraingoan? Bai horixe! Ezezko botoa eman zuen.
Bistakoa da PSNk euskararekiko duen obsesioa edota beldurra. Hori bai, Txibite lehendakaria Irulegiko aurkikuntzan argazkiko lehen ilaran atera behar zen… Aurreko azaroan hizkuntza baskonikozko testurik zaharrena aurkitu zuten Aranzadiko ikerlariek, Irulegiko mendian. K.a.I. mendeko testua da eta “sorioneku” inskripzioa antzeman daiteke bertan. Aurkikuntza altxor gisa definitu zuen Txibite lehendakariak, euskara dugun altxorraz behin eta berriz ahazten den lehendakari berak.
Haria berriz hartuz, aukera bikaina zuen PSNk, behingoz, euskarari eta euskaldunoi keinua egiteko; Mañeruren borondatea besterik ez zuen onartu behar. Ezin aipatu gabe utzi Mañeruko Udalaren eskaera zentzuduna dela, oso: gehiengoak D ereduan ikasten du eta eremu mistotik kanpo dagoen herri bakarra da bailara osoan. Nork daki, horrela, bozka batzuk berenganatu zitzaketen ere. Arestian esan bezala, PSNk kontrako botoa eman zuen, Navarra Sumarekin bat etorrita, eta Mañeruk zonalde ez-euskaldunean jarraituko du.
Euskararen legeari eta nomalizazioari dagokionez, PSN eta UPN ezin dira bereiztu, jarrera bera baitute
Jarrera horrek bi gogoeta eragiten ditu. Lehenik eta behin, euskararen legeari eta nomalizazioari dagokionez, PSN eta UPN ezin dira bereiztu, jarrera bera baitute. Bigarrenik, alderdi sozialistaren kupulan egin dituzten kalkuluek gauza bat pentsatzera gonbidatzen dute: ez ote duten UPNrekin gobernua adostuko hurrengo hauteskundeetan, alegia.
Gauzak horrela, nafarrok sorionekuak izango gara PSNk jokabidea aldatzen duenean, euskararen osasunak hobera egingo baitu. Irulegiko eskuaren aurkikuntzaren harira, Gontzal Mendibilen hitz batzuk ekarriko ditut gogora: "Gatozenetik goaz". Eta hortxe, hain zuzen, gure iparra.
Aritz Santamaria
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.
Aurten,... [+]
Zenbat min jasan dezake bihotz batek?
Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?
Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.
Jolasa bukatzea... [+]