Mañeru, gure iparrorratza
Aurreko ostegunean Mañeru eremu mistoan sartzeko lege proposamena atzera bota zuten PSNk eta Navarra Sumak Nafarroako Parlamentuan. Ezezkoa eman ez ezik, gogor ere agertu zen PSN. Mañeruko Udalak aho batez eremu mistoan sartzea onartu zuen arren, legea ez zen onartua izan, eta beraz, Mañerun euskarak ez du behar beste babesik izango. Hauteskundeak ate joka daudela, tantoa apuntatzeko aukera ezin hobea zirudien sozialistentzat. Alabaina, PSNk berriz ere euskarari trabak jarri dizkio, hots, euskararen osasuna hobetzearen kontra agertu da.
Hasieratik has gaitezen: egun indarrean dagoen Euskararen Foru Legea 1986an onartu zen. Are atzerago jo dezagun; 1980an Nafarroako Parlamentuak euskara Nafarroa osoan ofiziala izateko ebazpena onartu zuen. Egun horretan ebazpenak PSNko aldeko botoak jaso zituen. Jakina da Espainiako Gobernuak ebazpena ezerezean utzi zuela eta zonifikazioaren ideiaren ondorio dela egungo Euskararen Foru Legea.
Aukera bikaina zuen PSNk, behingoz, euskarari eta euskaldunoi keinua egiteko; Mañeruren borondatea besterik ez zuen onartu behar
Lege honek, zorionez, aldaketak jaso ditu, gutxi izan badira ere. Adibiderik esanguratsuena 2017an emandako aurrerapausoa da: Nafarroako 44 herri eremu mistora igaro ziren, eta, halaber, Atez herria eremu euskaldunean dago geroztik. Ezetz asmatu zer bozkatu zuen PSNk oraingoan? Bai horixe! Ezezko botoa eman zuen.
Bistakoa da PSNk euskararekiko duen obsesioa edota beldurra. Hori bai, Txibite lehendakaria Irulegiko aurkikuntzan argazkiko lehen ilaran atera behar zen… Aurreko azaroan hizkuntza baskonikozko testurik zaharrena aurkitu zuten Aranzadiko ikerlariek, Irulegiko mendian. K.a.I. mendeko testua da eta “sorioneku” inskripzioa antzeman daiteke bertan. Aurkikuntza altxor gisa definitu zuen Txibite lehendakariak, euskara dugun altxorraz behin eta berriz ahazten den lehendakari berak.
Haria berriz hartuz, aukera bikaina zuen PSNk, behingoz, euskarari eta euskaldunoi keinua egiteko; Mañeruren borondatea besterik ez zuen onartu behar. Ezin aipatu gabe utzi Mañeruko Udalaren eskaera zentzuduna dela, oso: gehiengoak D ereduan ikasten du eta eremu mistotik kanpo dagoen herri bakarra da bailara osoan. Nork daki, horrela, bozka batzuk berenganatu zitzaketen ere. Arestian esan bezala, PSNk kontrako botoa eman zuen, Navarra Sumarekin bat etorrita, eta Mañeruk zonalde ez-euskaldunean jarraituko du.
Euskararen legeari eta nomalizazioari dagokionez, PSN eta UPN ezin dira bereiztu, jarrera bera baitute
Jarrera horrek bi gogoeta eragiten ditu. Lehenik eta behin, euskararen legeari eta nomalizazioari dagokionez, PSN eta UPN ezin dira bereiztu, jarrera bera baitute. Bigarrenik, alderdi sozialistaren kupulan egin dituzten kalkuluek gauza bat pentsatzera gonbidatzen dute: ez ote duten UPNrekin gobernua adostuko hurrengo hauteskundeetan, alegia.
Gauzak horrela, nafarrok sorionekuak izango gara PSNk jokabidea aldatzen duenean, euskararen osasunak hobera egingo baitu. Irulegiko eskuaren aurkikuntzaren harira, Gontzal Mendibilen hitz batzuk ekarriko ditut gogora: "Gatozenetik goaz". Eta hortxe, hain zuzen, gure iparra.
Aritz Santamaria
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
Zein da otordu egoki baten proportzioa. Nondik dator egunero ahora eramaten dudan ogia. Zergatik ez dut goserik. Nork erabakitzen du zu ez zarela ni, gu ez garela berdinak. Nola egiten da janaria. Non altxatzen dira dorre garaiak eta non harresi mortalak. Nork jaten du eskuekin... [+]
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Israelgo Estatuaren aldeko funts batek Espainiar Estatuko makrojaialdi gehienak erosi ditu. To. Hondartza ondoan noria eta guzti duen jaialdia zein hardcoreta tatuajedunak joaten direna, 1.400 miloi euroko trukea, Palestinako kolonia israeldarretan etxebizitzak eraikitzeko... [+]
Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.