Eusko Jaurlaritza EAEko administrazio publikoa euskalduntzeko dekretua egiteko prozesuan dago, eta horri egindako proposamen zehatza aurkeztu dute astelehenean Euskalgintzaren Kontseiluko idazkari nagusi Paul Bilbaok, ELA sindikatuko idazkari nagusi Mitxel Lakuntzak eta LAB sindikatuko koordinatzaile nagusi Garbiñe Aranburuk. Azpimarratu dute proposamenak “gehiengo zabalaren babesa” eta “oinarrizko adostasuna” duela.

Sektore publikoa euskalduntzeko bidea zehaztu dute, bederatzi neurritan banatuta, eta epe “zehatz eta egingarriak” jarrita. Bost urte barru herritarrekiko euskarazko harremana bermatzea nahi dute, eta hamabost urteko epemugan administrazioko lanpostu guztietan euskarazko gutxieneko ezagutzak bermatzea. Horrela, bi eskubide nagusi ziurtatuko lirateke: “euskaldunek euskarazko zerbitzua jaso ahal izatea” eta “langile euskaldunek euskaraz lan egin ahal izatea”. Bilbaok gogorarazi du unea aproposa dela aldaketak egiteko: “Kontuan izan behar dugu datozen urteotan langile publikoen erdiak hartuko duela erretiroa, eta belaunaldi aldaketa hori abagune aparta da administrazioa euskalduntzeko, langile guztiei erreparatuko dien trantsiziorako prozesu batekin”.

Prozesu horren neurrietako bat da langileen beharrezko hizkuntza gaitasuna definitzea, eta horri lotuta, euskarazko zirkuituak (herritarrei arreta euskaraz emango dien zerbitzu-katea) eta unitateak (lan-harremanak euskaraz izatea bermatzeko) sortzea. Halaber, nabarmendu dute beharrezkoa dela hizkuntza eskakizuna duten lanpostu publikoak derrigortasun indizearen arabera kalkulatzeko sistema “gainditzea”. Bestela “beti geratuko baita aukera sektore publikora beharrezko hizkuntza-gaitasunik ez duten langileak sartzeko. Eta langile horien euskalduntzeak gainkostua ekarriko du”, azaldu du Lakuntzak.

Hizkuntza eskakizunaz harago

Langileak euskalduntzeko formazio-programa sendoak ere zehaztu dituzte eragileek proposamenean, eta lan-poltsa eta deialdi berrientzako neurriak ere bildu dituzte. Aranburuk oroitarazi du “aspaldiko belaunaldi elebidunena” izango dela orain lan-mundura jauzi egingo dutenena (%80tik gorako ezagutza-tasa), eta beraz, ezinbestekotzat jo du gutxienez B2 hizkuntza-eskakizuna izatea. Bestalde, derrigortasun-data ez betetzearen ondorioak eta salbuespenerako aukerak ere jaso dituzte, eta argitu dute “administrazioko langileak euren lanpostuetan mantentzearen aldeko apustua” egiten dutela.

Hiru eragileek adostu dute langileen egonkortasuna bultzatzea ere neurri egokia dela: “Lan baldintza duinak ere beharrezkoak izango dira: behin-behinekotasuna euskararentzat oztopo delako administrazioaren euskalduntzeko prozesuak aurrera eramateko, are gehiago Hego Euskal Herriko administrazioetan behin-behinekotasuna %40koa denean”, azpimarratu du Lakuntzak.

Azkenik, ohartarazi dute hizkuntza hegemonikoa “boterez eta baliabidez” nagusi dela, eta, ondorioz, “hizkuntzaren erabilera-irizpideak arautu ezean, beti nagusituko dela hizkuntza-hegemonikoa”. Gutxiagotutako hizkuntza lehenesteko irizpideak eskatu dituzte: “Ezer gutxirako balio du hizkuntza-eskakizuna egiaztatzeak, langile horiek euren lan jarduna euskaraz garatzen ez badute”.