Kataluniako finantzaketa akordioa: galdera gehiago, erantzunak baino
Espainiako Gobernuaren estrategia politikoaren barruan mugitu du fitxa PSOEk: protagonista handirik gabeko irudi batekin jakinarazi dute akordioa, baina detaile gutxi emanda eta datarik ipini gabe.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ia hamabost urteren ostean, Kataluniako alderdi sozialistak Generalitateko buruzagitza berreskuratu zuen iaz. Procésaren ubera nahasian, parlamentuak Salvador Illa hautatu zuen presidente, PSCren eta ERCren arteko akordioari esker. ERCk baiezkoa ematearen motiboa, beste gauza batzuen artean ziur aski, finantzaketa autonomikoaren inguruan PSOEko kupulak izandako iritzi-aldaketa izan zen: Espainiako Gobernu presidente Pedro Sánchezek hitzez hitz esan zuen Kataluniako finantzaketa sistema 2014tik iraungita zegoela, eta berritu egin behar zela.
Ordurako baziren gutxienez hogei urte independentista katalanek EAEko kupoaren eta Nafarroako finantzaketa ereduaren antzerako modeloa eskatzen ziotela Espainiari. Baina Espainiak beti bueltan ezetz esaten zuen, PPk eta eskuinak orain oso indartsu darabilten leloa, "espainiar guztiak berdinak gara", gaindiezin moduan planteatuta. Orain, ordea, Sánchezen estiloan eta eskuineko prentsak leporatzen dion gisan, PSOEk pultsua itxuraz ERCri irabazten utzi zion, nolabait ere, hauxe esateko: ERCk ospa dezala garaipena, baina PSCk presidentetza berreskuratuta.
Finantzaketa eredua adostu dutenaren iragarpena, dena dela, triste samarra izan da; guztiz bigarren mailakoa. Prentsaren aurrera atera zitezkeen bi presidenteak, Sánchez eta Illa, edo bi Ogasun ministro edo kontseilariak, María Jesús Montero eta Alícia Romero; baina ezkutuago igarotzeko-edo, Espainiako Gobernuko Lurralde Politikako ministro Ángel Victor Torres eta Kataluniako presidentetzarako kontseilari Albert Dalmau agertu dira adierazpenak egitera. Nork sinets dezake asteleheneko agerraldia, zinez akordio xehatua eta gaurtik biharrera aplikagarria balitz, eta PSOE zinez harro balego, gisa horretan salduko luketenik, eta uztailean, gainera?
Zer da adostu dutena?
Oro har, detaile gutxiko eta hitz zabal askoko bost orriko dokumentua da. Bi aldeen "konpromisoa" adosten da, eta "printzipioen deklarazio" moduan hartu dute, hitzez jasotzen baita Espainiako Gobernuak aitortu egiten duela Kataluniako finantzaketa sistema "agortuta" dagoela eta berritu egin behar duela. Hain justu, dokumentuak esaten du Kataluniak garatu dezakeela sistema bat zeinak bere lurretako zergak biltzeko aukera ematen dion. Alegia, autonomia erkidegoen administrazioek beren lurretako tributuak kudeatzeko modu bat litzateke, Espainiako Ogasunak egin beharrean.
Baina zer egingo da jasotako diru horrekin guztiarekin? Dokumentuak ez du zehaztapenik ematen. Ez da finantzaketaz hitz egiten, eta ez da kuporik aipatzen. "Zerga-saski" bati buruz ari dira, eta banaketarako zifrak adosteke leudeke.
Tratu berezia Kataluniari?
Zerga sistema "berezi" moduan saldu badute ere, "berezia erkidego guztientzat" litzateke. Izan ere, Kataluniari bezala, autonomia erkidego guztiei zabaltzen zaie atea halako sistema bat garatzeko. Dena dela, "zerga-saski" horretako zifrak erkidego bakoitzarekin adostea aurreikusten da. Tratu atseginik balego, horretan nabarituko litzateke; baina oraindik ez dago ezer esanda.
Noiz hasiko dira?
Ez dute zehaztapenik eman. PSCk eta ERCk akordioa egin zutenean Illa presidente hautatzeko, jakinarazi zuten Kataluniako Zerga Agentzia 2026an hasiko zela PFEZ Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga jasotzen. ElDiario.es-en arabera posible litzateke datorren urtean gauzatzea, gaitasun fiskalari eta lurraldetasun irizpideei lotzeko errazena delako.
Zer diote Kataluniako alderdiek?
Aurreakordioa ERCrekin sinatu zuen PSCk gai honen inguruan, eta bera izan da lehenbizikoa hitz egiten. "Belarrira ongi dator" esan arren, "konkrezioa falta zaio" adierazi du ERCk, eta "garatu" behar dela azpimarratu. Juntsek, ordea, PSOEren "beste tranpa bat" dela salatu du, aurkeztutakoa "oso urrun" dagoelako "Kataluniak behar duenetik", eta oroitarazi du Juntsek nahi duen modeloa EAEkoaren eta Nafarroakoaren antzerakoa dela. CUPen esanetan, azkenik, "fake bat da" guztia: "Ilea hartu digute, beste behin, Rodalies tren zerbitzuaren eskualdatzearekin bezalaxe".
Eta zer diote beste autonomia erkidegoek?
Inor ez da akordioaren alde azaldu, eta erkidego ia-ia guztiak agertu dira prentsaren aurrean kritikatzera.
PPk gobernatzen dituen erkidegoak izan dira gogorrenak, Madrildik eta Isabel Díaz Ayusorengandik hasita, "estatuaren ustelkeria" dela esan baitu. Extremadurak, esaterako, "sakeoa" salatu du, Aragoik "bidegabekeria" eta "eskandalua", Gaztela eta Leonek "erkidegoen oreka eta berdintasuna hautsi" egingo dela, eta, Andaluziak, besteren artean, "Espainiarentzat kolpe oso gogorra" dela.
PSOEren eskuetan dauden bi autonomia erkidego ere kexatu dira: Gaztela-Mantxa eta Asturias. Nafarroako Gobernuak eta EAEkoak ez dute oraindik gaiaren inguruan hitz egin.
Cervera de la Marenda (Ipar Katalunia), 1906. Herriko emakume garraiatzaileak lan baldintza eskasen aurka altxa ziren. Espainiako eta Frantziako estatuetako trenbideen zabalera desberdinak eraginda, garraiatzaileek Mediterraneoko kostaldetik zetozen zitrikoak tren batzuetatik... [+]
Anstey (Ingalaterra), 1779. Leicesterren kanpoaldeko herriko ehungintza fabrika batean, ugazabak Ned Ludd izeneko aprendizari errieta eta jipoia eman zizkion, ehungailua gaizki erabiltzen ari omen zelako. Haserre, Luddek mailu bat hartu eta bi makina hondatu... [+]
PPk ezarritako helegiteari erantzunez, legearen testua ia bere osotasunean konstituzionala dela dio auzitegiaren ebazpen proposamenak. Hala ere, legea pertsona gutxi batzuentzat dela dioen argudioan arrazoia eman dio eta herritar guztiei aplikatzea proposatu du.
Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]
Maiatzak 8an abiatu eta ekainaren 3ra arte luzatuko da epaiketa. Guztira 35 espetxe urteko eta 200.000 euroko zigorra eskatu ditu fiskalak auzipetuentzako.
Directa hedabideak ikertu eta argitaratu du poliziaren infiltrazioa. 2019ko irailean hurbildu zen lehen aldiz Lleidako Ateneu Cooperatiu taldera, Joan Llobet García izenpean, eta 2021eko azaroan utzi zuen militantzia, Bartzelonan lana aurkitu zuela eta amonaren... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Directa hedabidearen ikerketa batek ondorioztatu du 2018. eta 2020. urteen artean murgildu zela Kataluniako Palestinaren aldeko eta ezker independentistaren mugimenduetan, "Belén Hammad" izenaren pean. Nortasun agiri faltsu batekin Kataluniako Gobernuak... [+]
Haur Hezkuntzatik hasi eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaieraraino, ikastetxeetan mugikorra debekatzea du helburu Kataluniako Generalitateko Hezkuntza kontseilariak. 6 urtera arteko haurren ikasgeletan material teknologikorik ez egotea eta eskolen digitalizazioa aztertzea... [+]
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Goiburu baten bidez ezagutu nuen Juana Dolores; zera zioen: iraultzaileagoa zela ondo idaztea, katalanez idaztea baino. Flipatu egin nuela aitortu diot, eta berak esan dit bizitzako lehen elkarrizketa zuela hura. Lau urte geroago, berritasunaren olatua surfeatu du, eta... [+]
Esan ohi da uda sasoia parentesia dela politikan. Agian politikaren ikuspegi instituzional hutsa duenak pentsatuko du horrela, baina oraindik ere amaitzear den aurtengo udak eman digu zer aztertu.
Uda sasoia hasteko zela osatu zen Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako autonomia... [+]
Salvador Illa Generalitateko president izendatzeko oinarrietako bat PSC-ERC arteko ituna izan da. Ez da itun subiranista inondik ere, baina hainbat alorretan ate berriak zabal litezke, ohikoa den PSC-PSOEren balaztaren estrategia politikoa berriz ere nagusitzen ez bada,... [+]
Baratzerako udako nagiak astindu ditzagun. Lehen udazkenean izaten zen sagardoaren txotx denboraldiaren hasiera, orain neguaren zilborrean izaten dugu. Ezagun katalanen bat duen edozeinek pentsa dezake sagardo gozoa calçot tipula erreekin dastatzeko atzeratu eta sortu... [+]
Irailarekin batera badator ikasturte berriaren hasiera eta milaka haur eta nerabek ikastetxeetarako bidea hartuko dute berriz ere, batzuk pozik, beste batzuk ez hainbeste, baina denek euren azterketak eta lezioak motxilan dituztela. Beste hainbeste espero zitekeen euskal... [+]