Katalanaren aurkako ofentsiba PPren eta Voxen eskutik Valentzian
Valentziako Gobernurako akordioa lotu berri ondoren, PPk eta Voxek iragarri dute hezkuntza izango dela euren lehentasunezko eremuetakoa, hizkuntza pribatua eta kontzertatua indartzearen bidean, batetik, eta katalanaren hedapena mugatzeko, bestetik.
PSVek eta Compromisek –Podemosen sostenguarekin– 2015etik orain arte gidatutako gobernuen helburuetan izan zen hezkuntza publikoa indartzea, haien ustez PPk urte luzetan hezkuntza pribatuaren alde egindako lanak hezkuntza publikoa biziki ahuldu baitzuen. Helburuen artean zuten, halaber, katalanaren aldeko hizkuntza politika indartzea.
Bide horretan, Botanikoaren Gobernuak –hala deitu zaio gobernu horri, 2015ean Lorategi Botanikoan sinatu zutelako gobernu akordioa– katalana bultzatzeko dekretua atera zuen 2019an. Horren arabera, besteak beste, Valentziako Gobernuaren lehen hizkuntza katalana izango zen, eta Kataluniako eta Balearretako gobernuekiko harremana katalanez bideratuko zuen.
PPk berehala jarri zion helegitea dekretuari, baina lehen urratsean auzitegiek ez zioten arrazoi eman. Bigarren punpa batean, ordea, Valentziako Auzitegi Gorenak PPren eskaera onartu zuen eta Valentziako Gobernuaren harremanak aipatu beste bi gobernuekin gaztelaniaz izan behar zutela ebatzi zuen, haietan valentziera ez zelako hizkuntza ofiziala. Blaverismoaren –Valentziera eta katalana bi hizkuntza direla defendatzen duen mugimendua– hizkuntz oinarriekin bat egiten zuen epai hark, eta etorriko denari oinarri judiziala ere jarri zion.
PP-Voxen neurriak
Oraindik ez dituzte neurri zehatzak finkatu, baina dagoeneko PPk adierazi du indartuko dutela araudi berri bat, “gurasoek hauta dezaten haien seme-alabak zein hizkuntzatan ikasi nahi duten”, eta hori haien ohiko jardunean lotuta egon da gaztelania indartzearekin: “Bermatuko dugu gaztelania eta valentziera izatea hezkuntza sisteman erabiltzen diren hizkuntzak, baita atzerriko hizkuntzak ere, eta ez dugu inolaz onartuko beste hizkuntza koofizialik tartean sartzea”. Azken puntu horrek katalanari egiten dio erreferentzia. Voxen ustez, aldiz, gaztelaniak izan behar du eskoletako hizkuntza nagusia. Hizkuntzaren araudi berria eskoletan behar bezala egikaritzen dela berma dezaten aginduko die eskoletako ikuskatzaileei.
Katalana bultzatzen duten elkarteei begira, PPk adierazi du jada ez dietela diru-laguntzarik emango “interes orokorra, gure identitate ezaugarriak, ordenamendu juridikoa, gure Autonomia Estatutua edo Konstituzioaren oinarrizko eskubideak errespetatzen ez dituztenei”. Iragarpena, batez ere Herrialde Katalanen ikuspegia mantentzen dutenei begira egina dago, edo Katalana eta Valentziera hizkuntza bera direla defendatzen dutenei.
Caddo hizkuntza gorde eta biziberritzeko ahaleginean ari den ekintzailea da Alaina Tahlate. AEBetako jatorrizko caddo herriko hizkuntza hori jario oneko hiztun bakarrarekin gelditua zen: Edmond Johnson, 95 urteko hiztunarekin. Tahlate gazteak aitortu zion estutasunez bizi zuela... [+]
Martxan daude okzitanieran jatorria duen hizkuntza berpizteko hainbat ekimen. Ipar Euskal Herrian galzorian dagoen hizkuntza da gaskoia; aurreko mende hasieran galdu zen Hego Euskal Herrian.
Europar Batasuneko estatu kideen gehiengoak atzera bota du euskara, katalana eta galiziera EBn hizkuntza ofizialak izateko eskaera. Finantzazio eta arlo legalean hainbat "zalantza" dituztela plazaratu dute.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Astelehenetik ostiralera bitarte, 18 eta 35 urte arteko 80 gaztek mundu osoko hizkuntza gutxituen arteko harremanak sendotuko dituzte hitzaldi, mahai inguru eta mintegien gisako jarduerekin. Guztira 68 hizkuntza gutxituk izango dute presentzia topaketan, inoizko kopuru handiena.
María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]
Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.
Egungo kurduerazko idazle esanguratsuenetakoa da Mizgin Ronak. Zortzi liburu ditu idatzita, bost eleberri eta hiru olerki liburu. 16 urte zituenean ihesera jo zuen, eta urte eta erdiren ondoren haren jaioterrian atxilotu zuten, Diyarbakirren. 1992an, 18 urte besterik ez zituela,... [+]
Talentua garai honetan zaindu, babestu eta erakarri beharreko altxorra ei da. Horregatik, Kutxabankeko lehendakari Anton Arriolak hezkuntzan ingelesari garrantzi handiagoa eman behar zaiola adierazi du, eta euskara horretarako oztopo izan daitekeela Poloniatik etor litezkeen... [+]
Apenas erreparatzen diogu edo, besterik gabe, ez dakigu hor dagoenik ere. Hego Euskal Herrian XX. mende hasieran itzali zen betirako, eta antzeko patua paira dezake Ipar Euskal Herrian. Neurri sendoak hartzen ez badira, gaskoia azkenetan egon liteke.
Okzitanian, joan den... [+]
Carli Pup (Udine -friuleraz Udin-, 1973) Friuli [friuleraz, Friûl] herriaren ekintzaile kultural garrantzitsuenetako bat da. Bere hizkuntza gutxituaren idazle, hizkuntzalari eta bere herriaren historialari bihurtu da.
Gaur egun, Informazione Friulana kooperatibako... [+]
Lagun asko sumatu dut kezkatuta euskaldun gero eta gutxiagok ahoskatzen duelako elle-a. Haur eta gazte gehienek bezala, heldu askok ere galdu du hots hori ahoskatzeko gaitasuna, idatzian ere nahasteraino. Paretan itsatsitako kartel batean irakurri berri dugu: altxorraren biya... [+]
570.000 familiak euren haurren ikasgeletako hizkuntza nagusia zein izango den bozkatzeko aukera dute martxoaren 4ra arte: gaztelera edo katalana. Garikoitz Knörr filologoaren eta euskara irakaslearen arabera, kontsultak "ezbaian" jartzen du katalanaren zilegitasuna... [+]