Jaka Horien mobilizazioek kontratu sozial berria ekar lezakete
Emmanuel Macron, sindikatu, patronala, eta Frantziako Legebiltzarreko eta lurraldeetako hautetsiekin bildu da goizean Eliseoan; 10:00etan. Jaka Horien aldarrikapenei eman beharreko erantzuna adostu nahi du. Frantziako presidentea 20:00 orduetan zuzenduko zaie herritarrei.
Errepublika Martxan! mugimenduaren izenean iritsi zen boterera duela hogei hilabete. Alta, Jaka Horiek deitu mugimenduak Eliseoko azken maizterra kolokan jarri dute. Macronen politikak funtsean, aurreko bi presidenteek –Nicolas Sarkozy eta François Hollande– hartutako norabide ekonomiko eskuindarra berretsi besterik ez du egin.
Macronen politika neoliberalak langileen erosteko ahalmena apaldu du, jubilatuen errentaren izoztu eta sektore sozial baztertuen prekarietatea areagotu. Presidenteak ez du aberatsen fortunen gaineko zerga igo nahi izan, aitzitik, erregaien gaineko zerga iragarri zuen orain hilabete.
Erregaien gaineko zerga igo nahi izateak jende oldearen mobilizazioak eragin ditu lau astez. Manifestazioak Frantzia osoan zabaldu dira, eta modu gogor batez Paris hiriburuan. Krisia piztu zenetik, Edouard Philippe lehen ministroak hartu izan du hitza gobernuaren jarrera agertzeko. Iragan astean, gobernuak erregaien gaineko zerga bertan behera –sei hilabeteko atzerapena jarri dio neurriari– utzi zuen.
Alabaina, erabakiak ez ditu Jaka Horiak konbentzitu, ezta gutxiagorik ere. Euren eskakizunak erregaien aferaz harago doa, eta gainera, beste sektore sozialen errebindikazioak gehitu zaizkie: ikasleak eta laborariak karrikara atera dira, besteak beste.
Jaka Horiek eragindako krisia ulertzeko modu bat zenbakietan erreparatzea da, hona datu batzuk:
Muriel Pénicauden ustez, Macronek neurri zehatzak eta berehalakoak hartuko ditu, hala ere, lan ministroak ez du ikusten urtarrilaz geroztik iragarrita zegoen soldata gutxienekoaren %1,8 igoera baino gehiagokoa izatea. Bere ustez, neurri horrek enpleguan eragin txarra izango bailuke
Estatuak 89.000 polizia atera ditu Errepublikako bide nagusietara eta hirietako karriketara azken asteburuan. 974 pertsona atxilotu ditu Frantzian, hirietako 600 Parisen. Zazpi polizia zauritu izan dira eta 64 zibil zauritu Parisen. Errepublika osoan 118 izan dira zaurituak.
Jaka Horien erranetan 125.000 herritar mobilizatu dira estatu osoan. Barne ministro Castanerrek berriz, zenbakiak apaletsi ditu. Haren ustez, 100.000 izan dira. Datuak datu, zenbakiak zenbaki, Frantziako Gobernuak irtenbide bat eman behar dio krisiari, presidenteak aurpegia eman beharko du. Izan ere, Macronek ez du hitza hartu azken lau asteetan.
Gobernuko lan ministro Muriel Pénicaudek hitza hartu du, baita hauxe adierazi ere: “Macronek neurri zehatzak eta berehalakoak hartuko ditu”. Hala ere, lan ministroak ez du ikusten urtarrilaz geroztik iragarrita zegoen soldata gutxienekoaren (SMIC deitua) %1,8 igoera baino gehiagokoa izatea. Pénicauderen ustez, neurri horrek enpleguan eragin txarra izango bailuke.
Frantziako Jaka Horien mugimenduari buruzko tesia egiten ari da Aldo Rubert soziologoa: klase popularren politizazio heterogeneoa ulertzea interesatzen zaio, herritarrek politikarekiko daukaten harremana ezin baita murriztu hauteskunde-garaian gertatzen den –edo gertatzen... [+]
Hiru urte dira jaka horiek lehen protestak egin zituztela. Urtemugarekin loturan ekintza egin du hogei pertsona inguruko taldeak Biriatuko pasabidean, auto ilarak sortuz.
Herria eliteen aurka. Edo beharbada errealitate konplexuagoa, historiaren barrunbeetan sartzen zarenean. Horrela islatzen dute Éric Vuillarden liburuek. 2017an Frantziako letren saririk handiena, Goncourt saria jaso zuen L’Ordre du jour liburuarengatik.
CRS eta jendarmeen barne-oharretan kritikatua izan da Didier Lallement buruzagiaren gestioa. Bere praktikak “legalki zalantzagarriak eta politikoki kaltegarriak” direla diote.
