Itzalari begira
MOOR KRAD
Nork: Ertza konpainiak.
Noiz: urriaren 3an.
Non: Getxoko Muxikebarri aretoan.
---------------------------------------------
Bi urte atzera izan nuen Moor Krad obraren berri; hain zuzen, Ertza konpainiako kideek dantza pieza sortu eta estreinatu zuten garaian. Orduan, 2022an, Asier Zabaleta koreografoaren hitzen bitartez saiatu nintzen emanaldiak adierazi nahi zuena ulertzen. Gerora, Zabaletarekin izandako solasaldia testu bilakatzea egokitu zitzaidan. Gaurkoan, orduan jaso nuen informazioa dagokion formatuan ikusteko parada izan dut. Gaur bai, dagokion lengoaian ariko dira Zabaletaren esanetara jardun diren dantzariak.
Sortzaileen hitzetan, denok dugun –eta sarri ukatu nahi dugun– alderdi ilunari erreparatzeko asmoz ondutako proposamen eszenikoa da Moor Krad. Izenburuari buelta emanda, Dark Room (ingelesez, gela iluna). Joko horri segika, Muxikebarri aretoa oso toki egokia iruditu zait pieza taularatzeko. Beltz beltza da gela, beltzak besaulkiak, beltza oholtza eta beltza da teloia ere bai.
Oholtzan agertu dira lau dantzariak eta Iosu Yeregi abeslari lirikoa. Yeregik eskutan duen argia da iluntasunean ageri den izpi bakarra, eta fokoaren itzal-argi-itzal jolasa aski da datorrenaren lehen zantzuak agerian uzteko. Mehatxagarriak iruditu zaizkit dantzarien mugimenduak, elkarren artean kiribilduta askotan. Edozein kasutan, aske bizi dira dantzariak, ezkutatu gabe.
Yeregiren ahotsak eta gorputzak gidatzen du, nolabait, istorioa. Yeregik hezurmamitzen gaitu gu, hezurmamitzen du norberaren alderdi ilunari begira jartzen den gizabanakoa. Dantzaldian musika indartsua entzuten den arren, oso modu berezian janzten du pieza Yeregiren kantuak. Zabaletak aitortu du Yeregiren lana berebizikoa dela emanaldian: Henry Purcell eta John Dowland konpositore barrokoen hainbat pieza hautatu dituzte, eta zuzenean kantatu ditu abeslari lirikoak. Doinuei dagokionez, musika elektronikoaren eremura eraman dituzte pieza klasikoak. Kantatu ez ezik, dantzatu ere egin du Yeregik, dantzari profesionalekin integratuta.
Yeregik bere alderdi iluna irudikatzen duten dantzariekin hartu eman korapilatsua du, denok dugun bezalakoa. Kurioski, sedukzioak eta biolentziak janzten dituzte sekuentzietako asko; edo, behintzat, horiek dira identifikatzen errazenak.
Eszena sekuentzia sorta indartsua osatu dute artistek. Batzuetan gertu, besteetan urrun. Zenbaitetan besarkatuta, beste askotan borrokan. Horrelako zerbait da norberaren alderdi ezkutuarekin harremana, ezta? Batzuetan, agian, onartu egiten dugu. Baina, gehienetan, errefusatu. Eta, beraz, zer gertatzen da gure alderdi ezkutuari erreparatzen diogunean? Nora garamatza?
Adina ez dela dantzan aritzeko oztopo agerian utzi dute Errenteria-Oreretako Beti Bizkor elkarteko euskal dantza taldeko kideek. Dantzaren onurak argi erakusten dituen testigantza esanguratsuak jaso ditu Ikerne Zaratek Oarsoaldeko Hitzan argitaratutako Adina ez dadin ekiteko... [+]
Biteri Kultur Etxean egin dugu zita Pepi Arrospiderekin (Hernani, 1952). Izaskun Auzmendirekin (Arribe, 1964) agertu da, biak San Joan konpartsako kideak. Telefonoa. Auzmendirena da, hizketan hasi da, baina Arrospide adi-adi dago. Ia sartu da telefonora bera ere. Segituan... [+]
“Guk entseatu egiten genuen, mutilei erakusten genien, parrilarako laguntza behar zutenean hor egoten ginen, baina gero sekula ere ez genuen dantzatzen plazan, ezta burutik pasa ere”. Oihane Auzmendi Iturbe (Legazpia, 1977) Sustraiak dantza taldeko dantzaria da,... [+]
Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]
Azaroan estreinatu zuen bere lehenengo lana Nagore Tamayo dantzariak (Tolosa, 2000): Nondik abiatu inora izena du, eta Natalia Belén dantzariarekin batera gorpuztu du. Bere herrian egin dugu hitzordua, Zumardi Handian.
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Iurretan 1995ean andreek soka-dantza nola plazaratu zuten idatziz jasoa du Jon Irazabalek. Izan ere, 1837ko San Migel jaietan emakumeek osatutako aurreskua dantzatu zela ikusita, arrasto haiei jarraika, kopla doinuz lagundutako soka-dantza ikasi eta kaleratu zuten Iurretako... [+]
Dantzaren munduan gabiltzanok askotan errepikatzen dugun ideia da dantza efimeroa dela. Elhuyar hiztegiak espainoleko "efímero"-ren ordaintzat ematen ditu honakoak: efimero, suntsikor, galkor, iragankor, iraungikor, ilaun. Ez dut gogoan nori irakurri nion... [+]
Azken urteetan Lapurdiko kontserbatorioan euskararen eta diziplina tradizionalen presentzia handitu da eta euskal dantzako ibilbideari forma ematen ari dira; irailean hasi da lehen zikloa. “Herri Elkargoa sortu zen Iparraldean eta nahi zuten herri musika eta herri... [+]
Ausartuko gara esaten Otsagabiko (Nafarroa) eta Eltziegoko (Araba) dantzak direla irailak 8 bueltako dantzarik ezagunenak. Ibilbide eta historia luzea dute eta azken hamarkadetan Euskal Herriko dantza talde askoren errepertorioetan jasoak izan dira.
Sei urte ditu. Gustura ari zen da dantzan. Baina gurasoek jakinarazi digute utzi egingo duela dantza. Arrazoia? Eskolan burla egiten diote lagunek dantzan aritzeagatik. Sei urte. Eta dagoeneko genero estereotipoen indarkeria sufritzen. Nahikoa da! Gurasoak, eskolak, irakasleak,... [+]