Intsusa lore edariak
Edanari emateko prest? Uda atari hau aproposa da gero berokoak etortzean ez lehortzeko edariak destilatzeko. Hezetasunari eustea garrantzitsua da gorputzari bere onenean atxikitzeko, eta etxean sortutako mamarekin bada zer esanik ez.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Intsusa edo sabuka (Sambucus nigra) loratzen ari da eta bere loreak hedatzen duen lurrin ezin ederragoa, ezin xaloagoa ez baduzu ezagutzen, utzi pantailari begiratzeari eta abiatu intsusaren buskara. Maiatzeko lana da intsusaratzea, hor egingo duzu topo erle, liztortxo, euli, tximeleta eta bere nektarraren zale saldoarekin. Udaberri bete-betearekin egingo duzu topo. Orain intsusa dirdaitsu dago, lore zurien multzo planoak, korinboak, zerurantz luzatuta dituela. Eta usaina, ummm! Ezin delikatuagoa.
Usain fin eta leun hori jaso nahi badugu, onena edariak egitea da. Erreximenta, marmelada eta abar ere egiten dira, baina lurrina ia erabat galtzen da. Egun eguzkitsuetan bildu behar da lorea, lehorra bada hobe; hezea badago lurrina ahultzen da eta erraz zimeltzen.
Garbiñe Larreak bere Sendabelarrek dakitena liburu zoragarrian “Intsusa lore xanpaina” egitea proposatzen digu. Errezeta erraz eta emaitza fina eta gustagarria duena. Ez dut hemen errepikatuko, liburua eskuratu, mesedez, gehiago idatzi ditzan…
Intsusa beratutako ardoa ere ez da txarra. Litro bete ardo zuri lehorrean beratu sei-zortzi intsusa lore. Egun pare batera loreak atera, zukutu, ardoa oihal mehe batetik iragazi eta botila edo nahi den ontzian jarri, 150 g azukre eta, nahi izatera, 20 cl alkohol edangarri huts edo uxuala erantsi, ondo astindu eta 15 bat egunez utzi etxeko tenperaturan. Kontuz ireki eta gozatu txinparta.
Ardoa berotu daiteke, eta intsusa bezala beste osagai batzuk gehitu, inguruan loretan dauden landareen loreak, hostoak eta haziak, adibidez; baita azukre pixka bat ere. Ardoa berotu, irakin aurretik sua kendu, egun erdiz utzi, ondo iragazi eta botilaratu. Hurrengo egunean bermut ederra izango duzu.
Edari arin eta xaloagoa ere egin dezakezu. Litro bete ura irakin eta zortzi-hamar intsusa loreren gainera bota, limoi baten azala eta zukua erantsi, oihal batekin estali eta egun bat utzi, iragazi, irakin gabe berotu eta 125 g ezti nahastu. Di-da botilaratu, estali eta hoztutakoan hozkailura.
Edana ondo dago, baina orain loreak etxeratzean entsaladari, saltsako edozeri ere gehitu, intsusa loreak ez dizu huts egingo. Altza eta intsuseta(ra)!
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Ekainak akainak ekarri ditu: uda iritsi da. Udaberriko egun beroetan hasten dira akainak ehizean, udako ehizaldi nagusirako hankak prestatzen. Garo arruntaren (Pteridium aquilinum) garomenetan izaten da batez ere, bide ertzera zintzilik diren orri muturretan kulunka, gustuko... [+]
Tarteka bada ere, inoiz ikusiko zenuten hego beltzeko “erle erraldoi” eta potolo bat zuen inguruan hegan. Hala bada, ziur izan intsektuen artean ikusgarrienetako bat ikusi duzuela. Eta ziur izan, baita ere, ez duzuela inongo arriskurik, itxura itzeleko erlastar honek... [+]
Ukenduak egiten dituen orok solstizio bueltako data hauetan zeruari begiratu dio: bateko beroa eta besteko ekaitzak, sendabelarrak noiz bildu erabakitzen komeriak izan dira. Ikusten denez, San Joan eguna ez da edozein egun, indar eta sinbolismo bereziko eguna dugu. Edozein... [+]
Eguna mozten hasten den hilabetea, ekaina. Festa aparretan gabiltza baina xorro-xorro, hau esku artean duzunerako dagoeneko hamalau minutu moztu da egun argia. Gu gure eroan, batzuek bere txoroan, ez gara jabetzen baina landareak bai ederki asko! Eguna mozten hasi da eta ez dio... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Sugea eta eguzkia: pertsona askoren buruan banandu ezinak diren bi hitz. Sugea entzuten dugun aldiro, egun bero eta argi bat irudikatzen dugu. Buruak hala funtzionatzen baitu: asoziazio horiek egiten ditu duen informazioarekin. Eta ez da arraroa, bestalde; izan ere, sugeak... [+]
Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]
Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]
Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.
Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]
Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]