Industriaren ingurumen-inpaktua ebaluatzeko sistema berri bat garatu du Ekopolek
Ekopol ikerketa-taldeko Jon Iñaki Sasia Santos, Gorka Bueno Mendieta eta Iker Etxano Gandariasbeitia kideek Amalur EIS ingurumen-informazioko sistema aurkeztu dute. Egileek azaldu dutenez, sistema horrek ingurumen-inpaktuak kalkulatzen ditu, Kutsatzaileen Isuri eta Transferentzien Europako Erregistroan (E-PRTR) jasotako informazioan oinarrituta. Zehazki, 2007-2022 epean, Europako 31.388 industria-instalaziotako datuak biltzen ditu, lurzorura, airera eta uretara egindako isuriei buruz. Gai da kalkuluak egiteko bizi-zikloaren inpaktuak ebaluatzeko 31 metodo desberdin erabiliz, eta PRTR protokoloak araututako 91 kutsatzaileetatik 78 jasotzen ditu.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
2022an hasi ziren garatzen sistema, eta aurten argitaratu dituzte lehen emaitzak, Environmental Monitoring and Assessment aldizkarian, irekian. Ondorioen artean, nabarmendu dute klima-aldaketa dela Europako inpaktu osoari ekarpen handiena egiten diona (% 68,6). Horrekin batera, energia-sektorea da inpakturik handiena sortzen duen industria-jarduera (guztizkoaren % 59,5). Geografikoki, bi alderdi horiek bat egiten dute Alemaniako Düsseldorf, Kolonia eta Brandemburgo eskualdeetan, eta horrek Europako eskualde-mailako inpaktu handienak kontzentratzea dakar. Hain zuzen, Alemania da inpaktu handiena sortzen duen herrialdea (guztizkoaren % 20,3).
Euskal Herrian ere baliatu dute tresna, eta frogatu dute lurraldeko petrolio-findegi bakarra (Petronor, Muskizen, Bizkaian) nabarmentzen dela: instalazio guztien inpaktuen % 25 sortzen du. Horrez gain, 6 industria mineralen eragin metatua (batez ere zementu-industriena) inpaktu osoaren % 16,9 dela ikusi dute, eta 7 zentral termikoena, berriz, guztizkoaren % 17. Azken horien artea, instalazio kutsatzaileena Total Energiesen ziklo konbinatuko bi zentralak dira (Castejon, Nafarroa).
Ingurumen-inpaktuko kategoriei dagokienez, klima-aldaketa da inpakturik handiena Euskal Herrian (guztizkoaren % 55). Hortik oso urrun daude azidotzea ( % 11) eta ozono fotokimikoaren sorrera (% 9).
Bestalde, aurreratu dute aurten beste eremu batzuetako isuri difusoen inpaktuen azterketan sakontzeko asmoa dutela; hau da, E-PRTRen integratu gabeko industria txikia, ibilgailuen trafikoa, bizitegi-sektorea, nekazaritza… Izan ere, analisi horren lehen emaitzek ondorio esanguratsuak eman dituzte. Adibidez, Europako industria txikiaren inpaktua, ehunekoetan, industria handiaren antzekoa da. Era berean, ikusi dute isuri difusoak Europako ingurumen-inpaktuaren bi heren inguru direla.
Horrenbestez, egileek baieztatu dute Amalur EIS tresna baliotsua del iraunkortasuneranzko trantsizioa monitorizatzeko; bereziki, Europan.
Valle de Odietako epaiketa epaiaren zain geratu da ostiral honetan Iruñeko Justizia Jauregian akusatuek deklaratu eta akusazioek eta defentsak haien ondorioak azaldu eta gero. Ez da aldaketarik egon alde bakoitzak egindako eskaeretan.
Vichamako (Peru) aztarnategian, arkeologoek 3.800 urte inguruko estatuatxo berezi bat aurkitu berri dute. Caral zibilizazioaren azken arokoa da, eta bi apo irudikatzen ditu.
Aztarnategi bereko hainbat hormairuditan gosetea, lehortea eta, finean, ingurumen krisiari lotutako... [+]
Garaipen historikotzat jo dute hainbatek: duela sei urte Ozeano Bareko estatu zaurgarrietako ikasle talde batek bultzaturiko ekimen baten ondorioz, Nazio Batuen auzitegi gorenak iritzia plazaratu du uztailaren 23an, zeinak munduko estatuek klima aldaketari begira dituzten... [+]
Italiako hainbat hiritan hondartzen eta itsasoaren izaera publikoa aldarrikatzeko mobilizazioak egin ditu udan Itsasoa Aske mugimenduak. Hondartzen erdia enpresa pribatuek kudeatzen dutenez, bainua hartzeko ordaindu beharra daukate herritarrek. Zonalde turistikoenetan ordainpeko... [+]
2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
François Bayrouk dimisioa eman eta ordu gutxitara izendatu du Emmanuel Macron Frantziako presidenteak ordezkoa: Sébastien Lecornu izango da lehen ministro berria, aurretik Defentsa ministro izandakoa eta Macronen oso gertukoa. Oposizioa haserre mintzatu da, ezker zein... [+]
Erdialdeko Amerikan izan da ARGIA uztailean, meatzaritza metalikoko megaproiektuek sortzen dituzten kaltean bertatik bertara ezagutzen. Guatemala eta Honduraseko meatzeak bisitatu ditu, eta El Salvadorren ere izan da, bertako egoera politikoaren berri jasotzen: herrialdean... [+]
"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]
Izarrak, ortzi mugagabean, keinu egiten diguten argi izpi dardarti liluragarriak dira, osotasuna eta ezereza bateratuta, zer garen ulerrarazteko oroitarri zaizkigunak: izan sua, izan ondotik joan zaizkigun kuttunak, gizakiaren txikitasuna edo Anbotoko Mariren edertasuna;... [+]
Ekofeminismoak bizitza nondik eta nola baloratzen duen, ikuspegi konplexuagoa eraikitzeko proposamena dakart. Desazkundearen inguruko ekofeminismoa eta antiespezismoa ezagutzearen ondorio dira datozen lerroak; landa eremuan jaio eta hirigunean bizitzeak dakartzan ikuspegiekin;... [+]
Orriuldu gabe daude oraindik zuhaitzak eta arbolak. Hostoak ihartu gabe daude, bai. Eta hostoa jasotzeko sasoi aproposa da. Hostoa, batez ere geroago jasotzen da; zuhaitzaren adaburua janzten duen orritza edo hostotza erortzen denean edo orriultzen denean, lurraren instantziako... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Osasuna futbol taldeak bat egin du Nafarroako Abiadura Handiaren aldeko plataformarekin, azken honek ostegun honetan jakinarazi duenez. UGT sindikatuak eta Eraikuntzaren Industrializatzearen Aldeko Nafarroako Klusterrak ere bai.