Hurrengora arte
Gauza gutxi gustatzen zaizkit idaztea baino gehiago. Oso gutxi. Horregatik kurtso honetan ARGIAn astero idazteko eman zidaten aukera oparia izan da niretzat. Urteak neraman testuak idazteko zerrenda txiki bat osatzen. Umea sentitzen naiz nire gai-zerrendari begiratzean, umeek dituzten altxor maletak bezalakoa iruditzen zaidalako. Zerrendan sartzen ditut, kutxa batean bezala, kaleetan, bideetan, irakurketetan aurkitzen ditudan harri politak, makilatxoak, kotxetxoak, salto egiten duten pilotatxoak, koloretako papertxoak, distira egiten dutenak... Horiek bezalakoak dira nire altxorrak, baina hitz formakoak, eta horregatik paperean idatzita eramaten ditut, edo mugikorreko oharretan, edo nire lantoki desordenatuko liburuen artean.
Ume bati bere altxorren maleta irekitzeko eskatzen diotenean bezala geratu nintzen ni ARGIAkoek astero idazteko proposamena luzatu zidatenean. Irribarre bat egin, eta maletatxoa ireki nuen, eta, pixkanaka, nire harritxoak, neurri ezberdineko makilatxoak... erakutsiz joan nintzen, eta horiei buruz nekizkien guztiak kontatu dizkizuet. Ez pentsa gero, halere, horiek guztiak gauza solte hutsak izan direnik; mundua nola ikusten dudan azaltzen saiatu naiz, adibideak eman nahi izan ditut, Historia nola egin nahi dudan partekatu. Hilabete hauetan esan nahi izan dizuet, batez ere, eta laburbilduz, nire aburuz Europako herri gutxituen historia egiteke dagoela, eta egin egin behar dugula, gure ikuspuntua ezinbestekoa baita mundu polit bat eraikitzeko. Eta, are gehiago, Gasteiz oso leku egokia dela ere adierazi nahi izan dut, koordenada ezin aproposagoak dituena gure eginkizun hau burutzeko.
Europako herri gutxituen historia egiteke dago, eta egin egin behar dugu, gure ikuspuntua ezinbestekoa baita mundu polit bat eraikitzeko
Baina orain bukatu ditut maletan neuzkan altxorrak. Astero idazteko konpromisoari eustea zein zaila den ere ikasi dut. Gainera horri gehitu behar diogu nik ez dudala hizkuntza hain ondo menperatzen, eta nire testuek behar izaten dituzte, ejem, ohi baino zuzenketa gehiago... Miresgarri zaizkit astero artikulu zein zutabeak idazteko gai diren lagunak, eta iruditzen zait mirari bat egiten dutela egunero interesgarri gertatzen den zerbait idaztea lortzen dutenek.
Nik, momentuz, ezin dut jarraitu, astero idazteko materiala agortu egin zait eta. Elkar ikusiko dugu oraindik, ARGIAn, edo beste leku batzuetan, baina astero zutabe bat ez dut berriro egingo. Pixka bat nire gogoz kontra konturatu naizelako, zerbait duina eskaintzeko, denbora gehiago behar dudala.
Eta hori da gaur kontatu nahi nuena. Eta, horiek horrela, bi gauzak gehiago baino ez, esateko:
Mila esker, hemen idazteko proposatu zidanari.
Mila esker, nire gauzatxoak irakurri dituzuenoi.
Arkaiako erromatarren eremu termalean San Tomas ibaiari loturiko azpiegitura hidrauliko handi bat aurkitu dute, baita lur azpian 3.000 metro koadroko eraikin bat ere, garai hartako etxalde batenak izan daitezkeen arrastoekin.
Anbraziako golkoa (Itsaso Jonikoa). K.a. 31ko irailaren 2a. Aktiumgo itsas guduan garaipena lortu eta Egiptoren gaineko kontrola ziurtatu zuten erromatarrek. Horrenbestez Mediterraneoko hegemonia grekoa amaitutzat jotzen da data horretan, baina eragin helenikoak gaurdaino iraun... [+]
Mexikoko Coahuila basamortuan, Bilbaoko dunak izeneko parajean, giza eskeleto baten arrastoak topatu dituzte. Arkeologoek aztertu ondoren, ondorioztatu dute 950-1250 urte artekoak direla eta Candelariako kulturarekin lotuta daudela.
Aurkikuntza berri pozgarria izan da... [+]
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
1936an fusilatu zuten frankistek, une horietan Arabako diputatua zela, eta herriko beste 42 fusilatuen hilobian bertan sartu zituzten Manuelen gorpuzkinak.
Antonia Manot hil da 95 urte bete berritan, bere seme Diego Paredesek sare sozialetan jakinarazi duenez.
Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]
Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]
1934ko Asturiasko Iraultzan, Eusko Gudarostean eta militar faxisten kontrako gerran aritu zen Lezaman bizi zen komunista amorratu eta aktiboa.
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Kartografiak herri edo lurralde baten ezaugarriak baino askoz gauza gehiago adierazten dituela jakina da. Mapak eskuan konkistatu dira kontinenteak eta eraiki dira inperioak historian zehar, eta eskoadra zein kartaboiez definitu dira identitate kultural eta politikoak. Euskal... [+]
Arabako aztarnategi arkeologikoaren ondoan 280 metro luze eta 72 metro zabal dituen egitura ezkutatzen da soroen azpian. Arkikus enpresak drone bidezko kartografia teknika bereziak erabilita egin du aurkikuntza. Euskal Herrian ez da halako besterik eta Tarraco edo Calagurris... [+]
Larunbatean aldundian egindako ekitaldian Azconaren biloba María Jesús Fuertesek jaso ditu gorpuzkiak, bere seme-alabekin batera. Ekitaldian gogorarazi dute 1936-1945 urteen artean 376 pertsona exekutatu zituztela, horietatik 299 epaiketarik gabe.
Larunbatean egingo dute San Martin Harriaren inguruan 600 urte baino gehiago dituen ohitura eta aurten emakume alkateentzako jantzi erronkariarrak prestatu dituzte, orain arte gizonezkoentzako baino ez baitzeuden.