Hizkuntza Gutxituen Legea atzera bota du Frantziako Konstituzio Kontseiluak
Apirilaren hasieran onartu zuen legea –Molac legea gisa ere ezagutzen da– Frantziako Legebiltzarrak, baina 60 bat diputatuk Konstituzio Kontseilura eraman zuten, eta orain honek erabaki du hainbat artikulu Konstituzioaren aurkakoak direla.
4. eta 9. artikuluak bota ditu atzera. 4. artikulua hezkuntzako murgiltze ereduei buruzkoa da eta 9.ak estatu zibileko dokumentuetan zeinu diakronikoen erabilera arautzen du, esate baterako “n” hizkia. Kontseiluaren arabera, legearen artikulu hauek Konstituzioaren 2. artikuluaren aurkakoak dira. Horrek finkatzen du frantsesa dela Frantziako Errepublikako hizkuntza, eta administrazioaren lana eta zerbitzu publikoa hizkuntza horretan eman behar direla; eta esparru horietan, herritarrak ezin direla babestu beste hizkuntza batean aritzeko eskubidean.
Bere argudioetan, Kontseilu Konstituzionalak dio Molac legea-ren helburua ez dela bakarrik eskualdeko hizkuntza bat irakastea, hizkuntza hori irakaskuntza-hizkuntza gisa erabiltzea baizik, aldi berean, komunikazio-hizkuntza ere bilakatuz. Lege hau, besteak beste, bazetorren indarra ematera murgiltze ereduari hezkuntza publikoan. Baina Kontseilua, egin zaion eskaritik harago joan eta ebatzi du ezin dela murgiltze eredurik izan ez hezkuntza publikoan, ezta pribatuan ere.
Apirilaren 8an onartu zen Legea, legebiltzarraren gehiengo handiz, baina Frantziako Gobernuaren aurkako jarrerarekin. Orain Kontseilu Konstituzionalak ere aurka egin du eta kezka handia ekarri du etorkizunari begira, adibidez ikastoletan, diwanetan (Bretainia) eta calandretetan (Okzitania) jadanik murgiltze eredua eskaintzen delako.
Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]
Carolina Gandulfo doktorea. Argentinan jaioa, Ipar-ekialdeko Unibertsitate Nazionaleko Humanitate Fakultateko irakaslea. Iragan udazkenean Garabidek gonbidaturik egonaldia egin zuen gure artean, eta mintzatu zitzaigun Argentinako guaranieraz. Ikastetxe bateko esperientzia... [+]
Netflix, Amazon Prime eta Disney+en, Hizkuntza Gutxituen Europako Gutunak onartzen dituen bost hizkuntza baino ez dituzte erabiltzen. Bosten artean nagusi da, alde handiz, katalana. Ondoren datoz galiziera, euskara, luxenburgera eta Eskoziako gaelikoa. EHUko Nor Ikerketa Taldeak... [+]
