Hizkuntza Gutxituen Legea atzera bota du Frantziako Konstituzio Kontseiluak
Apirilaren hasieran onartu zuen legea –Molac legea gisa ere ezagutzen da– Frantziako Legebiltzarrak, baina 60 bat diputatuk Konstituzio Kontseilura eraman zuten, eta orain honek erabaki du hainbat artikulu Konstituzioaren aurkakoak direla.
4. eta 9. artikuluak bota ditu atzera. 4. artikulua hezkuntzako murgiltze ereduei buruzkoa da eta 9.ak estatu zibileko dokumentuetan zeinu diakronikoen erabilera arautzen du, esate baterako “n” hizkia. Kontseiluaren arabera, legearen artikulu hauek Konstituzioaren 2. artikuluaren aurkakoak dira. Horrek finkatzen du frantsesa dela Frantziako Errepublikako hizkuntza, eta administrazioaren lana eta zerbitzu publikoa hizkuntza horretan eman behar direla; eta esparru horietan, herritarrak ezin direla babestu beste hizkuntza batean aritzeko eskubidean.
Bere argudioetan, Kontseilu Konstituzionalak dio Molac legea-ren helburua ez dela bakarrik eskualdeko hizkuntza bat irakastea, hizkuntza hori irakaskuntza-hizkuntza gisa erabiltzea baizik, aldi berean, komunikazio-hizkuntza ere bilakatuz. Lege hau, besteak beste, bazetorren indarra ematera murgiltze ereduari hezkuntza publikoan. Baina Kontseilua, egin zaion eskaritik harago joan eta ebatzi du ezin dela murgiltze eredurik izan ez hezkuntza publikoan, ezta pribatuan ere.
Apirilaren 8an onartu zen Legea, legebiltzarraren gehiengo handiz, baina Frantziako Gobernuaren aurkako jarrerarekin. Orain Kontseilu Konstituzionalak ere aurka egin du eta kezka handia ekarri du etorkizunari begira, adibidez ikastoletan, diwanetan (Bretainia) eta calandretetan (Okzitania) jadanik murgiltze eredua eskaintzen delako.
Egungo kurduerazko idazle esanguratsuenetakoa da Mizgin Ronak. Zortzi liburu ditu idatzita, bost eleberri eta hiru olerki liburu. 16 urte zituenean ihesera jo zuen, eta urte eta erdiren ondoren haren jaioterrian atxilotu zuten, Diyarbakirren. 1992an, 18 urte besterik ez zituela,... [+]
Talentua garai honetan zaindu, babestu eta erakarri beharreko altxorra ei da. Horregatik, Kutxabankeko lehendakari Anton Arriolak hezkuntzan ingelesari garrantzi handiagoa eman behar zaiola adierazi du, eta euskara horretarako oztopo izan daitekeela Poloniatik etor litezkeen... [+]
Apenas erreparatzen diogu edo, besterik gabe, ez dakigu hor dagoenik ere. Hego Euskal Herrian XX. mende hasieran itzali zen betirako, eta antzeko patua paira dezake Ipar Euskal Herrian. Neurri sendoak hartzen ez badira, gaskoia azkenetan egon liteke.
Okzitanian, joan den... [+]
Carli Pup (Udine -friuleraz Udin-, 1973) Friuli [friuleraz, Friûl] herriaren ekintzaile kultural garrantzitsuenetako bat da. Bere hizkuntza gutxituaren idazle, hizkuntzalari eta bere herriaren historialari bihurtu da.
Gaur egun, Informazione Friulana kooperatibako... [+]
Lagun asko sumatu dut kezkatuta euskaldun gero eta gutxiagok ahoskatzen duelako elle-a. Haur eta gazte gehienek bezala, heldu askok ere galdu du hots hori ahoskatzeko gaitasuna, idatzian ere nahasteraino. Paretan itsatsitako kartel batean irakurri berri dugu: altxorraren biya... [+]
570.000 familiak euren haurren ikasgeletako hizkuntza nagusia zein izango den bozkatzeko aukera dute martxoaren 4ra arte: gaztelera edo katalana. Garikoitz Knörr filologoaren eta euskara irakaslearen arabera, kontsultak "ezbaian" jartzen du katalanaren zilegitasuna... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]
Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]
Bretainian, bretoiera oso ondo edo nahiko ondo hitz egiten duten herritarrak %2,7 dira, 2018an baino hiru puntu gutxiago. 107.000 dira gaur egun. Hiztunak gazteagoak dira. Galo hiztunen kopuruak ere behera egin du, baina ez bretoierak bezainbesteko abiadan.
Garabidek antolaturik, Hizkuntzak Biziberritzeko Formazio Programaren barruan izan zen gurean Alex Pancho Robles (Camiri, Bolivia, 1995) iragan urrian. Guarania da, eta guaraniera hiztuna. 8 milioi hiztun inguru dira Bolivia, Brasil, Argentina eta Paraguain barrena, hizkuntza... [+]
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
Hizkuntza gutxituei begira Frantziaren jarrera salatzeko prentsaurreko bat egin dute Parisen hainbat diputatuk. Frantziako hizkuntza gutxituen kontrako azken erasoek protestak eragin dituzte Korsikan, Katalunian eta Martinikan. Régions et Peuples Solidaires mugimenduak... [+]