Argentinako Córdoba probintzian Poliziak 15 urteko gazte bat tiroz hil zuen urriaren 25ean. Oraingoan herri txiki batetan izan zen. Poliziaren hilketa salatzeaz gain, ekintza zerk azaltzen duen aztertu nahi dugu.

Argentinako eredu ekonomikoak ez ditu landa eremu lehorrak inoiz mapan ipini. Horrela, Córdobako ipar-mendebaldea eta iparraldea jende gabe geratu dira, baserritar asko hirietara joan dira. Eremu lehorrak basamortu bihurtu dira, eta, orduan bai, enpresariak heldu dira lurrak kontzentratzera. Eredu neoliberalak sektore batzuk baliorik gabeko lanesku bezala esplotatzen ditu, langabetuen masa elikatzen du soldata txikiak mantentzeko asmoz, eta errepresiorako langile fidelak lortzen ditu pobreen artean. Landa eremu hauetan bizi diren gazteak adibide bortitza dira: uzta garaian esplotatuak (sasoi honetan tipula batzen dute, egunsentitik ilunabarrera arte), urteko sasoi gehienetan langabe, eta polizia eta kartzeleroak izatera deituak. Eskualde buruan dagoen kartzela eta polizia eskolak horren adibide dira, eredu honen monumentuak; ipar-mendebaldekoak dira probintziako polizia gehienak, soldata finkoa izateko aukera urriekin, txikitatik polizia izateko ametsa dute. Klase sozialetan gora egingo omen dute.

Alde batean, beraz, esplotatu eta langabeak; bestaldean, uniformedunak. Berberak dira, elkarrekin hazi eta hezi ziren, elkarrekin futbolean aritu. Momentu batetan, batzuk uniformea, soldata eta arma eskuratu zuten. Eta beraien bizilagunak arriskutsuak direla sinistu zuten, sinestarazi zieten. Esplotatuen artean ematen den klase borrokaz ari gara. Esplotatuek, nerabe eta gazteek, edaria edota kalitate txarreko drogak erabiltzen dituzte ihes egiteko edota ondo pasatzeko. Poliziek ere alkohola eta drogak erabiltzen dituzte, beste kalitate batekoak agian. Baina aurreiritziak sakonduz doaz, arriskutsuak diren horiek ez dute eskola amaitu, ez dute lanik, edo lan oso eskasa dute eta asteburuetan mozkortzen eta drogatzen dira. Arrazakerian eta klasean oinarritutako aurreiritziak gazte “beltzak” arriskutsu bihurtzeko.

Mutilei buruz ari gara gaur, badirudi neskak seguru daudela, etxeetan salbu. Ez da horrela ordea, nerabeen haurdunaldi eta amatasuna ohikoa da lurralde honetan, ohikoa ere bikoteen indarkeria pairatzea, edota familia barruko sexu erasoak eta bortxaketak. Etxeko lanak, seme-alabak eta familia zaindu: bestelako etorkizunak amesteko denbora eta aukera gutxi daukate.

Kontraesanak sakonduz doaz; lapurreta txikiak daude edota droga salmenta, eta taldeen arteko istiluak... eta poliziak ez du erantzuten (batzuen aburuz, beraiek negozioaren parte direlako). Politika asistentzialistek ere ez dute laguntzen. Jendeak ez du jada gatazkak konpontzeko bide “demokratikoetan” sinesten eta esku gogorra eskatzen du. Eta gogor ematen dutenean ondo deritzote. Indarkeria pairatu dutenak haserretu egiten dira, injustizien aurka, eta baita bizilagunen aurka ere. Kontraesanak familietan areagotu egiten dira, guztietan dago poliziaren bat eta poliziaren indarkeria pairatu duen baten bat.

Testuinguru honetan, urriaren 25eko gauean Paso Viejoko herrian (1000 biztanle) poliziak gazte batzuk tirokatu zituen, Joaquín (15 urte) akabatu eta beste bi gazte balaz zauritu zituen. Pandemia hasi zenetik probintzian poliziak hiltzen duen hirugarren gaztea da, Argentinan bederatzigarrena. Testuinguru honetan, bere lagunek, haserre, polizia etxea suntsitu zuten. Gazteak mozkor eta drogatuta zeuden, analisien arabera, poliziak ere.

Herriak posiblea ez den justizia eskatzen du, Joaquín hilda dagoelako, eta ez dago justizia posiblerik; herri bereko gazte polizia batzuk bizkarrez tirokatu zuten eta alde egin zuten, bertan utzi zuten hiltzen. Justizia ere bere lagunentzat, esplotatuak eta estigmatizatuak diren gazte horientzat, hildako gehiago egon ez dadin. Joaquín gogoratuz eta justizia eske dauden bitartean, herriko beste biztanle batzuk poliziaren alde agertu dira eta gazteak salatu dituzte.

Oraingoan kasua ezin izan dute isildu, eta ez dute kasu faltsua sortzeko abilidaderik izan. Beraz, bost polizia preso daude, Córdobako poliziak protokolo berria atera du eta bestelako erreakzio politikoak eman dira; giza eskubidetako taldeak bisitan etorri dira, kirol sailburua eta beste hainbat.

Baina ereduak bere horretan jarraitzen du; lurra eta ura esku gutxitan daude eta gazteek ez dute baserritarrak izateko aukera errealik, esplotazioan mantenduko dira. Soldata izateko eta klasean igotzeko aukera posible bakarretarikoa uniformea janztea da, eta milaka gazterentzat hori da ametsa. Aisialdi eredua kalitate txarreko kontsumo toxikoetan oinarritzen da. Ez dago amesteko, esperantzarako, etorkizunerako arrakalarik... eta bakoitza berean, jendartearen dekadentzian jarraitzen dugu.

Egun hauetan, herriko lotura eta sare sozialak apurtu dira: indarkeriak, faltsukeriek, beldurrek, biktimen kriminalizazioak eta klase-arraza aurreiritziek apurtu dituzte. Inguruan dagoen herri mugimendu antolatua Córdobako Nekazal Mugimendua da eta herri antolaketa ikusten du irtenbide posible gisa: proiektu produktiboak, baserritar eskolak, formazio eta osasun zentroak edota emakume topaketak; erronkak, arazoak eta garaipenak garatuz bestelako jendarte eredu baten alde, eredu baserritar baten alde. Herri antolaketarekin herri loturak osatu eta birsortzeko, ez azalean baizik eta sakonean, eredu sozial, ekonomiko eta politiko osasuntsu batean, elkarri lagunduz eta elkar babestuz.