Klusterrak ikerketa esperimentala egin du hiru urtez Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako bost kirol-klubetan, UPV/EHUko ikerlariekin, Urtxintxarekin eta Euskaltzaleen Topagunearekin elkarlanean.

Proiektuaren ondorioetako bat da kirola "berariazko esparru gisa lantzearen beharra", ikerketaren egileek azaldu dutenez: "Kirol arloan osatu eta aberastu egin liteke gazteek eskolan euskararen ezagutza eta erabilerarako jasotzen duten oinarria, baina horretarako garrantzitsua da eskolako eredua bere horretan ez errepikatzea, baizik eta egokitzea".

Diotenez, "entrenatzaile eta kirolari gazteek euskara gehiago erabili ahal izateko baldintza egokiak sortzea helduen egitekoa da nagusiki. Klubetako arduradunek aukera dute kirol-taldea euskarazko erabilerarako gune babestu izan dadin irizpideak markatzeko eta giroa sortzeko". Bestalde, kirol-taldea "garrantzia bereziko eremua" da jokalari gaztetxoen bizitzan, eta taldeko bizipen kolektibo horretan "aukera egokiak daude euskararen erabileraren aldetik helburu eta erronka berriak elkarrekin landu eta lortzeko", gaineratu dutenez.

Parte hartu duten bost klubak dira: Araban, Zaramaga Pilota Elkartea (Gasteiz), Bizkaian Aixerrota Boleibol Taldea (Getxo) eta Padura Saskibaloi Kluba (Arrigorriaga), eta Gipuzkoan Real Sociedad Futbol Taldea (Donostia) eta Zarautz Eskubaloi Taldea (Zarautz).

Entrenatzaileak erreferente

Aurkezpen ekitaldian, proiektuak emandako ikasgaiak azaldu dituzte Jone Miren Hernandez eta Jaime Altuna antropologia ikerlariek (UPV/EHU) eta Pablo Suberbiola Soziolinguistika Klusterreko kideak.

Proiektuan modu esperimentalean landu den esparru bat taldeko komunikazioarena da. "Jokalarien arteko komunikazio ona izatea abantaila handia da kirol emaitzak lortzeko garaian. Eta horrez gain, taldearen izaera eta identitatea indartzeko aukera ematen du".

Euskararen erabilera sustatzeko, "giro egoki bat" behar dela diote, "euskararen erabilerari garrantzia ematen dion giro bat", eta hori sortzea nagusiki klubetako arduradun eta gurasoen egitekoa dela. "Haien eta jokalarien arteko lotura, bestalde, entrenatzaileek egiten dute. Jokalari gaztetxoentzat euren entrenatzaileak erreferente oso garrantzitsuak dira, eta euskara gehiago erabili ahal izateko orduan ere erabateko garrantzia dute. Proiektuan aztertutako klubetan, ikusi da entrenatzaileen euskarazko jardunak lagundu egiten diela jokalari gazteei euskaraz gehiago egiten. Euren euskarazko jardunean maiz entrenatzaileek eskolan erabiltzen ez den malgutasuna erabiltzen dute une jakinetan, gaztetxoekiko hurbiltasun eta konfiantza handiagoa lortuz".

Bestalde, proiektuan identifikatu diren gakoen bidetik, "aukerak ikusten dira kirol arloan jarraipena emateko eskolak egiten duen lanari, baina garrantzitsua da birpentsatzea lan hori nola egin behar den, eskolako eredua bere horretan errepikatu gabe". Alde horretatik, ikerketaren egileen hitzetan, aukerak daude kirola "hirugarren esparru" gisa indartzeko, modu horretan eskolako hizkuntza-ohituren eta kalekoen arteko lotura eginaz. "Horrek, aukera emango luke gaztetxo askok eskolan egin duten ahaleginari jarraipena emateko, eta hizkuntza-berdintasunaren ikuspegitik euskarazko erabilerarako duten eskubidea modu praktikoan handitzeko".

>>> "D ereduko kirola" ikerketa-ekintza proiektuaren laburpena (PDF)