Gaubeako makroproiektua: tomateak urte osoan jatearen albo kalteak
2019an izan zuten lehen aldiz Gaubean eraiki nahi duten makroberotegi proiektuaren berri bertako herritarrek eta Elikadura Jasangarriaren Aldeko Mugimenduak. Tomateak eredu intentsibo eta industrialean ekoizteko egitasmoa da Gaubeako Tuesta kontzejuko poligonoan egin nahi dutena. Oraindik lehen fasean daude, baimenak eskatzeko prozesuan, baina elkarte eta herritar ugari proiektuaren kontra antolatu da honezkero. Araban lehenagotik martxan zegoen Elikadura Jasangarriaren Aldeko Mugimendua, esaterako, horretan ari da buru-belarri lanean. Arabako Batzar Nagusietan egon zen Jose Ramon Mauleon kidea urtarrilaren bukaeran haien arrazoiak aurkezten.
“Berotegi erraldoi hauetan tomatea urte osoan ekoiztea da asmoa: landarea zaku batean jartzen dute, eta bertan substantzia desberdinak gehitzen dituzte. Hidroponia bidez elikagaidun ura tantaka botatzen zaio”, azaldu du prozesua Mauleonek. Almerian ezagunak diren berotegien antzeko eredua da Gaubean eraiki nahi dutena, baina tamaina are handiagoan. “Hemen ez dugu horrelakorik ezagutzen, ezta estatu osoan ere. Gaur egungo makroberotegi modernoak Herbereetan erabiltzen dira, eta horietakoa da hemen egin nahi dutena: hamar metrotik gorako altuera dute eta kristal eta aluminioarekin eraikiak dira”.
Hispalus da proiektuaren atzean dagoen enpresa, nahiz eta honetarako Cultivos Araba izeneko enpresa jarri duten martxan jabeek. Eroski supermerkatuak tomatez hornitzen dituzte, eta haien arrazoi nagusietakoa da hobea dela “bertan” ekoitzitakoa saltzea kanpotik ekarritakoa baino. “Jasangarritasunaren kontra doa barazkiak beren garaitik kanpo ekoiztea, eta are gehiago eskala horretan: ikusi dugu lehenagotik ere horrelako nekazaritza eta abeltzantza makroproiektuek zer ingurumen-hondamendi eragin dituzten”. Hasiera batean berotegi proiektuak 20 hektarea hartuko zituela aurreikusten zuten, baina geroztik aldaketak egon dira, eta momentu honetan ez dago argi zenbateko azalera izanen lukeen. Gardentasun falta salatu dute mugimendutik.
Lan prekarizatua oinarrian
Egitasmoaren bultzatzaileek hura defendatzeko darabilten beste argudioa, lan ikuspegitik egoera zailean dagoen eskualdera aukera berriak ekarriko dituela da. Mauleonek, ordea, aldarri horren atzean tranpa dagoela uste du: “Denok dakigu nortzuk eta zein baldintza prekariotan ari diren Almeriako berotegietan lanean. Guk, eredu txikiko eta familiarreko nekazaritzaren bidez bultzatu nahi dugu bertako landa garapena, eta horretarako ari gara lanean”.
Gure inguruan horrelako proiektuak martxan jartzea galarazi nahi badugu, nahitaezkoa izanen da gure kontsumo eredua guztiz birplanteatzea. “Ezin da naturari bizkarra emanez ekoitzi: ezinezkoa da urte osoan tomateak jaten egotea”. Zentzu horretan, instituzioen inplikazio falta salatu du Mauleonek: “Harrigarria da instituzioek zer interes gutxi erakutsi duten agroekologiaren inguruan. Hitz onez betetzen zaie ahoa, baina praktikan, eskala handiko eta puntako teknologiadun eredu estraktibista da babesten dutena”.
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]