Francis Fukuyama: “Sozialismoak bueltatu behar luke”
Sobiet Batasuna erori ondoren sistema kapitalistaren apologista nabarmenetako bat izateagatik da ezaguna Francis Fukuyama. 1992an “historiaren amaiera” iragartzeagatik ezaguna egin zen teorialaria, baina orain sozialismoaren itzuleraren alde egin du New Statesman aldizkariari egindako adierazpenetan.
“Historia mendekua hartzen ari da Francis Fukuyamarekin”, esaldiarekin hasi du George Eaton kazetariak New Statesman aldizkarian AEBetako teorialariaren adierazpenak jasoz publikatu duen artikulua. Izan ere, Sobiet Batasuna erori ondoren Historiaren amaiera eta azken gizona liburua argitaratu zuen irakasleak egindako aurreikuspenak –Mendebaldeko demokrazia liberalak mundu osoan zabaltzea zela gizakiaren eboluzio ideologikoaren amaiera– hankaz gora joaten ari dira azken urteetan, eredu horren ahulguneak geroz eta agerikoagoak bihurtzen ari direnetik.
“Garai hartan esan nuena zen demokrazia modernoaren problemetako bat zela bakea eta ongizatea ematen dituela, baina jendeak hori baino gehiago nahi duela… Demokrazia liberalak ez dira saiatu ere egiten bizitza ona zer den definitzen, norbanakoei uzten diete hori, zeinak alienatuta sentitzen diren, helbururik gabe, eta horregatik identitate-taldeekin bat egiteak ematen die nolabaiteko komunitate-sentsazioa”, adierazi du Fukuyamak.
Ronald Reagan eta George Bushen gobernuetan aholkulari izana, 2003. urtetik pixkanaka urrundu zen AEBetako kontserbadoreetatik, Irakeko inbasioa babestu ondoren haren kontra azalduz. Gerra hura, finantza munduaren ez erregulatzeko politikak eta euroaren sorrera kritikatu ditu aipatutako elkarrizketan. “Eliteek bultzatutako politikak dira eta desastre-samarrak izan dira, badago arrazoirik jende normala nahigabetuta egoteko”.
Fukuyamaren ibilbidea ezagutzen duenarentzat harrigarri samarrak gerta daitezkeen gauzak ere esan ditu urriaren 17an argitaratutako artikuluan. Sozialismoari buruz eta Erresuma Batuan bezala AEBetan izan duen berragertzeari buruz duen iritzia galdetuta, honakoa esan du: “Sozialismotzat zer ulertzen duzun, hor dago koska. Produkzio-bitartekoen jabetzaz ari bazara, ez dut uste horrek funtzionatuko duenik”, esan du, zeregin publikoa duten zerbitzuak salbuetsiz. “Baina esan nahi baduzu aberastasunen birbanatze-programa handiak, zeinak saiatuko diren desoreka handi hau zuzentzen, bai diru-sarreretan, bai sortu den aberastasunean, orduan bai, uste dut itzul daitekeela, ez hori bakarrik, uste dut itzuli behar lukeela. Reagan eta Thatcherrekin hasi zen aro luze hau, zeinean inposatu ziren zenbait ideia erregulatu gabeko merkatuez, eragin oso txarra izan du alde askotan”.
Elkarrizketan aurrerago, Karl Marxek esandako “zenbait gauza” egia direla onartzera ere iritsi da, kazetaria harrituz. “Gainprodukzioaren krisiaz hitz egin zuen… langileak pobretuko zirela eta eskaria txikiegia izango zela”, nabarmendu du. Baina demokrazia liberalaren arerio sistemiko nagusia, egun, Txinako estatu-kapitalismoa dela esan du, nahiz eta sistema horrek ere, bere ustez, ez duen oraindik erakutsi nola erantzungo liokeen krisi ekonomiko handi bati.
1.500 kilometro baino gehiago izango ditu trenbideak, zeinak Mexikoko hego-ekialdeko bost estatu bilduko dituen: Campeche, Chiapas, Quintana Roo, Tabasco eta Yucatan. Maya trenaren kudeaketa Armadaren esku utzi zuen pasa den hilean Andres Manuel Lopez Obrador presidenteak.
Berriz ere mahai gainean dute Europar Batasunak eta Mercosur-ek –Argentinak, Brasilek, Paraguaik eta Uruguaik– 1999az geroztik izenpetu nahi luketen akordioa. Trantsizio ekologikoaren aurkako norabidea hartzea litzateke hitzarmen hori izenpetzea, eta beste behin... [+]
2022ko abenduan Tuvalu uharte-estatu ttipiak iragarri zuen Metabertsora pasatuko dela. 26 kilometro karratu baizik ez dauzkan artxipelagoa itsasoak bere igoerarekin irensteko arriskuan dago eta horregatik nahi dute ziberespazioan iraupena segurtatu. Simon Kofe Atzerri... [+]
Zazpigarren urtez segidan, Suitzako En Vert et Contre Tout elkarteak antolatu du Février sans Supermarché ekimena, helburutzat daukana herritarrak animatzea hilabetez beren erosketak ez egitera banaketa konpainia handien super edo hiperretan, baina hurbileko... [+]
Irudi hau ez dago manipulatuta. Euskarazko Mastodon instantzia batean erabiltzaile batek egindako argazkia da, Hego Euskal Herriko bazter batekoa. Amazonen locker edo kutxatila-biltegi hauek hainbat bazterretan agertu dira azken urteotan, eta testu jakin batekin egon ohi dira:... [+]
Walden Bello Filipinetako idazle, ikerlari eta antiglobalizazio aktibista ezaguna abuztuaren 8an atxilotu zuten; abuztuaren 9an fidantzapean atera zuten kartzelatik behin behinean. Focus on the Global South Gobernuz Kanpoko Erakundearen zuzendari exekutiboa da Bello, besteak... [+]
Amazon ondoren Glovo, Deliveroo eta Uber Eats-ek gure hiri eta auzoetako bizimodua hankaz gora jarri dutela uste baduzu, adi hurrengo uhinari: heldu dira Cajoo, Flink, Dija, Gorillas, PicNic , Everli... COVID-19 betean sortuta, tximista bezala zabaltzen ari diren banaketako... [+]
1934tik 1940ra Lazaro Cardenas jeneralak mugarritzat utzi dituen moduan nekazaritzaren erreforma, petrolioaren nazionalizazioa eta trenbide sarea, Andres Manuel Lopez Obradorrek erabakita dauka hiru monumentu gotor uztea Mexikoko historian iltzatuta, tartean, Tren Maya famatua... [+]
Urtarril amaieran Gasteizko Mercedes konpainiako zuzendaritza langileen ordezkariekin bildu zen ohartarazteko fabrikako ekoizpen-katea eten beharko zutela autoentzako hainbat pieza elektroniko eskuratu ezinik zebiltzalako –zehazki, txip elektronikoak–. Bi... [+]
Azarotik azarora, urte bete eman dute greban eta mobilizaturik Indiako milioika nekazarik, Narendra Modiren gobernuak laborantzako prezioak eta merkatu osoa liberalizatzeko ezarritako hiru lege atzera botatzea eskatuz. Azkenean agintariek erabakietan atzera eginda, borroka eta... [+]
Hornigaien mundu mailako krisiak txip erdieroaleen eskasiarekin jo du goia. Pandemiaren behin behineko ondorio bat dela diotenen aurrean, badira uste dutenak energiaren krisi globalak azaleratutako arazoa dela honakoa. Txipak dira egungo petrolioa, eta bere gailurra gainditu... [+]
Aurreko hamarkadan Amazonek ordaindu zuen zerga tasa efektiboa %13 izan zen. 2020 urtean Amerikako Estatu Batuetako 55 enpresa handienek ez zuten zergarik ordaindu. Espainiako Estatuan mila miloi euro baino gehiago fakturatu zuten enpresen mozkinaren gaineko tasa efektiboa 4,57%... [+]
Europako autogintzako industriaren geldialdiaren erdian Margrethe Vestager Lehiakortasunerako europar lehendakariordeak iragarri du Europar Batasuneko lehia-politika errebisatuko dutela estatuek mikrotxipen produkzioa diruz lagundu dezaten.