Egungo mundu globalaren ezaugarri suntsitzaileek, gerrateek, bidegabekeri ekologiko eta sozialek, etorkizunaren irudikapen apokaliptikoa iragartzen dute planetaren edozelako lekuan bizi garela ere. Mehatxu nuklearraren oihartzunek zer esan, are eta gehiago barreiatzen dute ikara eta egonezinaren artegatasuna, eta bitartean politikariek berekoikeriaz kudeatzen dute jendarte pairamena, hainbat komunikabideen laguntza mediatikoaz, biziera eredu agortuaren hezurdura ozenki jariatuz. Hezurdura horrek kalkulu ekonomikoa eta errentagarritasuna goratzen ditu, ordaina edozein delarik ere (hilketak, sarraskiak) boterea eta ekonomiaren lehia guztiaren gainetik jartzeko eta gizatarron bizitza gero, botere lehiaren ondorena bailitzan. Muturreko neoliberalismoak ustiatzen duen zorigaitzaren aurpegia da.
Muturrera eramandako patroi zibilizatorio neoliberalaren krisiak erakusten duen ageriko sintoma dugu esandakoa, gerrateak suspertu eta bizitzak akabatu ez ezik, lotura sozialaren hausturak, indibidualizazioak, lan merkatuen prekarizazio basatiak, biziera duina izateko eskubideen urraketak, agortutako biziera baten bizi-ezina erakusten ari dena. Gaurko munduaren bizi-ezin horrek eraldaketa antropologikoaren beharra adierazten digu: egungo gizakiaren hezurdura emozional berri oso bat ekoizteko halabeharra, herriek eta pertsonek sakoneko izaeran duten bizi gogoarekin lotuagoa, guztiontzako mundu bizigarriagoaren baldintzak birsortu eta ahalbidetzetik gertuago egongo dena.
"Homogeneizazio masiboaren aurrean 'txikitik' eta 'bertakotik' artikulatzeko ahalmena dago jokoan, giza kapital hori da herri txikien altxorrik ahaltsuena"
Hori horrela izanda ere, herritar askoren artean bizi-ezinaren sentiera hain hedatua egin zaigunean, esango nuke, kolapsatzera ekarri gaituen sistemaren bizi eredu bertsuari atxeki nahi gatzaizkiola sutsuki, hazkuntzaren gurpil zoroaren abiada leheneratzeko azken ahalegin itsuan. Kontraesan hori, denok harrapaturik gaituen nortasun neoliberalaren ondorioa baino ez da. Hona hemen bere paradoxa: nortasun neoliberalak, hazkuntzaren gurpil zoroa leheneratzeko nahiak bizi du, baina aldi berean ez du onartzen deshazkunde derrigortuaren argaltzerako metabolismoa, “bestela” bizitzen berrikasi beharra, arrotza egiten zaio.
Hara, bizi dugun mundueraren etorkizuna ilunago izango da egitate hori onartu ezean, okerrera eta txarrera egingo dugulako; eta horrekin batera, gizatasunaren bertuteaz gabetutako biziera abiada bizian galtzear izango dugulako.
Munduera globalaren garapen ereduaren pitzadurek ez ditu merkatuak edo teknologia aurrerabideak konponduko; zientziak salbatuko gaituenaren ideia antzua irauli eta auzia borroka politikoan jokatzen dela berrestea da lehena. Homogeneizazio masiboaren aurrean “txikitik” eta “bertakotik” artikulatzeko ahalmena dago jokoan, giza kapital hori da herri txikien altxorrik ahaltsuena, hots: bertakotasuna eta burujabetza indartzeko daukagun urgentzia eta betebeharra.
Globalaren aurrean birtokiratzeko ahalmena gauzatuko bada, egin ahal izango da nortasun neoliberalak deseraikiz; edo biak batera, batak bestea dakarrenez. Tokian tokikotasuna artikulatuz, kontsumo mugagabea ez, baizik soiltasunaren aukera egiten duen herritarra heziz eta bertoko baliabideak ustiatuz, nekazaritzakoak izan edo teknologia burujabea izan, tokian- tokikoa lehenetsi, ezagutu, eta estimatuz.
Esandakoen aurrean, “birtokiratzean” datza lurraldeak globaltasunaren gaitzei erantzuteko heldulekurik kartsuena, komunitate txikien ahalduntzea etorkizun berri bat berreraikitzeko abagune eta indar ahaltsuena baita, guretik aritzeko norabide bat. Burujabetza indartzeko neurri politiko, ekonomiko eta sozialak suspertzeko garaian gaude, tokian tokikoaren aukera lehenetsita. Beste biderik ez dago: burujabetzan aurrera egin eta herri txikien eraikuntzaren logika areagotu mundua guretik berrasmatu eta berridazteko.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
Zein da otordu egoki baten proportzioa. Nondik dator egunero ahora eramaten dudan ogia. Zergatik ez dut goserik. Nork erabakitzen du zu ez zarela ni, gu ez garela berdinak. Nola egiten da janaria. Non altxatzen dira dorre garaiak eta non harresi mortalak. Nork jaten du eskuekin... [+]
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Israelgo Estatuaren aldeko funts batek Espainiar Estatuko makrojaialdi gehienak erosi ditu. To. Hondartza ondoan noria eta guzti duen jaialdia zein hardcoreta tatuajedunak joaten direna, 1.400 miloi euroko trukea, Palestinako kolonia israeldarretan etxebizitzak eraikitzeko... [+]
Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.