Mundu  globalaren gaitzak


2022ko maiatzaren 20an - 07:50
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Egungo mundu globalaren ezaugarri suntsitzaileek, gerrateek, bidegabekeri ekologiko eta sozialek, etorkizunaren irudikapen apokaliptikoa iragartzen dute planetaren edozelako lekuan bizi garela ere. Mehatxu nuklearraren oihartzunek zer esan, are eta gehiago barreiatzen dute ikara eta egonezinaren artegatasuna, eta bitartean politikariek berekoikeriaz kudeatzen dute jendarte pairamena, hainbat komunikabideen laguntza mediatikoaz, biziera eredu agortuaren hezurdura ozenki jariatuz. Hezurdura horrek kalkulu ekonomikoa eta errentagarritasuna goratzen ditu, ordaina edozein delarik ere (hilketak, sarraskiak) boterea eta ekonomiaren lehia guztiaren gainetik jartzeko eta gizatarron bizitza gero, botere lehiaren ondorena bailitzan. Muturreko neoliberalismoak ustiatzen duen zorigaitzaren aurpegia da.

Muturrera eramandako patroi zibilizatorio neoliberalaren krisiak erakusten duen ageriko sintoma dugu esandakoa, gerrateak suspertu eta bizitzak akabatu ez ezik, lotura sozialaren hausturak, indibidualizazioak, lan merkatuen prekarizazio basatiak, biziera duina izateko eskubideen urraketak, agortutako biziera baten bizi-ezina erakusten ari dena. Gaurko munduaren bizi-ezin horrek eraldaketa antropologikoaren beharra adierazten digu: egungo gizakiaren hezurdura emozional berri oso bat ekoizteko halabeharra,  herriek eta pertsonek sakoneko izaeran duten bizi gogoarekin lotuagoa, guztiontzako mundu bizigarriagoaren baldintzak birsortu eta ahalbidetzetik gertuago egongo dena. 

"Homogeneizazio masiboaren aurrean 'txikitik' eta 'bertakotik' artikulatzeko ahalmena dago jokoan, giza kapital hori da herri txikien altxorrik ahaltsuena"

Hori horrela izanda ere, herritar askoren artean bizi-ezinaren sentiera hain hedatua egin zaigunean, esango nuke, kolapsatzera ekarri gaituen sistemaren bizi eredu bertsuari atxeki nahi gatzaizkiola sutsuki, hazkuntzaren gurpil zoroaren abiada leheneratzeko azken ahalegin itsuan. Kontraesan hori, denok  harrapaturik gaituen nortasun neoliberalaren ondorioa baino ez da. Hona hemen bere paradoxa: nortasun neoliberalak, hazkuntzaren gurpil zoroa leheneratzeko nahiak bizi du, baina aldi berean ez du onartzen deshazkunde derrigortuaren argaltzerako metabolismoa, “bestela” bizitzen berrikasi beharra, arrotza egiten zaio.

Hara, bizi dugun mundueraren etorkizuna ilunago izango da egitate hori onartu ezean, okerrera eta txarrera egingo dugulako; eta horrekin batera, gizatasunaren bertuteaz gabetutako biziera abiada bizian galtzear izango dugulako.

Munduera globalaren garapen ereduaren pitzadurek ez ditu merkatuak edo teknologia aurrerabideak konponduko; zientziak salbatuko gaituenaren ideia antzua irauli eta auzia borroka politikoan jokatzen dela berrestea da lehena. Homogeneizazio masiboaren aurrean “txikitik” eta “bertakotik” artikulatzeko ahalmena dago jokoan, giza kapital hori da herri txikien altxorrik ahaltsuena, hots: bertakotasuna eta burujabetza indartzeko daukagun urgentzia eta betebeharra.

Globalaren aurrean birtokiratzeko ahalmena gauzatuko bada, egin ahal izango da nortasun neoliberalak deseraikiz; edo biak batera, batak bestea dakarrenez. Tokian tokikotasuna artikulatuz, kontsumo mugagabea ez, baizik soiltasunaren aukera egiten duen herritarra heziz eta bertoko baliabideak ustiatuz, nekazaritzakoak izan edo teknologia burujabea izan, tokian- tokikoa lehenetsi, ezagutu, eta estimatuz.

Esandakoen aurrean, “birtokiratzean” datza lurraldeak globaltasunaren gaitzei erantzuteko heldulekurik kartsuena, komunitate txikien ahalduntzea etorkizun berri bat berreraikitzeko abagune eta indar ahaltsuena baita, guretik aritzeko norabide bat. Burujabetza indartzeko neurri politiko, ekonomiko eta sozialak suspertzeko garaian gaude, tokian tokikoaren aukera lehenetsita. Beste biderik ez dago: burujabetzan aurrera egin eta herri txikien eraikuntzaren logika areagotu mundua guretik berrasmatu eta berridazteko.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


2025-07-22 | Kote Camacho
Aurtengo baraualdirako jada hamalau lagunek eman dute izena

Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.

Aurten,... [+]


2025-07-22 | Nagore González
Maite ditugun pertsonen heriotza

Zenbat min jasan dezake bihotz batek?

Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?

Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.

Jolasa bukatzea... [+]


Eguneraketa berriak daude