Ezer aldatu ez zuen pandemia
Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.
2020ko ekainean, Arabako Ahaldun Nagusiak honako hau zioen: "Egoitza-eredua adinekoak gehiago pertsona gisa eta gutxiago paziente gisa tratatzen dituen eredu batera egokituko da. Etxe baten antzekoena eta pertsonengan oinarritutako arreta integrala dituena". Gaineratu zuenez, "egoitza-eredu berriak zahartze betea eta arduratsua ahalbidetuko du, eta pertsona bakoitzari behar dituen baliabideak emango dizkio, egungo arreta klasikoaz harago".
Bost urte geroago, ez da horrelakorik gertatu. Ezer ez da aldatu. Entzute askoko propaganda-kanpainak, zaintzan inolako aldaketarik eragin ez dutenak. Kanpaina horietan inbertsio handia egin da, zainketak egunero eta benetan hobetzeko inbertsioaren kaltetan.
Egitura arkitektonikoak, plantillak eta profesionalen etengabeko prestakuntza, egoitza-zentro gehienetan, 2020ko martxoko berberak dira oraindik.
Hitzarmen kolektiborik ez duten langileen lan-baldintza prekarioek eragin zuzena dute zainketetan. Langile gutxiegi daude eta 14 eta 24 egoiliar arteko langile bakar batek ematen du arreta gaueko txandan
Ezinezkoa da ikuskapenak egoitza bakoitzean gertatzen denaren benetako mapa egin ahal izatea. Legezko izapideak betetzeko kontrolez gain, beharrezkoa da senideekin, hurbilekoekin eta egoiliarrekin biltzea, haiek ikusten baitute egunerokoa, paperetatik harago. Gauza bat da egoitzek aurkezten duten dokumentazioa, eta bestea betetzen dutena. Eta hori ez da gertatzen ikuskaritzako langileen profesionaltasun faltagatik, baizik eta langile faltagatik.
Etxez etxeko laguntza ez da nahikoa, ez ditu benetako beharrak betetzen, pertsonek beren etxean bizitzen jarraitu ahal izan dezaten, egoera onean. Etxean bai, baina ez edozein preziotan edo baldintza txarretan.
Foru Aldundiak beste aldera begiratzen jarraitzen du senideek, hurbilekoek eta elkarteek hutsuneak ezagutzera ematen dituztenean eta eredua aldatzea, parte hartzea, lan-baldintzak hobetzea eta etengabeko prestakuntza eskatzen dutenean. Haien erantzuna, kasu askotan, horiek gutxiesten saiatzea da, konponbideak eman beharrean, horretarako lotsagarriak diren estrategiak erabiliz.
Herrialdeko hitzarmen kolektiborik ez duten langileen lan-baldintza prekarioek eragin zuzena dute zainketetan. Langile gutxiegi daude eta 14 eta 24 egoiliar arteko langile bakar batek ematen du arreta gaueko txandan. Bik goizeko txandan egiten dute lan, eta bik arratsaldekoan; gainera, zentro askotan garbitzen dute, garbigailuak jartzen dituzte, arropa armairuetan jartzen dute... Baldintza horietan ezin da zaintza-kalitate ona eman.
Abusuzko klausulak askotan egoten dira egoitza pribatu gehienetan. Salaketa eta erreklamazioen aurrean, kontratu pribatua dela erantzuten dute. Protesiak edo arropa galtzearen erantzule ez izatea ahalbidetzen dute, baita egoitza hilaren 10ean utziz gero, 15era arte ordaintzea edo 16an utziz gero, 30ra arte ordaintzea ere, hau da, plaza beragatik bi pertsonari kobratzeko aukera ematea. Adibide batzuk besterik ez dira.
Zerbitzuari Lotutako Prestazio Ekonomikoak ez dira prestazio pribatuak, publikoak dira eta 2024an eta 2025ean ez dute igoerarik izan. Baina, egoitzek prezioak igo dituzte, bakoitzak nahi izan duen beste.
Beharrezkoa eta premiazkoa da egungo eredua aldatzea, espazioen diseinutik hasi eta adinekoekin lan egiteko eta harremanak izateko eraraino. Ingurune seguruagoak, gertukoagoak eta pertsonalizatuagoak sortu behar dira, senideen, hurbilekoen, egoiliarren, langileen eta elkarteen parte-hartzea etengabea izan dadin. Denek parte hartzeak abantailak baino ez lituzke izango.
Ezin da onura ekonomikoa lehenetsi asistentzia-kalitatearen aurretik. Kalitatezko zaintzak eskubide bat dira, ez lukete inoiz kontrolik gabeko negozio bat izan behar.
Txaro Marquinez Idiaquez, Maita Ramos Sierra, Marixa Díaz de Arkaia Landa
Zaintza Araba
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]
Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.
Ez zait... [+]