Euskara eta turismoa: posible ote da oreka?

  • Euskarak etorkizunean izan al dezake arriskurik turismoaren hazkundea dela eta? Euskara eta turismoa bateragarriak al dira? Zer iritzi dute turistek euskararen inguruan? Iritzi horiek eta gehiago entzun ziren atzo Alondegian, Euskara, bestela ez gara hitzaldi zikloko lehen saioan. 

Uemako teknikari Goizane Arana Arexolabeiba eta Donostiako BiziLagunEkin plataformako kide Asier Basurto Arruti aritu ziren hizketan.

2021eko otsailaren 19an - 09:42
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Euskara, bestela ez gara hitzaldi zikloko lehen saioa egin zen atzo arratsaldean Alondegiko Oxford aretoan. Euskara turismoaren olatuan izan zen gaia, eta Uemako teknikari Goizane Arana Arexolabeiba eta Donostiako BiziLagunEkin plataformako kide Asier Basurto Arruti aritu ziren hizketan, Gorka Zabaletak bideratutako elkarrizketan. Gaiak sortu zuen interesa, eta ia bete egin zen aretoa, beti ere distantzia eta osasun neurriak gordeta. 

Ikuspuntu desberdinak erakutsi zituzten bi hizlariek, puntu batzuetan adostasunera heldu baziren ere. Hala, Aranaren ustetan, euskara balio erantsi bat da, "plus bat, eta sakrilegioa litzateke kanpotik datozenei ez erakustea". Basurtoren esanetan, ordea, hizkuntza txikiek, euskaren kasu, turismoaren hazkundearen ondorioz bizi duten egoerak ardura sortzen du, ez Donostian bakarrik, baita mundu mailan ere.

BiziLagunEkineko kidearen ustetan, euskara landu daiteke turismo mailan. "Gure gastronomia eta inguru naturalak bezain salgarria izan daiteke", baina bere iritziz "oztopoak ere sor ditzake" euskal hiztunen eskubideetan. "Turistarekin komunikatzeko euskara ez den beste hizkuntza bat erabili beharko dugu. Euskara modu sinboliko batean erabili daiteke, baina bestela ez". Basurtoren esanetan, sinbolikotik harago joanda, praktikotasuna bilatu behar da. "Praktikoa bihurtzen denean hasten da jendea hizkuntza hori ikasten".

Kezkak bultzatutako lanketa

Turismoak euskararen orainan eta etorkizunean izan dezakeen eraginaz kezkatuta, lanketa bat hasi du Uemak, Aranak azaldu zuenez. "Ikusten hasi ginen joera hori bazegoela hainbat zerbitzutan. Hauen ustez, turistei euskaraz egitea oztopo izan zitekeen, eta Uematik ikusi genuen kontzientziazio lan bat egitea beharrezkoa zela. Askotan turista hauek kanpotarrak direla pentsatzen dute, baina asko hemen ingurukoak dira, eta turismo bulegoetako datuen arabera hona etortzen diren kanpotar asko Kataluniakoak edo Valentziakoak dira. Hau da, hizkuntzen arteko konbibentziara ohituta dauden lurraldetakoak. Beraz, zertaz ari gara?", galdetu zuen Aranak. 

Uemako kidearen ustean, badago halako kontzientziazio falta bat euskararekiko. "Udalerri euskaldunetan besteetan baino gehiago entzuten da euskara. Baina, bestela, kanpotik etortzen den norbaiti nola egingo diozu euskaraz? Ahalduntze horretan badugu lan bat, eta sektorez sektore joan behar dugu ahalduntzen". Aranak esandakoaren arabera, hitz batzuk euskaraz egin behar dizkiegu kanpotarrei, "egun gutxi batzuk pasatzera etorri badira ere. Gero beraien hizkuntzetara pasako gara, baina koherenteak bagara, goazen euskaraz egitera!".

Galderak erantzun zituen %95ek ez zuen inongo arazorik izan euskararekin, eta erdiak eskertu egin zuten beraiekin euskaraz aritzea

Tusista beraiek euskararen presentzia eskertzen dutela ondorioztatzen duen ikerketa baten emaitzak ere eman zituen Aranak. Zumaian, Leitzan eta Bermeon egin zituzten galdeketak, eta emaitza hauen arabera, galderak erantzun zituen %95ek ez zuen inongo arazorik izan euskararekin. Erdiak eskertu egin zuten beraiekin euskaraz aritzea, eta errotuluak euskaraz bakarrik egoteak arazorik eragin ez ziela ere azaldu zuten. "%45 batek herri euskaldun batera zetorrela bazekiela zioen, eta euskararen inguruko app-ak egotea ere eskatu zuten. Horrek erakusten du euskaraz egitea ez dela arazo bat". 

Instituzioen ardura

Basurtok nabarmendu zuenez, hizkuntzaren sendotze honetan Uemak izan behar du bidegile. "Udal mailan ere lan egin behar da". Hortik gora joanda arazo gehiago egon daitezkeela nabarmendu zuen, eta azken agintaldietan instituzioek turismo arlorako aukeratutako ingelesezko hitzak gogoratu zituen: San Sebastian Region, Basquetour edo Basque Country marka, hurrenez hurren. Turismo arloan euskararen alde egindako lan apurra euskara teknikariei edo turismo bulego batzuei esker izan dela azpimarratu zuen. "Donostian hiztegi txiki batzuk banatu dira. Zortzi hizkuntza jasotzen ditu, eta horien artean euskara dago. 80.000 ale banatu dira. Hiztegi hori euskara zerbitzuak sekulako borroka eginda sortu da. Baina bestela euskara ez dago erdigunean".

Asier Basurto: "Katalan bat La Caixara joaten bada, edo madrildar bat Banco Santanderrera, eta ikusten badu bere aurrean dagoenak gestioak euskaraz egiten dituela, hor ikusiko du euskara ez dela zerbait folklorikoa"

Maila lokal batean euskara erdigunean badela erantzun zion Aranak. "Herri mailan, eskualde mailan egiten da lan". Bere ustetan, hizkuntza irizpideak finkatu beharko lirateke turismo ordenantza bat sortzerako orduan. Sektorean lan egiten duten langileek euskaldunak izan beharko lukete, eta lehen hitzak euskaraz egin beharko lirateke, besteak beste, teknikariaren esanetan. 

BiziLagunEkin plataformako kidearen ustetan, baina, euskaraz bizi garela erakutsi behar zaie turistei, eta adibide bat jarri zuen: "Katalan bat La Caixara joaten bada, edo madrildar bat Banco Santanderrera, eta ikusten badu bere aurrean dagoenak gestioak euskaraz egiten dituela, hor ikusiko du euskara ez dela zerbait folklorikoa".

Artaldea izan nahi ez duten ardiak

'Autentikotasunak' duen arriskua ere azpimarratu zuen Basurtok. "Turistak artalde sentitu nahi ez duten milaka ardi dira, eta beti doaz benekotasunaren bila". Azken aldian modan dagoen Esperientzien joera horren barruan, orain urte batzuk Donostian jarri zuten egitasmoa gogoratu zuten. "Turistak elkarte gastronomikoetara eramaten hasi ziren esperientzia hura bizi zezaten. Esaten zieten kuadrilak joaten zirela leku horietara, etab. Hori elkarteen amaiera izan daiteke, bazkideak ez direlako eroso sentituko hainbeste begiradaren aurrean. Turismoa estraktiboa da, eta lagatzen duena inongo distirarik gabeko zerbait. "Iparraldean basque den guztia saldu dute. Dena da zuri, berde eta gorri; lekuen izenak ere euskaraz daude, baina turismoa hartzen duten lekuetan apenas entzuten den euskara. Horrekin kontuz ibili behar da". 

Goizane Arana: "Garbi utzi behar da euskararen egoeraren ardura ez duela turismoak. Turismoak izango du eragina, baina ardura denona da"

Donostiarrak gaineratu zuenez, euskaldunok euskaraz bizitzeko dugun eskubidea blindatu behar da beste interes indibidualen gainetik. "Dogma da turismoak dirua ekartzen duela, eta denok irabazten dugula. Baina egia da batzuk bakarrik irabazten dutela, nahiz eta mitoa barruraino sartu diguten".

Turismoa eta euskararen arteko oreka hori "posible" dela azaldu zuen Aranak, baina arreta jarri behar dugula. "Turismoaren garai indartsuetan arreta hori jarri behar dugu. Benekotasun hori galdu daiteke, eta herriaren nortasuna bera galtzeko arriskua ere badago". Termometro bat jartzearen alde agertu zen teknikaria, "baina garbi utzi behar da euskararen egoeraren ardura ez duela turismoak. Turismoak izango du eragina, baina ardura denona da". 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Turismoa
Desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak egingo dituzte Donostian

BiziLagunEkin plataformak desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak iragarri ditu, Donostian, elkar ezagutzea, esperientziak partekatzea eta gogoeta kolektiboa egitea helburu. Egitarauaren xehetasunak datozen asteetan jakinaraziko dituzte.


Ez onartu hiriaren salerosketa, ez irentsi itxurakeriaren amua

Azken urteotan Donostian gero eta ozenago entzuten ari gara bizilagunen ahotsa: turistifikazioa gure hiria itotzen ari da. Joan den ekainaren 15ean, ehunka donostiar atera ginen berriro kalera gure bizi-baldintzak eta bizimoduak defendatzera. Jendartearen eta auzoen beharrak... [+]


2025-07-03 | Leire Artola Arin
Marbellako zerbitzari baten egunerokoa: prekaritatea, gehiegikeria eta turismoaren mendekotasuna

Udako opor hauetan ez dira gutxi izango Andaluziako eguzki eta ur epel bila doazen euskal herritarrak. Kontrako bidea egin zuen Ana Geranios (San Pedro Alcántara, Andaluzia, Espainia, 1988) kazetari eta idazleak martxo amaieran, Euskal Herrira etorri baitzen Costa del... [+]


Ey, ey... Turismo kolonialaren bonba lehertu duela Bad Bunnyk

Reggaetonarekin eta antzekoekin, musika estilo bat ez ezik, Puerto Ricok beste ideia bat zabaldu du mundu osora: turistifikazioaren eta iragan kolonialaren artean dagoen lotura estua. Milioika jarraitzaile dituen Bad Bunny artista da mezu horren bozgorailu. Azken diskoan Jorell... [+]


Ehunka herritar turismo masiboaren aurka manifestatu dira Donostian, Europako hainbat hirirekin koordinatuta

Donostiako desazkunde turistikoaren aldeko BiziLagunEkin plataformak deituta, Europa hegoaldeko turistifikazioaren aurkako SET sarearekin koordinatu dute ekimena.


Analisia
Kanarietara bidaiatzeko oharrak

Mingainari kosk txikia eginda joan ginen oporretan Kanarietako Lanzarote irlara. Maiatzaren erdian, turista asko-askorik topatuko ez genuela jakinda, prezio guztiak ere merkeago, eta hara eta hona mugitzeko lasaitasun gehiago. Espero bezalaxe izan zen. “Esperientzia”... [+]


48 eragile batu dira Donostian turistifikazioaren aurka antolatutako manifestaziora

BiziLagunEkin desazkunde turistikoaren aldeko Donostiako plataformak ekainaren 15erako deitu du manifestazioa, Europa Hegoaldeko beste hainbat hiritako eragileek bezala. Turistifikazioa salatu eta hiri eredu alternatiboa aldarrikatuko dute.


Desazkunde turistikorantz, turismoaren oinarri kapitalistak kolokan jartzeko

Europa hegoaldean turistifikazioaren aurrean dauden hirien SET sareak topaketa egin du Bartzelonan, apirilaren 25etik 27ra. Turistifikazioak lurralde eta bizitzetan duen eraginaren tamainaz ohartarazi dute: “Ez da turismo handia jasotzen duten guneen arazoa soilik; sistema... [+]


2025-05-22 | ARGIA
Bizilagunekin plataformak ‘Donostia Tropikala’ festa egingo du maiatzaren 30ean

Ekimen honekin tonu alai eta ironikoan salatu nahi dute aldaketa klimatikoa eta turistifikazioa elkar elikatzen ari direla, eta horrek "gure hiria eta lurraldea merkatuaren logikaren esku uzten" dituela.


65.935 etxebizitza turistikoren iragarkiak kentzeko agindu dio Espainiako Gobernuak Airbnb-ri, tartean Euskal Herriko zenbait

Espainiako Gizarte Eskubide eta Kontsumo Sailak enpresari eskatu zion Espainiako Estatu osoan 65.935 etxebizitzaren iragarkiak webgunetik kentzeko, araudia betetzen ez zutela egotzita. Airbnbk helegitea aurkeztu zuen, Madrilgo Auzitegi nagusiak arrazoia eman dio gobernuari,... [+]


Mallorca

Kapitalismoaren lekuan lekuko eta garaian garaiko egoerara moldatzeko gaitasuna harrigarria egiten zait batzuetan. Espero ez duzun tokian azaltzen dira antzekotasunak, eta hara non, bat-batean konturatzen zara munstroak Mallorcan hartzen duen itxura ez dagoela etxean bertan bizi... [+]


Donostia tentsio handiko eremu izendatu du Eusko Jaurlaritzak

Uztailean argitaratuko da behin betiko Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE), eta Hego Euskal Herriko lehen hiriburua da izendapena lortzen.


Eguneraketa berriak daude