Etxekoandreak atzo eta gaur


2023ko azaroaren 29an - 00:02

Ez dakit ohartuko zineten, baina azkenaldian mezu erreakzionario eta kontserbadoreak sare sozialetan zabaltzen ari dira. Horietako bat da tradwife delako joera. Hitz hori tradicional wife, hau da emazte tradizionala, kontzeptuaren laburdura da. Mugimendu honek proposatzen du 1950eko hamarkadako emakumeen roll tradizionala bizi-estilo gisa berreskuratzea: etxetik kanpo lanik egiten ez duen emakume heterosexual ezkondua, senarraren mendekoa eta etxea mantentzeaz eta etxekoak zaintzeaz arduratzen dena. Gero eta ohikoagoa bilakatzen ari da emakume gazteek bizi-estilo horren abantailak azaltzea Tik Tok, Instagram eta Twitterren.

Genero-roll horiek, alabaina, ez dira betierekoak izan; emakumeak ez dira beti senarraren mendeko izan. Domestizitatearen ideia, XIX. mendean sortu zen. Ordura arte, betidanik, emakumeek etxetik kanpo egiten zuten lan, gizonenaren pareko ez izan arren. Baina domestizitatearen ideologia Europan eta herrialde anglosaxoietan zabaltzen hasi zenetik, orokortzen joan zen emakumeek etxean geratu behar zutelako ideia. Korronte ideologiko horren arabera genero bakoitzari paper bat zegokion: emakumeari etxeko aingeruarena, ama zintzo eta emazte fidelarena; gizonari, aldiz, male bread winner delakoa, eguneroko ogia irabazten eta etxetik kanpo lan egiten duen senarrarena. Hartara bi esfera ezberdin eratu ziren: emakumeen etxeko esparru pribatua eta gizonezkoen esparru publikoa.

Eredu ideal hori, haatik, ez zen beti betetzen. Emakumeak etxeko esparru domestikora zokoratzeko nahi argi bat izan zen arren, langile klaseko familietan senarraren soldata ez zen aski etxeko guziak elikatzeko. Horregatik, emakumeek diru-sarrera osagarriak bilatu behar izan zituzten, estatistika ofizialetan agertzen ez ziren ezkutuko lanen bidez. Batzuetan etxetik kanpo aritzen ziren, eta bestetan sosen bat irabazten zuten etxetik bertatik egin zitezkeen lantxoen truk, jostun edo garbitzaile esaterako.

Domestizitatearen ideia hori 1960 eta 1970eko hamarkadetatik aurrera hasi zen aldatzen. Garai hartako kapitalismoaren behar ekonomikoek eta bigarren olatuko feminismoak emakumeak lan merkatu arautura itzul zitezen eragin zuten eta. Emakume askok prozesu hori askatzailetzat bizi izan zuten. Idatzirik zeukaten patua hautsi zuten, domestizitatearen kateak apurtu zituztelako eta independentzia ekonomikoa irabazi zutelako. Alabaina, senarraren mendeko izatea saihestu bazuten ere, soldatapeko lanaren uztarpeko izaten jarraitu dute, eta gainera, sarri emakumeen lan baldintzak eta soldatak okerragoak dira. Halaber, etxekoen zaintza lanen ardura nagusiena haien gain erortzen da oraindik; izan ere, soldatapeko lanaldia gutxi balitz, gero etxean bigarren lanaldi bati aurre egin behar diote sarri. XIX. mendeko domestizitatea ez da erabat desagertu, baina soldatapeko lanaren zama gehitu zaio. Ostegun honetan, hori guzti hori salatzeko greba orokorra dago. Ez gaitezen etxean geratu, denak kalera!


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Historia
Indarkeria, endogamia eta baztanga Trebiñun

Trebiñu, VI. mendea. Eremita talde bat Las Gobas kobazuloetan bizitzen hasi zen, eta historiaurretik okupatutako Laño ibaiaren haitzarte hartan kobazulo berriak hondeatu zituzten. Hurrengo mendean kobazuloetako bat nekropoli modura erabiltzen hasi zen bertako... [+]


Ziga (Baztan)
Herri baten sorrera, eskalaz eskala

Zer da herri bat? Galdera horrek oso erantzun desberdinak izan ditzake alderdi materialari edo inmaterialari begiratuz gero: eraikin zein etxeei, edo komunitateari zein elkarbizitza arautzeko moduari. Baina herriek ingurumenari eta lanari estuki loturiko iragan bat dute, eta... [+]


Donostiako Polloe hilerriko gurutze frankista eraisteko eskatu du EH Bilduk

CNT sindikatuak egin duen eskaera ofiziala babestu du udaleko koalizio abertzaleak, eta faxistekin batera lurperatu zituzten biktima guztiak bilatzeko eskatu du.


Ezkabako iheslari Segundo Hernandez identifikatu dute Eguesibarreko Eliako hobian

Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.


Garaileak esaten duenean amaitzen al da gerra bat?

Badakigu gerra bat noiz hasten den, baina ez noiz amaituko den. Hainbatetan entzun dugu esaldi hori, eta topikoa dirudi, baina arrazoirik ez zaio falta, gaur egun munduan barrena bizirik segitzen duten gatazka ugariei erreparatuz gero. Gauza bera esan liteke 1936ko uztailaren... [+]


Turismoa vs. geoglifoak

Atacamako Desertua Fundazioak eremu horretako geoglifoak suntsitzen ari direla salatu du sare sozialetan; hainbat argazkiren bidez, basamortura 4x4 ibilgailuetan doazen bisitariak eragiten ari diren triskantza erakutsi dute. 1000 eta 1520 urteen artean egindako geoglifo handiak... [+]


Elhuyar anaiek baino lehen

Knustrup (Danimarka), 1546ko abenduaren 15a. Tycho Brahe astronomoa jaio zen. Besteak beste, Kopernikoren Ilargiari buruzko teoria hobetu zuen, errefrakzioei buruzko lehen taula osatu zuen eta Johannes Keplerren irakaslea izan zen.

Beraz, astronomiaren alorrean egindako... [+]


Ez deitu deportazio masibo, deitu marketin kanpaina arrazista

Mendebaldeko herrialde aberats gehienetan ultraeskuina etengabe eztenka ari da migratzaileekiko gorrotoa eta arrazismoa akuilatzen. Deportazio planei ekitea izan da gobernu askoren erantzuna, izan afganiarrak talibandarren eskutan uzteko, Alemania pentsatzen ari den moduan, edo... [+]


2024-09-11 | Euskal Irratiak
Elorri Arkotxa
“XIX. mendeko gutunen bidez, Xiberoako garaiko gizartea ezagutu nahi izan dut”

XIX. mendearen bukaeratik Lehen Mundu Gerrara arte xiberotarrek gutun bidez ukandako komunikazioa ikertu du Elorri Arkotxak Nafarroako Unibertsitate Publikoan eginiko tesian.


2024-09-06 | Ahotsa.info
Jose Mari Esparza, herrigintzari eskainitako bizi oso bat

Hamaika TBk estreinatutako Esker Onez saioa dedikatu diote Tafallako editore eta Ezker Abertzaleko militante historikoari.


Joana Jutsikoa, sorginkeriagatik erre zuten lehenengoa?

Sorgin ehizari buruzko historia ezagunenak XVI. eta XVII. mendekoak dira Euskal Herrian: Erronkarin, Zugarramurdin eta Lapurdin, inkisidore eta torturatzaileen amorrua jasan zuten herritar ugarik. Hain justu 1525ean, duela ia 500 urte Pirinioetan lehen prozesu orokorra hasi... [+]


Erromatar kartzela Korinton

Erromatar Inperioko hiri gehienetan kartzelak zeudela pentsatu arren, garai hartako espetxeen arrastorik ia ez da aurkitu  aztarnategietan.

Berriki, ordea,  Matthew Larsen Kopenhageko Unibertsitateko arkeologoak Korintoko erromatar espetxea identifikatu du. 424... [+]


Eguneraketa berriak daude