aurre egingo dieten hedabide independenteak
Saria hausiya zekarkiñe
marian sartuko omen ditun
eokieran, bi mila baixkiñe,
beatzik alden palota abitu.
Etzion guk konpondu ezinik
Baño lanai gor ekiñ aurretik
Saria zabaldu ertza danetik
Eztiñau ber joskura okerrik
MUTILLOYAN AMARRATUTA
ZENBAT LEZAKE KONTA…
AITU, MUXU BOTA
ABITZEA GUAZTIK, ERRIA TXIKOTA!!
Arrai tokin aberi zikiña
Hogei brazan tarrata garbiya…
MUTILLOYAN AMARRATUTA
ZENBAT LEZAKE KONTA…
AITU, MUXU BOTA
ABITZEA GUAZTIK, ERRIA TXIKOTA!!
Ez dago amaren semerik hau ulertuko duenik, Orioko bertako biztanle euskaltzalerik ez bada. Euskal Herri osoko jendea batuko duen euskararen aldeko ekitaldian tokian tokiko euskalkiak erabiliko bide dituzte bertaratuko diren guztiak, eta batuari eduki daukan espazioa emango diote (hutsaren hurrengoa), hots, euskaldun orok elkarri ulertzeko bultzatutako asmo aspaldikoari, norberaren idiosinkrasiari aldez edo moldez eutsi behar zaiolakoan.
Ondorioz, euskara (batua) gero eta zokoratuago ari gara egiten, euskalkiek duten garrantzia eta ezinbestekotasunaren mesedetan, euskararen (batua) elikagai direlakoan. Eta urteak joan eta urteak etorri; belaunaldiak joan eta belaunaldiak etorri, eta normalizazio bidean barik, zabaldu eta ugaritu beharrean, gero eta lokalagoa, baztertuagoa eta aho-mintzotik urrunduago dago euskararen (batua) ibilbide arantzatsua.
Ez diot nik euskalkiak aztertu, ikertu eta mapa soziolinguistikoa egin behar ez denik (jarri markoa eta eskegi horman). Baina bego horretan. Euskara modernoak (barkatu atrebentzia) Bonaparte eta Koldo Zuazo bezalako ikerlariak behar bai, baina museo linguistikoan gordetzekotan. Horretan nago.
Bai, kontra nago, gainera, aberastasunaren banderari eutsita, euskara (batua) egun ere, eta Bizkaiko lurraldeari dagokionez, gutxienik, nola ikastetxeetan, hala herritarren ahotan, arrotz izaten jarraitzearekin (ez denetan, jakina). Eta egun ere nola egiten zaion laudorio euskalkien aldarrikapen tematiari.
Gipuzkoako periferia linguistikoetan, Bizkaian, esaterako, Bizkaiera bera euskalki ez ezik, hizkuntza izaera ere ei duen aitzakiapean, euskalki hau hobesten dugu egunerokotasunaren hartu-eman arruntean, euskarak (batua) arrotz izaten jarraitzen duen bitartean, salbuespenak salbu. Entzun bestela, herritar xeheak ahoan darabilen euskara, umeengandik hasita.
Eta kontra nago, halaber, hitanoaren erabilera masibo eta nahastuarekin, onik barik kalte, nahasmen eta zorabio linguistiko handiago eragiten diolako zukaren erabilera normalizatu beharrekoari (agur berorika, adio hika). Denontzat euskara bat eta mundu guztiak ulertzeko modukoa indartu behar dugu, gizarte maila eta estamentu guztietan. Bestela, “1968ko Arantzazuko bilera hark” ezer gutxirako balio izan duen sentsazioarekin biziko gara beste ehun urtean ere. Eta politikagintzan bezala, hizkuntzan ere aurrera egin beharrean, atzerantz arrapalada bizian egiten ari garen sentsazio mingots garratzak aho-sabaia ustelduko digu.
Ez dira hauek euskara hondamendira daramatzaten arrazoi nagusienak. Badakit: murgiltze linguistikorik ez izateak, euskarari prestigio ez emateak, lege aldetik babesik ez izateak eta beste hainbat faktore exogeno eta endogenok (hedabide erdaldunen eragina; euskaldunok dugun joera amorratua gaztelaniari prestigio emateko; Donostia, Kulturaren Europako Kapitalaren kasuan Berastegirenak izenik ere ez du). Unamunoren berba profetikoak (“Egin diezaiogun euskarari errespetuzko hileta”) egia bilaka ez daitezen, jo deza(gun)tela mahaian hordagorik ozenena eta bira dezagun lema 360 gradu. Bestela, gureak egin du. Dagoeneko eginda ez badu.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]
Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]
Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]
BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]
Berritu ala hil. Hori esaten diogu geure buruari. Ariketetatik ariketa gabeko alera, narraziotik gertuago, metaforarik gabe, zuzenago. Orain? Orain gehiago behar dugu. Narrazioago, ezmetaforatuago, ariketagabeago.
Pertsonaia bat sortuko dugu. Pertsona bat. Istorio batean... [+]
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]
Ez naiz buruan ideia hau darabilen bakarra, asko gara munduan Whatsapp eta Telegram mezularitza aplikazioak hartzen ari diren botereaz kontziente bide hori jorratu nahi dugunak.
Familia, lagunak, komunitateak, lana, komunikabideak... Mezularitza aplikazioekin dena dugu... [+]
Hondakinak etorkizuneko material berriak dira. Iragarki marketineroa izan daiteke, baina diseinu eta eraikuntzaren ikerketa munduan sormen bideak irekitzeko aukerak ekarriko ditu, dudarik gabe. Europako hondakinen legedia zorrotz jarriko dela iragartzean, nolabait ulertarazten... [+]
Twerk klasean gertatu zen, Bilbon. Merkataritza-gune batean dago dantza eskola, eta gortinek ez dituzte kristalak erabat tapatzen. Emakumezko lau ikasleok eta irakasleak luzaketak egiten geundela, gure short labur eta top-ak jantzita, bi mutiko hasi zitzaizkigun kristalaren... [+]
Herria astekariaren ez hain aspaldiko aleak irakurtzea aski da antzemateko Mixel Garikoitzek Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako gizarte nagusiki katolikoan utzitako arrastoaren sakonari.
Ibarreko Garakoitxeko semea, bertze ordezkaririk ez du Iparraldeak Erromako... [+]
Berriz gertatu da. Bartzelonako Unibertsitateko ikerlari batzuek (emakumeak) salatu dituzte beren nagusiarengandik (gizona) jasandako sexu erasoak eta nagusikeria edo botere-gehiegikeria. Eta berriz ere, ospe handiko gizonaren aldeko adierazpena bultzatu dute, baita... [+]
Semea futbol talde batean jolasten da eta, kurtso amaieran jokatutako hamaika torneoren artean, Athletic Cup-era gonbidatu dute bere ekipoa aurten. Txapelketak laurehun talde eta 5.000 futbolari inguru batu ditu; haur eta nerabe, senideak eta lagunak kontatu gabe. Itzelezko... [+]