Erorien Haranean ehortzitako euskal herritarren gorpuak ekartzeko eskatu dute Eusko Legebiltzarrean
Ez da zehatza zenbat gorpu euskaldun dauden. Ikerketa “intentsiboa” egitea eskatu dute. PPk abstentzioa eman du, eta gainontzekoak alde agertu dira. EH Bilduk baiezko botoa eman du Gogora-ren izenean egitea proposatu den arren. Espainiako Parlamentura bidali dute eskaera.
Asteazken goizean onartu da Legebiltzarrean EH Bilduk eta Elkarrekin Podemosek aurkeztutako proposamena. Lau puntuetan oinarrituta egon da, eta lehenengoan EH Bildu ez da bat etorri; abstentzioa eman du. “Gogora-k biktima hauen senitartekoei ez dietela babesik eman” adierazi dute, “enpatiarik gabe” jokatu dutela eurekin, eta Gogora-k “boluntarismo kolpez” jokatzen duela. Gauzak horrela, Memoria Historikoaren legea egin behar dela azpimarratu dute abertzaleek, eta hor bai, Gogora-rekin elkarlanean behar lukeela izan.
Erorien Haranean ehortzita dauden ia 34.000 gorpuetatik, 12.410 faxismoaren aurka borrokatu zutenak direla esan du Arzuaga Gumizio EH Bilduko legebiltzarkideak. Horietatik 1.200 inguru omen dira euskal miliziano, gudari eta errepublikarrak. Nafarroaz ere mintzatu da; “aurreratuago” daudela esan du. Franco hil orduko ekin zioten bertako gorpu nafarrak hilobitik ateratzeari, eta garai hartan 133 atera zituzten. Egun Memoria Historikoaren Legea badute, eta Legebiltzarrak “pilak jarri” beharrean dela esan du.
Alderdi Popularra izan da abstenitu den bakarra. “Ez dela Legebiltzarraren kontua” adierazi du Barrio Baroja PPko legebiltzarkideak, “horretarako dagoela Diputatuen Kongresua” eta irailean aurkeztu zen dekretua –Erorien Haranaren etorkizunaz hitz egiten zena– “onartzeke” dagoela gaur egun. Beraz, “ezin dela ezer egin”. PSEko Romero legebiltzarkideari ere zuzendu zaio, Erorien Harana bakearen eta memoriaren bilgune bat izan beharrean, “haserrerako” leku bat dela esan duelako. Horren harira, Barriok nabarmendu du “denok lan egin behar dugula” bakearen gotorleku izateko, eta ez “amorerik” emateko.
Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.
Espainiako sei pertsonaren gorpuak identifikatu dituzte. Urduñako desobiratze lanak 2024ko abenduak amaitu ziren eta guztira 93 pertsonaren gorputzak berreskuratu zituzten. Aurkikuntza berriekin, hamazazpi pertsona dira jada identifikatu dituztenak.
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.
Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]
Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]