Emakumezkoen talentuaren aldeko apustua egitea osasun globala lortzeko: emakume afrikarrak aldaketa-agente gisa ikerketan
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ikerketaren eta arlo akademikoaren mihise zirraragarrian, genero-berdintasunaren pintzelkadek ez dute soilik justizia-koadro bat margotzen, ezagutzaren funtsa ere zizelkatzen dute horrekin batera. Maiatzaren 25ean izango den Afrikaren Mundu Eguna dela-eta, funtsezkoa da onartzea Afrikako emakumeek ikerketan duten ezinbesteko rola eta haien potentzialean inbertitzeak duen inpaktua zein den.
Afrikako emakumeak ikerketan aritu daitezen gaitzea ez da soilik kristalezko sabaiak apurtzea, horrekin batera suntsitu behar dira hezkuntzarako sarbidea mugatzen duten, aurreiritzi instituzionalak betikotzen dituzten eta emakumeek egiten dituzten ekarpenak gutxiesten dituzten kultura-arauak iraunarazten dituzten oztopoak. Imajinatu ditzagun entzun gabe geratzen diren ezagutzaren sinfoniak, aztertu gabe geratzen diren ulermenaren koloreak gure lan-indar intelektualaren erdia baztertuta geratzen denean.
Afrikako emakume ikertzaileetan inbertitzea ez da soilik balantza orekatzea, komunitate afrikarrei buruz dugun ulerkuntza estaltzen duten ezjakintasunaren amildegiak eta ikerketaren hutsuneak betetzea ere bada. Mendeetako jakinduriaren oihartzuna daramate haien ahotsek, ezagutzetan eta tokiko esperientzietan errotutako jakinduriarena, eta testu-liburuak beren kabuz soilik inoiz transmititu ezin izango lituzketen ikuspegiak eskaintzen dituzte.
Zoritxarrari aurre eginez, Afrikako emakume ikertzaile ugari agertu dira erresistentziaren eta erabakitasunaren argibide-erakusle gisa, eta historiaren liburuetan betirako jasota geratu dira haien istorioak. Berrikuntza-laborategietatik gizarte-aldaketaren arloetara, etorriko diren belaunaldien inspirazio-iturri dira, eta pasioa dagoen tokian aukera mugagabeak daudela erakusten dute.
Maiatzaren 25ean izango den Afrikaren Mundu Eguna dela-eta, funtsezkoa da onartzea Afrikako emakumeek ikerketan duten ezinbesteko rola eta haien potentzialean inbertitzeak duen inpaktua zein den
Haatik, Afrikako emakume ikertzaileen bidea ez da bakarrik egitekoa, baizik eta komunitate osoaren parte-hartzearen eta kolaborazioaren bidez egitekoa. Arlo akademikoaren eta tokiko komunitateen arteko zubiak egitean, aldaketarako zubibide bihurtzen da ikerketa, denbora askoan isildutako ahotsak anplifikatuz eta jendearen premia larriei erantzunez.
Dena den, Afrikako emakume ikertzaileek aurrera egin dezaten, estimulu bat baino zerbait gehiago behar dute, babes-egitura bat behar dute: ikerketa-azpiegituretan egin beharreko inbertsioa, finantzaketa, tutoretza, eta beren talentua lantzeko eta etorkizuneko aurkikuntzetarako bidea berdintzeko harremanak ezartzeko aukerak.
Komunitate ikertzailearen lidergoaren kapak bere azpian hartzen duen aniztasuna ere islatu behar du. Afrikako emakumeek lidergo-postuetan ordezkaritza handiagoa izatea ez da soilik estereotipoak desagerraraztea, baizik eta ikuspegi guztien ahalmena aprobetxatzea berrikuntza bultzatzeko, inklusioa sustatzeko eta guztien premiei erantzungo dieten ikerketa-programak lantzeko.
Afrikako emakume ikertzaileen lorpenak eta arrakastak ospatzen ditugun bitartean, izen handiko ikertzaileak direla –hala nola Mwele Ntuli Malecela, Quarraisha Abdool Karim, Wangari Muta Maathai edo Wendy Okolo– edo hain ezagunak ez diren beste hainbat direla ere, ez gaitezen haien merezimenduak txalotzera mugatu eta onartu dezagun, halaber, haien ekarpenek izandako domino-efektua. Aurkikuntza bakoitza, aurrerapauso bakoitza, ezagutzaren aurrerabidearekin, gizarte-aldaketa bultzatzearekin eta pertsonen bizitza hobetzearekin duten konpromiso apurtezinaren lekukotza da, ez bakarrik Afrikan, baizik eta mundu osoan.
Afrikako atsotitz batek dioenez, "Gizon bat hezten duzunean, gizabanako bat hezten duzu, baina emakume bat hezten duzunean, nazio bat hezten duzu". Erantzun diezaiogun, beraz, Afrikako emakumeak ikerketan indartzeko deialdiari, ezen hori egitean komunitate osoak, nazioak eta mundua oro har indartzen baititugu.
Gloria Dada, Biokimikan doktorea.
Zariako (Nigeria) Ahmadu Bello Unibertsitateko Biokimikako irakasle elkartua eta Anesvad Fundazioko "Becas para Todas" programaren onuraduna.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]
Eusko Jaurlaritzak "Eskola inklusibo, ekitatibo eta kalitatezkoaren aldeko mahai" berria osatu duten gizarte-eragileei Euskadiko eskola-segregazioaren hasierako diagnostikoa eta erantzuna izeneko txostena banatu die, eztabaidatu eta adostasunak lortzeko. Debateak, beraz,... [+]
Udan zehar, mobilizazio sozial handia izan da eta herritarren plataformak sortu dira Lizarraldean biometanizazio-plantak direla eta: Viana, Lodosa, Los Arcos, Mendabia... Horietan guztietan erraz identifika daitezke gako berberak: 1/ Nafarroako Aldizkari Ofizialean proiektuak... [+]
Abuztua da. Iratxen bildu gara Jurramendi igotzeko. Gudarienetik baino, gurutzeen bidetik (via crucis) ekiteko gomendatu digute. Berbagai, Gazako egoera. Israelek, genozidioa gauzatzeaz gain, horren kontaketa ere isilarazi nahi du: ia 300 kazetari erail ditu, Al Jazeerako Anas... [+]
Pasa den asteburuaren atarian, eta, oraingoan bai, hainbat hedabidetan Bernedoko udalekuetan gertatutakoa (Dutxa hotz bat denontzat) masiboki hedatu ostean, iritsi zen hezitzaileen adierazpena. Bertan, beraien “oinarri ideologikoak argitzea” eta “egiteko moduen... [+]
Euskal Udalekuetan egondako haur eta gazteen guraso edo/eta tutore legal gisa, babes osoa adierazi nahi dizuegu Bernedoko begiraleoi. Guztiz gaitzesten ditugu hezitzaileak jasaten ari zareten jazarpena eta sare sozialen bidez, publikoki zein maila pribatuan, egin zaizkizuen... [+]
Gure alaba nagusia Euskal Udalekuetara joan zen lehen aldian, 2019an, eraldatuta itzuli zen. 15 egunetan hazi egin zen, eta ez fisikoki bakarrik; arrunt pozik zetorren, hunkituta eta bere abenturak kontatzeko gogo handiz; ezin genion jarraitu, horren azkar hitz egiten zuen... [+]
Gauza garrantzitsu asko gertatzen ari dira Palestinan, Euskal Herrian eta munduan. Espantu israeldarraren aurrean Euskal Herrian inteligentzia kolektiboa martxan dago, inoiz baino indartsuago. Jende ezberdin asko, toki ezberdin askotan, gauza ezberdin asko egiten ari da... [+]
Palestinan gertatzen ari diren gizadiaren aurkako krimenak “berariaz gaitzesten ez dituzten” Israelgo erakundeekin harremanik ez izateko 2024ko apirilean EHUko Gobernu Kontseiluak hartu zuen konpromisoaz gain, beste urrats bat eman du euskal unibertsitate publikoak... [+]
Aurtengo uda garaian 46 gradutara iritsi da tenperatura Espainia eta Portugaleko leku batzuetan. Europako beste leku batzuetan ere 40tik gorako tenperaturak izan dituzte, baita Euskal Herrian ere. Iaz baino tenperatura altuagoak izan ditugu eta aspalditxo izan ditugun handienak... [+]
Nazio Batuen Batzorde batek bi urte behar izan ditu palestinar herriak hamarkadetan salatu duena berresteko: Israelgo estatu sionista genozidioa gauzatzen ari dela. Herri presioa gero eta handiagoa da gure agintarien gainean, eta nazioarteko boikotak lehen arrakalak ireki ditu... [+]
TikTok-en parafernaliatik urrun bizi naizenez, aurreko egunera arte ez nuen jakin Maria Pombo horren berri. Sare sozialek orduero aurkitzen dute kalapitarako gairen bat eta, honakoan, kristorena sortu zuten influencerrak irakurtzearen gainean egindako adierazpenek. "Esango... [+]
Badira egun batzuk Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuan argitalpen bat agertu zela. Bertan, ama batek adierazten zuen bere alaba Bernedoko euskal udalekuetan egon zela hamabost egunez eta talde mistoetan dutxarazten zituztela 13-15 urte bitarteko nerabeak, aukerarik eman... [+]