Ekologikoak eta osasungarriak diren menuak eskainiko dituzte hemendik aurrera Nafarroako hiru ikastolatan

  • Nafarroako hiru ikastolak menu osasungarri, jasangarri eta ekologiko berriak sartu dituzte eskolako jantokietan, bertako lehen sektoreko ekoizpenak hornituak.

Artikulu hau egilearen baimenari esker ekarri dugu.

2020ko urriaren 16an - 16:06
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluak (CPAEN/NNPEK) eta Nafarroako Gobernuko Landa Garapeneko eta Ingurumeneko Departamentuak sinatutako jantoki kolektibo ekologikoak eta iraunkorrak sustatzeko hitzarmenari esker ezarri da proiektua. Menu berri hauek ezartzeko, Nafarroako Ikastolen Elkarteak eta Ekoaldek lagundu dute, kolektibitateetarako eta horeca kanalerako elikagai ekologikoak banatzeko zentro logistiko gisa.

Estatu espainolean, haurren % 30-35ek gehiegizko pisua edo obesitatea dute. Nafarroan kopuru hori txikiagoa da, baina errealitate bat adierazten du: gure dietari proteina eta azukre gehiegi gehitzen dizkiogu, eta, kasu askotan, gure osasunaren aurka doazen elikagai ultra prozesatuak. Horri gehitzen badiogu sasoitik kanpoko elikagaien kontsumoa eta jatorri urrunekoa, emaitza ere negatiboa da ingurumenarentzat eta tokiko ekoizpenarentzat. Elikadura herritarren kezka handienetako bat bihurtu da azken garaietan, eta hori familiek ikastetxeetako eta eskoletako haurren elikadurarekiko duten kezkan islatzen da.

"Lehen sektoretik datozen elikagai ekologikoak, tokikoak, freskoak eta sasoikoak, gure elikadura-ohiturak birbideratzeko, ingurumena errespetatzeko eta landa-garapenean positiboki eragiteko tresna dira", dio Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluak .

Horregatik, azken bi urteotan, menu osasungarriak, jasangarriak eta ekologikoak ezartzea bultzatu du NNPEK Iruñeko Haur Eskoletan, Gure Sustraiak baserri-eskolan eta Tuterako Argia ikastolan. "Horrela, herritarren kezkari erantzuten dio, menuak ezartzeko laguntza eskainiz, eta, aldi berean, elikagai ekologikoak eta tokiko nekazaritza ekologikoa sustatzen ditu", diote. Menu horiek osasun-agintariek nutrizio-irizpideei buruz emandako gomendioei jarraitzen diete, eta garaian garaiko elikagaiak, freskoak, tokikoak eta ekologikoak, sartzen dituzte.

Nafarroako Ikastolen Elkarteak menu horiek ordezkatzen dituen ikastoletan pixkanaka sartzeko apustua egin du. Fase honetan hiru ikastetxe hauek parte hartu dute: Jaso Ikastola, Paz de Ziganda Iruñean eta Tantirumairu Lesakan Ikastola hauek urte osoan lan egin dute menu berriak ezartzeko, CPAEN/NNPEKekin batera, Argia Tuterako ikastolak lortutako emaitzak egiaztatu ondoren. Izan ere, azken ikastola horrek urtebete inguru darama elikadura osasungarri, iraunkor eta ekologikoan murgilduta.

 

Ekoizpen-sektorearen antolaketa

CPAEN/NNPEK eta Nafarroako Gobernuko Landa Garapen eta Ingurumen Departamentuak sinatutako hitzarmenari esker egin ahal izan da proiektua. "Hitzarmena garatzeak elikadura hobetzea dakar, eta tokiko ekoizpen ekologikoari bultzada ematea ere bai, ezinbesteko tresna baita klima-aldaketaren eta nekazari kopuruaren murrizketaren egungo abagunean", esan dute.

Lehen sektore ekologikoarekin lan egin da, ekoizleek kanal horrekiko duten interesa ezagutzeko; izan ere, horrelako proiektuek kolektiboen elikagai ekologikoen eskaera bultzatzen dute eta eskaintza dinamizatzen dute.

Horretarako, Ekoalde "funtsezko pieza izan da", 70 bazkide biltzen dituen ekoizleen eta egileen elkartea baita, eta ekoizle txikiei aukera ematen baitie kolektibitateen kanalera iristeko, produktuak batera eskainiz. "Lan hori garrantzitsua da, ikastetxeek ezin baitute banakako hornitzailerik jaso, eta, hala, lehen sektorea orain arte iristen ez zen merkatu batean sar daiteke".

Gainera, laboreak planifikatzeko eta eskaintza egituratzeko lan bat egin da ekoizleekin, jatetxe kolektiboen beharretara egokitzeko. Horrek ikastetxeei elikagaiak modu egonkorrean hornitzea bermatzen du, urteko prezio justuekin eta finkoekin eta sukaldeetara egokitutako kalibre eta kalitateekin.

Aldaketak menuetan

Ikastetxeetako proiektuak menu jasangarri eta osasungarrietarako trantsizioari heltzen dio, elikaduraren erabateko aldaketa gisa. "Menuen egituran lan egin da, nutrizio-irizpideei, plateren elaborazioei eta sukaldeek elikagai freskoak eta sasoikoak sartzeko duten gaitasunari jarraiki; horrek eskatzen du zentroen inplikazio aktiboa, bai zuzendaritzarena, bai sukaldeko langileena, bai zaintzaileena eta irakasleena" dio NNPEK-k.

Nutrizionista batek eta CPAEN/NNPEKeko teknikariek osatzen dute zentroetako aldaketarekin batera doan diziplina anitzeko taldea, Menjadors Ecologics elkarteko Nani Moré sukaldariak gainbegiratua. Elkarte horrek antzeko aldaketak egin ditu Espainiako lurralde osoko ikastetxeetan.

Menuaren aldaketa praktikoak osasun-agintariek ezarritako jarraibideetan oinarritzen dira, eta, laburbilduz, hauek dira: frijituak kentzea, animalia-proteinak murriztea eta barazkien eta fruten kontsumoa sustatzea.

 

Proiektua zenbakitan

Menu kopurua eguneko: 1480

Urteko menu kopurua guztira: 260.000

Inplikatutako ekoizle kopurua: 23

Sartutako hurbileko elikagai ekologikoak: arroza, oloa, pasta, lekaleak, irina, kontserba, arrautza, olioa, askotariko barazkiak.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Elikadura
Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


2025-07-14 | Garazi Zabaleta
Mustai Ortua
“Baratzetik bizitzea erronka da, batez ere jendearen kontsumo ohiturengatik”

Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]


Gaza Humanitarian Foundation: palestinarrak desplazatzeko enegarren bidea

Lau astetan 550 hildako eta 4.000 kolpatu egon dira GHF fundazioaren banaketetan. Jakiaz gain, tiroak ere banatzen dabiltzalako sionistak. 170 GKEk dute egitura horren desagerpena galdatzen. Baina Israelek beregain nahi du laguntzaren saila ere –finean, gosetearena... [+]


Kritika gogorrak jaso dituen AEBetako Gaza Humanitarian Foundation-aren filiala desegingo du Suitzak

AEBek eta Israelek kudeaturiko erakundeak ez du Suitzako ordezkaririk ezta helbiderik bertan eta horregatik abiatu du egitura desegiteko bidea Suitzako Zaintza Agintaritza Federalak. Gazarako Israelek kontrolaturiko "laguntza" bideratzen dabil GHF fundazioa, soilik lau... [+]


Oporretako plana

Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.


Begoña Pedrosa
“Berrikuntza egiteak prozesuan gorabehera asko dakar batzuetan, eta hala behar du”

Lanez lepo harrapatu dugun arren, eskuzabal hartu gaitu Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak; elkarrizketarako aurrez adostuta genuen denbora luzatzen utzi digu, luze jo baitu solasaldiak. Karguan urtebete egin duelarik, berrikuntzaz aritu gara Begoña Pedrosarekin,... [+]


2025-06-16 | Garazi Zabaleta
Kimuak
“Bizirik dagoen landarea duzu ahoan ernamuin bat jatean”

Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]


Ikastetxeek sukalde propioa izatetik harago, funtsa eskola-jantokien kudeaketa eredua dela adierazi du EHIGEk

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak iragarri duelarik hainbat ikastetxe eta zonaldetan sukaldeak jarriko dituztela, EHIGE gurasoen federazioak dio gaur egun catering-enpresen esku dauden eskola-jantokietako eredua bera aztertzea eta bestelako kudeaketa bat bultzatzea dela... [+]


2025-06-09 | Garazi Zabaleta
Basotxoa
Nafarroako ekoizle eta artisauen azoka berria Iruñeko Basotxoan

Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]


Hiru palestinar hil ditu Israelek, laguntza humanitarioa banatzen ari zitzaien bitartean

Israelek AEBetako enpresa bati eman dio laguntza humanitarioa banatzeko ardura, eta NBEk salatu du laguntza banaketako irudiak “oso larriak” direla. Israelek defendatu egin du banaketa sistema. Jakinarazi dute asteazkenean ez dutela laguntza humanitariorik... [+]


Erregeen sukaldaria eta sukaldarien erregea

Saint-Cloud (Frantzia), 1810eko apirilaren 1a. Napoleon enperadorea Maria Luisa Austriakoarekin ezkondu zen, eta eztei-tarta ikusgarria Marie-Antoine Carême (1784-1833) sukaldari ospetsuak egin zuen.  

Baina Carême gorteko luxuetatik urrun jaio zen, Pariseko... [+]


2025-05-27 | Jon Torner Zabala
Artzain eta sukaldariak eskutik, Ja(ki)tea elkartearen liburu berrian

2009an sortua, euskal sukaldaritza tradizionala sustatzea du helburu Ja(ki)tea elkarteak, abeltzain, laborari edota arrantzaleen jarduna nabarmentzearekin bat. Hamaika modura egin dakieke aitortza, eta oraingoan liburu berria plazaratuta azaldu die elkarteak esker ona,... [+]


Ongi etorri, entsaladen aroa!

Intxaurrondoak ekainean emango du bere fruitua. Lan bikaina egin du, esfortzuak merezi izan du. Lehen beroaldiekin zirkulazioak eta bihotzak zaintza bereziak behar dituzte. Garrantzitsua da hidratazioa mantentzeko neurriak hartzea –ura, infusioa eta saldak– eta fruta... [+]


Eguneraketa berriak daude