Ehun hazi barietate baino gehiago merkaturatu ditu Aleka elkarteak
Euskal Herrian multinazionalen esku dagoen hazien merkatuari alternatiba sortzea du helburu Aleka elkarteak. Noski, elkarteko kideek argi dute alternatibak bertakoa, agroekologikoa, artisaua eta baserri txikietatik sortua behar duela izan.
2016 inguruan hasi zen Kelo Arribas hazien ekoizpenarekin lotutako proiektua mugitzen: “Agroekologiaren munduan ibilia nintzen lehenagotik Uztaro kooperatiban, baina horren ibilbidea bukatu zenean buruan bueltaka nuen beste proiektu hau garatzeko aprobetxatu nuen”.
Ekoizle txikiak multinazional handien aurrean
“Denboraldia hasi aurretik asanblada egiten dugu eta gure artean landu beharreko barietateak banatu”
Arribasen Beizamako baserrian du haziak garbitu eta prozesatzeko gunea Aleka elkarteak, horretan dihardu berak. Beste bederatzi kide ere badira Alekako parte, eta beraien barazki ekoizpenez gain elkartearentzako haziak ere ekoizten dituzte. “Denboraldia hasi aurretik asanblada egiten dugu eta gure artean landu beharreko barietateak banatu”. Haziak garbitu, analisiak egin, eta hezetasun eta tenperatura jakin batekin kontserbatzeko makinaria Beizaman dutenez, hara biltzen dituzte hazi guztiak.
Aspaldidanik barazki ekoizlea zen Arribas, eta lehendik ezagunak zituen barietateekin hasi zen lehenik: “Baserritar txikientzat ekonomikoki ere garrantzitsua da ongi funtzionatzen duten barietateak eskura edukitzea”. Baina mendeetako ondare genetikoa nolanahi galtzen ez uztea ere badute asmo elkarteko kideek: “Hazi bakoitza gure historia ere bada, aurreko belaunaldietatik dator, batez ere gure amonek mendeetan egin duten lana da, guganaino iritsi dena. Ardura handia dugu horrekin, ezin dugu besterik gabe galtzen utzi”.
Legedia aldatu beharra
“Oso larria da gaur egun bertako barietateak ezin saldu ezta trukatzea ere. Europako araudia baserritarren autonomiaren aurkako monumentu bat da”
Ehun hazi barietate baino gehiago merkaturatu ditu dagoeneko Aleka elkarteak, baina bankuan badituzte barietate gehiago ere kontserbatu eta horiekin frogak egiteko. Azoka ekologikoetan, lore eta landareenetan eta hainbat kooperatibatan saltzen dituzte beraien haziak, eta horrez gain, Beizamako baserrian bertan eta korreo bidez ere bai.
Hazien inguruan geroz eta proiektu eta ekimen alternatibo gehiago sortzen ari badira ere, Europatik datorren legedia aldatzea ezinbestekoa dela gogorarazi du Arribasek: “Oso larria da gaur egun bertako barietateak ezin saldu ezta trukatzea ere. Araudi hori baserritarren autonomiaren aurkako monumentu bat da”. Elikadura burujabetzan aurrera egiteko ezinbestekoa izanen da hazien gaian ere multinazionalak babesten dituen legediaren aurka egin eta txikien interesak lehen lerrora eramatea.
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]