Bosnia Europako Batasunean sartzear da, kokapen geoestrategikoak lagunduta
Europako Batasunak onartu berri dio hautagai ofizial estatusa Bosniari. Ukrainari aitortu zion lehenbizi hautagaitza, gerra betean, eta orain Bosniari, herrialdearen kokapen geoestrategikoak eraginda. Erreforma sakonak eskatu dizkio; botere judiziala eta politikoa orekatzea, esaterako. Balkanetan izaten den aldaketaren adierazle da albistea: ia herrialde guztiak daude hautagai ofizial egoeran, Kosovo izan ezik, errekonozimendu ezak bere bidea zailduko baitu.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Bosnia eta Herzegovina Europako Batasunean (EB) sartzeko hautagai izendatu berri dute. Herrialdea 2003an izendatu zuten hautagai posible, eta 2016an egin zuen eskaera ofiziala, baina aurten arte ez da hautagai izan. Aukeraketa prozesua luzea izan bada ere, anexioarenak bide beretik joateko itxura guztia dauka: hamalau baldintza jarri dizkiote herrialdeari, horien artean daude ustelkeria eta krimen antolatuaren aurkako borroka edota gobernuaren egonkortasuna. Azken baldintza hori bereziki zaila izan daiteke Bosnian, zeinetan hiru presidente eta barne errepublika autonomo bat dauden.
Momentu berezian heldu da Bosniako albistea: Ukrainako gerra betean. Europako Batzordeak hartutako erabakia geoestrategikoa da, gerra eremu inguruko herrialdeak bere orbitan izateko. Hain zuzen ere, azpimarragarria da aurtengo ekainean Bosniari eskaini berri dion estatus bera eskaini ziola Ukrainari ere. Baina horiek ez dira Europa ekialdeko herrialde bakarrak: urteak dira Balkanetako herrialdeek Europan sartzeko bidea hartu dutela. Bosniaren egoera berean daude Ipar Mazedonia, Montenegro, Serbia, Albania eta Moldavia.
Bosniako adierazpenarekin batera heldu da, era berean, Kosovoren eskaera ofiziala. Kasu honetan, herrialdea hautagai posiblea da, baina arazo nahikotxo izango ditu hautagai ofizial izatera pasatzeko, EBko zenbait estatuk ez baitiote errekonozimendurik aitortzen, Espainiak, Ziprek, Errumaniak, Greziak eta Eslovakiak, hain zuzen.
Bide luzea aurretik
Albistea beso zabalik hartu du Bosniako Gobernuak, uste baitu bere “aurrera pausoen” erakusgarri dela. Orain, hamalau helburu ditu parez pare, eta horiek betez gero lortuko du duela bi hamarkada hasitako prozesua burutzea. Helburuok 2019an zehaztu zituen Europako Batzordeak, Bosniak EBko “irizpideak” jarraitu ditzan.
Aipagarria da Bosniako egoera konplexua dela, Balkan guztietakoa bezalaxe. Etnia eta erlijio askoren batura daukate bertan; baina gainontzeko herrialdeak homogeneogoak badira ere, Bosnia guzti horien batura da. Ikusi besterik ez dago gerra osteko herrialdearen egitura. Hiru etnia nagusitan zatikatutako herrialdea da, bakoitzak bere ordezkari politikoak ditu eta gobernuan txandakatzen dira. Horrez gain, estatuan bertan bi erakunde autonomo daude, bakoitza bere botere banaketarekin: Bosnia eta Herzegovinako Federazioa eta Srpska Errepublika (errepublika serbiarra).
Europak jarritako baldintzek erreforma sakonak ekarriko dituzte herrialdera. Krimen antolatuaren aurkako eta berau prebenitzeko neurriak eskatu dizkiete, baita erreforma fiskal eta juridikoa ere. Erreforma horiek ezin daitezke ulertu herrialdeko oreka politikoa mantentzeko baldintza barik. Bi erakundeen artean, Federazioa eta Errepublika, apenas dagoen lankidetzarik, eta horrek asko zailtzen du botere judiziala egikaritzea, mafiako kideek batetik bestera egiten baitute ihes.
Pausoak eman dira azken urteetan, Europak eskatutako “irizpide” horietara hurbiltzeko; horietako bat da 2022ko urrian Serbiako Errepublikan egindako botere judizialaren inguruko erreferenduma. Hala ere, prozesu luzea izango du aurretik, seguruenik, Balkanetako egoera hoberen islatzen duen herrialdeak.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]
IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]
Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.